Միավորում (բազմությունների տեսություն)

Միավորում (նշվում է ∪-ով),բազմությունների տեսության մեջ բազմությունների հավաքածուի բոլոր տարրերի բազմությունը[1] , հիմնական գործողություններից մեկն է, որի միջոցով բազմությունները կարող են համակցվել և առնչվել միմյանց հետ:Զրոյական միավորում, զրոյի միավորումը, ըստ սահմանման հավասար է դատարկ բազմությանը։

Միավորում
Երկու բազմությունների միավորումը Խմբագրել Wikidata
բազմության գործողություն, բինար գործողություն, մի քանի բազմությունների միավորում Խմբագրել Wikidata
Ենթակատեգորիաժամանակավոր սուբյեկտ
 • իրադարձություն
  • կապ Խմբագրել Wikidata
Նկարագրող բանաձև Խմբագրել Wikidata
In defining formula, ,  Խմբագրել Wikidata
Բնութագրվում էտեղափոխականություն, զուգորդականություն Խմբագրել Wikidata
TeX string\cup Խմբագրել Wikidata
Հակառակըհատում Խմբագրել Wikidata
Երեք բազմությունների միավորումը․
A, B, C, D, և E բազմությունների միավորումը ամբողջ տարածքն է բացի սպիտակ դաշտից։

Երկու բազմությունների միավորում

խմբագրել

Երկու A և B բազմությունների միավորումը այն տարրերի բազմությունն է, որոնք պատկանում են A և B բազմություններից գոնե մեկին [2]։

 .[3]
Օրինակ՝ եթե A = {1, 3, 5, 7} և B = {1, 2, 4, 6, 7}, ապա AB = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7}։
Ավելի մանրամասն օրինակ (որը ներառում է երկու ոչ սահմանափակ բազմություն) հետևյալն է.
A = {x-ը 1-ից մեծ զույգ ամբողջ թիվ է},
B = {x-ը 1-ից մեծ կենտ ամբողջ թիվ է},
ապա՝
 

Որպես մեկ այլ օրինակ, 9 թիվը չի պատկանում պարզ թվերի բազմության {2, 3, 5, 7, 11, ...} և զույգ թվերի բազմության {2, 4, 6, 8, 10, ...} միավորմանը, քանի որ 9-ը ո՛չ պարզ է, ո՛չ զույգ։

Բազմությունները չեն կարող ունենալ կրկնվող տարրեր,այդ իսկ պատճառով {1, 2, 3} և {2, 3, 4} միավորումը {1, 2, 3, 4} է։

Տարրերի կրկնությունները չեն ազդում բազմության հզորության և պարունակության վրա։

Հանրահաշվական հատկություններ

խմբագրել

Բինար միավորումը ասոցիատիվ գործողություն է։Այսինքն ցանկացած բազմության համար տեղի ունի

 

հավասարությունը։

Այսպիսով, փակագծերը կարող ենք բաց թողնել առանց երկիմաստության:Հավասարության երկու մասերն էլ կարող ենք գրել ⁠AᑌBᑌC։Միավորումը նաև կոմուտատիվ է, այսինքն բազմությունները կարող են գրվել կամայական հերթականությամբ[4]։ Դատարկ բազմությունը միավորման համար չեզոք տարր է,այսինքն՝ AᑌØ=A, կամայական A բազմության համար։Միավորման համար տեղի ունի նաև  հավասարությունը։ Այս բոլոր հատկությունները բխում են դիզյունկցիայի անալոգային փաստերից։

Հատումը և միավորումը իրար հետ կապված են հետևյալ հավասարություններով․[2]


  


U բազմության բոլոր ենթաբազմությունների բազմությունը, միավորման,հատման և լրացման գործողությունների հետ վերցրած,կազմում է Բուլյան հանրահաշիվը։

Բուլյան հանրահաշվում միավորումը կարող է ներկայացվել լրացման և հատման միջոցով հետևյալ բանաձևով․ որտեղ   ցուցիչը ցույց է տալիս լրացումը U ունիվերսալ բազմության մեջ :

