Մոսկովյան Կրեմլ
Մոսկովյան Կրեմլ (ռուս.՝ Моско́вский Кре́мль[1]), Մոսկվայի հնագույն մասը, քաղաքի կենտրոնում ընկած ճարտարապետական ամրացված համալիր[2], մայրաքաղաքի գլխավոր հասարակական-քաղաքական, կրոնական և պատմական համալիրը, Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի պաշտոնական նստավայրը։ Նախկինում նրա մեծ պալատը եղել է ռուսական ցարերի մոսկովյան նստավայր։ Խորհրդային տարիներին Կրեմլում է գտնվել ԽՄԿԿ կենտկոմի գլխավոր քարտուղարի, 1990-1991 թվականներին՝ ԽՍՀՄ նախագահի նստավայրը։ Գտնվում է Բորովիցկի բլրի վրա, Մոսկվա գետի ձախ ափին՝ դրա մեջ Նեգլիննայա վտակի թափվելու վայրի մերձակայքում։ Ըստ հատակագծի իրենից ներկայացնում է անկանոն եռանկյունի։ Զբաղեցնմում է 27,5 հեկտար տարածք։ Ներառում է հինգ պալատ, չորս տաճար, որոնք շրջապատված են աշտարակավոր պարսպով։ Գործում է Մոսկովյան Կրեմլի թանգարանը, որը 2017 թվականի տվյալներով տարեկան ունենում է շուրջ երեք միլիոն այցելու[3]։ Կրեմլի հարավային պատը նայում է Մոսկվա գետին, արևելյանը՝ Կարմիր հրապարակին ու Վասիլի Երանելու տաճարին, արևմտյանը՝ Ալեքսանդրյան այգուն[4]։
![]() | |
Kremlin and Red Square* | |
---|---|
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն | |
![]() | |
Երկիր | Ռուսաստան |
Տիպ | Մշակութային |
Չափանիշներ | i, ii, iv, vi |
Ցանկ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ |
Աշխարհամաս** | Եվրոպա |
Ընդգրկման պատմություն | |
Ընդգրկում | 1990 (14-րդ նստաշրջան) |
Համար | 545 |
* Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման | |
Համաշխարհային ![]() |
![]() |
ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգություն , օբյեկտ № 545 ռուս.. • անգլ.. • ֆր. |
Կրեմլ բառը նշանակում է ամրոց քաղաքի ներսում[5]։ Այն հաճախ գործածվում է փոխաբերաբար՝ նշելու համար Ռուսաստանի կառավարությունը (իսկ խորհրդային տարիներին՝ ԽՍՀՄ կառավարությունը) և նրա ղեկավարներին։
Մոսկովյան Կրեմլը, որ աշխարհի ամենահայտնի ճարտարապետական համալիրներից է, բաց է հանրության առջև։ Տրամադրվում են էքսկուրսիաներ, շրջագայելու հնարավորություն ու միջոցներ[6]։
Պատկերասրահ
խմբագրել-
Կրեմլը Իվան Կալիտա I-ի օրոք
-
Կրեմլը Դմիտրի Դոնսկոյի օրոք (Ա. Վասնեցով)
-
Կրեմլը Իվան III-ի օրոք (Ա. Վասնեցով)
-
Կրեմլը Իվան III-ի օրոք (Ա. Վասնեցով)
-
Նեգլիննայայի գետաբերանը XVII դարում (Ա. Վասնեցով)
-
Երրորդության կամրջի պաշարումը լեհ-ռուսական 1605-1618 թթ. պատերազմի ժամանակ]]. (Ա. Վասնեցով)
-
Իվան Մեծի հրապարակը (Ա. Վասնեցով)
-
Վաղ առավոտը Կրեմլում. XVII դ. (Ա. Վասնեցով)
-
Ցարական հրապարակը (Ա. Վասնեցով)
-
Բոյարական հրապարակը 1810 թ. (Ֆ. Ալեքսեև)
-
Սպասկի դարպասը 1810 թ. (Ֆ. Ալեքսեև)
-
Սբ. Փրկչի եկեղեցին, 1810 թ. (Ֆ. Ալեքսեև)
-
Ավետման եկեղեցին և Գրանովիտայա պալատը 1810 թ. (Ֆ. Ալեքսեև)
-
Տեսարան Կրեմլից. XIX դարի կեսեր
-
Շքահանդես Կրեմլում 1838 թ. (Գ. Չեռնեցով)
-
Սպասկի դարպասն ու Ավետման եկեղեցին XIX դարի կեսերին
-
Խաչերթ Ավետման տաճարի մոտ (Վ. Բոդրի, 1860)
-
Երրորդության աշտարակն ու կամուրջը, Զինապալատն ու համագումարմերի պալատը
-
Կրեմլը թռչնաթռիչքի բարձրությունից
-
Կրեմլը գիշերով
-
Արքա-թնդանոթը՝ Ցար պուշկան
-
Արքա-զանգը
-
Տաճարային հրապարակը
-
Կրեմլի պատկերը նամականիշին. 1914 թ.
