Մովսես Քերթող

հայ քերական, աստվածաբան

Մովսես Քերթող՝ VIII դարի եկեղեցական գործիչ, խոշոր քերական, հոգևոր երգերի հեղինակ։ Ըստ Ստեփանոս Օրբելյան պատմիչի, Մովսես եպիսկոպոս Քերթողը Սյունիքի մետրոպոլիտ է եղել 722-729 թթ.։ Լինելով Շաղատի վարդապետարանի շրջանավարտ և նրա սյուներից մեկը, նա ուսուցիչը դարձավ Ստեփանոս Մեծ Սյունեցու, որի կրթության ու դաստիարակության խնդրին առանձնահատուկ նշանակություն է տվել։ Մովսես Քերթողը հայտնի է որպես խոշոր քերական, ինչպես նաև հոգևոր երգերի հեղինակ և թարգմանիչ։ Ն. Ադոնցը Մովսես Քերթողին դնում է հույն քերական Դիոնիսիոս Թրակացու (մ.թ.ա. 2-1-ին դար) «Քերականական արվեստ» աշխատության հայ նշանավոր մեկնիչների շարքում։ Իսկ այդ երկը հայերեն էր թարգմանվել 5-րդ դարում և հիմք հանդիսացել հայերենի ուսումնասիրության տեսության մշակման և հայ քերականական ուսմունքի ստեղծման ու զարգացման համար։ Մովսես Քերթողը իր մեկնության մեջ անդրադարձել է հայերենի հնչունաբանությանը, դասակարգել խոսքի մասերը, ըստ այդմ՝ առաջնայինը համարելով գոյականը (անունը)՝ որպես էության արտահայտություն, ուստի և բայը ստորադասել է նրան։ Վերլուծել է նաև հոլովների, հոլովումների, բառաբարդման, ձևի քերականական հասկացության հետ կապված և մի շարք այլ հարցեր[2]։

Մովսես Քերթող
Ծնվել էանհայտ[1]
Ծննդավայրանհայտ[1]
Մասնագիտությունմեկնիչ, աստվածաբան և քերական

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 8 (հայ.) — հատոր 8. — էջ 42.
  2. Շ.Բ. Դավթյան «Ականավոր սյունցիներ. Սիսիան», Երևան, «Տնտեսագետ», 1998, էջ 44։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 42