Վերջավոր միավորումներ

խմբագրել

Հնարավոր է վերցնել միաժամանակ մի քանի բազմությունների միավորում։Օրինակ, A, B, and C բազմությունների միավորումը պարունակում է A-ի բոլոր տարրերը, B-ի բոլոր տարրերը, C-ի բոլոր տարրերը, և ավել ոչինչ։Հետևաբար, x-ը պատկանում է ABC-ին այն և միայն այն դեպքում,եթե x-ը պատկանում է A, B, and C բաղմություններից գոնե մեկին։

Վերջավոր միավորումն վերջավոր թվով բազմությունների միավորումն է,սակայն այստեղից չի հետևում, որ միավորման բազմությունը վերջավոր բազմություն է[5][6]։

Անվերջ միավորումներ

խմբագրել

Ամենաընդհանուր հասկացությունը բազմությունների կամայական հավաքածուի միավորումն է, որը երբեմն կոչվում է անվերջ միավորում։Եթե M -ը բազմություն է կամ դաս, որի տարրերը բազմություններ են ,ապա xM -ի տարր է այն և միայն այն դեպքում եթե գոըություն ունի գոնե մի A տարր M -ից այնպիսին,որ x -ը պատկանում է A -ին[7] ։

 

Այս գաղափարը ընդհանրացնում է նախորդող դրույթները։Օրինակ՝ ABC -ը {A, B, C} հավաքածուի միավորումն է։Մեկ այլ օրինակ՝ եթե M -ը դատարկ հավաքածու է, ապա M -ի միավորումը դատարկ բազմությունն է։

Նշանակումներ

խմբագրել

Ընդհանուր գաղափարի նշանակումը զգալիորեն տարբերվում է։Բազմությունների   վերջավոր միավորման համար հիմնականում օգտագործում են   կամ   նշանակումը։Անվերջ միավորումների տարածված նշանակումներից են  ,   և   ձևերը։Թվարկածներից վերջինը վերաբերում է   հավաքածուի միավորմանը, որտեղ Iինդեքսային բազմություն է և   -ն բազմություն է կամայական   համար։Այն դեպքում,երբ I ինդեքսին համապատասխան բազմությունը բնական թվերի բազմությունն է,օգտագործվում է   նշանակումը, որը նման է անվերջ գումարների շարքին[7]։

Երբ "∪" նշանը դրվում է մյուս նշաններից առաջ (դրանց միջև դրվելու փոխարեն), այն սովորաբար գրում են ավելի մեջ չափով։

Նշանի գրելաձև

խմբագրել

Յունիկոդում,միավորումը ներկայացված է U+222A union սիմվոլով[8]։ TeX-ում   նշվում է որպես ՝\cup ,իսկ   նշվում է որպես՝ \bigcup։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Weisstein, Eric W. «Union». Wolfram Mathworld. Արխիվացված օրիգինալից 2009-02-07-ին. Վերցված է 2009-07-14-ին.
  2. 2,0 2,1 «Set Operations | Union | Intersection | Complement | Difference | Mutually Exclusive | Partitions | De Morgan's Law | Distributive Law | Cartesian Product». Probability Course. Վերցված է 2020-09-05-ին.
  3. Vereshchagin, Nikolai Konstantinovich; Shen, Alexander (2002-01-01). Basic Set Theory (անգլերեն). American Mathematical Soc. ISBN 9780821827314.
  4. Halmos, P. R. (2013-11-27). Naive Set Theory (անգլերեն). Springer Science & Business Media. ISBN 9781475716450.
  5. Dasgupta, Abhijit (2013-12-11). Set Theory: With an Introduction to Real Point Sets (անգլերեն). Springer Science & Business Media. ISBN 9781461488545.
  6. «Finite Union of Finite Sets is Finite». ProofWiki. Արխիվացված օրիգինալից 11 September 2014-ին. Վերցված է 29 April 2018-ին.
  7. 7,0 7,1 Smith, Douglas; Eggen, Maurice; Andre, Richard St (2014-08-01). A Transition to Advanced Mathematics (անգլերեն). Cengage Learning. ISBN 9781285463261.
  8. «The Unicode Standard, Version 15.0 – Mathematical Operators – Range: 2200–22FF» (PDF). Unicode. էջ 3.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել