Մարի-Էմանուել Բայոն
Մարի-Էմանուել Բայոն (ֆր.՝ Marie-Emmanuelle Bayon), նաև Մարի-Էմանուել Բայոն-Լուի (Marie-Emmanuelle Bayon-Louis, հունիսի 6, 1745, Marcei, Q3123097? - մարտի 29, 1825[1], Aubevoye, Էր), ֆրանսիացի երգչուհի, դաշնակահարուհի և կոմպոզիտոր։
| Մարի-Էմանուել Բայոն | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունիսի 6, 1745 Marcei, Q3123097? |
| Երկիր | .svg){kind=small} Ֆրանսիա |
| Մահացել է | մարտի 29, 1825[1] (79 տարեկան) Aubevoye, Էր |
| Գերեզման | cimetery of the Saint-Georges church |
| Ժանրեր | օպերա |
| Մասնագիտություն | գրական սալոնի տեր, դաշնակահարուհի և կոմպոզիտոր |
| Գործիքներ | դաշնամուր |
| Ամուսին | Վիկտոր Լուի |
 Marie-Emmanuelle Bayon Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն և գործունեություն խմբագրել
Մարի-Էմանուել Բայոնը ծնվել է 1746 թվականի օգոստոսի 30-ին կամ 31-ին[2][К 1] Մարսի կոմունայում (Օրն վարչություն)։ Նրա ծագման, երիտասարդ տարիների և կրթության մասին քիչ բան է հայտնի[4]։ 1760-ական թվականների վերջին նա արդեն հայտնի էր Փարիզի արտիստական շրջանակներում և այցելում էր, մասնավորապես, Մադամ Ժանլիսի հայտնի սրահը, որտեղ հանդես էր գալիս որպես դաշնակահարուհի[4]։
1769 թվականին հրատարակվել են նրա վեց սոնատները կլավեսինի կամ դաշնամուրի համար։ Այս ժամանակահատվածում նա նաև կլավեր էր սովորեցնում Անժելիկ Դիդրոյին՝ Դենիս Դիդրոյի դստերը։ 1770 թվականին Մարի-Էմանուելն ամուսնացել է ճարտարապետ Վիկտոր Լուիի հետ։ Կարճ ժամանակ անց ամուսինները տեղափոխվել են Բորդո, որտեղ Լուի-Վիկտորը նախագծել և կառուցել է թատրոնի շենքը[5]։ 1774 թվականին նրանք ունեցել են աղջիկ՝ Մարի-Էլեն Վիկտուարը[4]։ 1780 թվականին ընտանիքը վերադարձել է Փարիզ[5]։
Ամուսնական զույգի հետագա կյանքի մասին քիչ տեղեկատվություն է պահպանվել. հնարավոր է, որ նրանք հեռացել են Փարիզից Ֆրանսիական հեղափոխության ժամանակ։ Լուի Վիկտորը մահացել է 1800 թվականին Փարիզում, Մարի-Էմանուելը մահացել է 1825 թվականի մարտի 19-ին Օբուվայում[4]։
Մարի-Էմանուել Բայոնի ամենահայտնի ստեղծագործությունը «Մամխի ծաղիկը» կատակերգական օպերան է (ֆր.՝ Fleur d’Épine), որի պրեմիերան կայացել է 1776 թվականի օգոստոսի 22-ին Փարիզի իտալական թատրոնում։ Նրա չհրապարակված ստեղծագործությունները չեն պահպանվել. դրանց թվում էին այլ կատակերգական օպերաներ, կամերային երաժշտություն և «Սուրբ Պետրոսի տոն» դիվերտիսմենտը (ֆր.՝ La fête de Saint Pierre)[6]: Մարի-Էմանուել Բայոնին է վերագրվում Ֆրանսիայում դաշնամուրի հանրահռչակումը[4][5]։
Նշումներ խմբագրել
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Women Composers of Classical Music, 2011, էջ 43
- ↑ Deborah Hayes, 1990, էջ 16
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Claudia Schweitzer
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Women Composers of Classical Music, 2011, էջ 44
- ↑ Deborah Hayes. «Bayon Louis [née Bayon], Marie Emmanuelle». Grove Music Online.
Գրականություն խմբագրել
- Deborah Hayes Marie-Emmanuelle Bayon, Later Madame Louis, and Music in Late Eighteenth-Century France // College Music Symposium. — 1990. — Т. 30. — № 1. — P. 14—33.
- Mary F. McVicker Marie Emmanuelle Bayon // Women composers of classical music: 369 biographies from 1550 into the 20th century. — McFarland & Company, 2011. — P. 43—44. — ISBN 978-0-7864-4397-0
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Claudia Schweitzer. «Bayon, Baillon, Marie-Emmanuelle, verh. Louis». Europäische Instrumentalistinnen des 18. und 19. Jahrhunderts (գերմաներեն).