-
Կրեմլի պատկերը խորհրդային 100-ռուբլիանոց թղթադրամի վրա 1947 թ.
-
Կրեմլի պատկերը խորհրդային 100-ռուբլիանոց թղթադրամի վրա 1961 թ.
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ «кремль». // Научно-информационный «Орфографический академический ресурс АКАДЕМОС» Института русского языка им. В. В. Виноградова РАН. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 15-ին. «кремль, кремля́ (крепость в старых русских городах) и Кремль, Кремля́ (район города, архит. комплекс; правительственная резиденция в Москве); Моско́вский Кре́мль; но: Новгоро́дский кре́мль, Пско́вский кре́мль, Ряза́нский кре́мль и т. п.»
- ↑ Paul, Michael C. (January 2004). "The Military Revolution in Russia 1550–1682". The Journal of Military History. 68 (1): 31. . S2CID 159954818.
- ↑ «Moscow Kremlin Museums: ABOUT THE MUSEUM». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.
- ↑ Бондаренко И. А. Московский кремль // Большая российская энциклопедия. — Москва, 2012. — Т. 21. — С. 292-297.
- ↑ «Кремль» [Kremlin]. Vasmer Etymological dictionary. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 2-ին.
- ↑ «Moscow Kremlin Museums: VISIT US». kreml.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
Գրականություն
խմբագրել- Ivanov, Vladimir N. (1971). Московский Кремль [Moscow's Kremlin] (ռուսերեն). Moscow.
{{cite book}}
: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - Merridale, Catherine (2013). Red Fortress: History and Illusion in the Kremlin. New York: Henry Holt. էջեր 505. ISBN 9780805086805.
- Nenakormova, Irina S. (1987). Государственные музеи Московского Кремля [Art treasures from the Museums of the Moscow Kremlin] (ռուսերեն). Moscow: Iskusstvo.
Արտաքին հղումներ
խմբագրելՎիքիճամփորդն ունի the Moscow Kremlinին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։ |
- tour-planet.com – Sights of the Moscow Kremlin
- Kremlin.ru - Կրեմլի քարտեզը Արխիվացված 2022-10-30 Wayback Machine
- Travel2moscow.com – Մոսկվայի պաշտոնական ուղեցույց
- Կրեմլի պատմությունը
- Moscow Kremlin State Historical and Cultural Museum Sanctuary
- Open Kremlin
- Rare access inside the Kremlin, video news report from BBC News Online, 17 January 2013
- Cynthia Marsh. «Kremlin». Words of the World. Brady Haran (University of Nottingham). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հունիսի 29-ին. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 16-ին.
- Մոսկովյան Կրեմլի ճարտարապետությունը rusarh.ru կայքում
- Մոսկովյան Կրեմլը Արխիվացված 2009-02-21 Wayback Machine
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոսկովյան Կրեմլ» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 684)։ |