Մարգարեթ Դանիացի (Շոտլանդիայի թագուհի)

Մարգարեթ Դանիացի
Ծնվել է՝	հունիսի 23, 1456
Ծննդավայր	Կոպենհագեն, Կալմարյան ունիա
Մահացել է՝	հուլիսի 14, 1486 (30 տարեկան)
Վախճանի վայր	Ստիրլինգ ամրոց, Շոտլանդիայի թագավորություն
	Cambuskenneth Abbey
Երկիր	Դանիա
Տոհմ	Օլդենբուրգներ
	ազնվական
Հայր	Քրիստիան I
Մայր	Dorothea of Brandenburg?
Երեխաներ	Ջեյմս IV (Շոտլանդիայի թագավոր), James Stewart, Duke of Ross? և John Stewart, Earl of Mar?

Մարգարեթ Դանիացի (հունիսի 23, 1456, Կոպենհագեն, Կալմարյան ունիա - հուլիսի 14, 1486, Ստիրլինգ ամրոց, Շոտլանդիայի թագավորություն), նաև հայտնի որպես Մարգարեթ Նորվեգացի, Շոտլանդիայի թագուհի 1469 -1486 թվականների ընթացքում, թագավոր Ջեյմս III-ի կինը։ Եղել է Դանիայի, Նորվեգիայի ու Շվեդիայի թագավոր Քրիստիան I-ի ու Դորոթեա Բրանդենբուրգցու դուստրը։

Կյանք խմբագրել

Մարգարեթը ծնվել է Դանիայում․ Դանիայի, Նորվեգիայի ու Շվեդիայի թագավոր Քրիստիան I-ի ու թագուհի Դորոթեայի դուստրն էր։ Շատ բան հայտնի չէ նրա դաստիարակության մասին։ Երբ նա դեռ չորս տարեկան չկար, խոսակցություններ էին շրջանառվում Շոտլանդիայի արքայազն Ջեյմսի հետ նրա ամուսնության մասին^[3]։ 1468 թվականին Մարգարեթը նշանադրվել է Ջեյմսի հետ, որպեսզի դադարեցվի Հեբրիդյան կղզիների ու Մեն կղզու հարկագանձման հետ կապված Շոտլանդիայի պարտքի պատճառով Դանիայի հետ առաջացած թշնամությունը։ Ամուսնությունը կազմակերպվել է Ֆրանսիայի թագավոր Կառլ VII-ի խորհրդով։ 1469 թվականի հուլիսին, 13 տարեկան հասակում նա Հոլիրուդ վանքում ամուսնացել է Ջեյմս III-ի հետ։ Ամուսնությամբ չեղարկվել է Շոտլանդիայի ամբողջ պարտքը^[3]։

Թագուհուն հատկացվել է շոտլանդական օրենքով թույլատրվող ամենամեծ կալվածքը։ Նա հետաքրքրվում էր հագուստներով ու զարդեղենով, միշտ կրում էր իր ժամանակի ամենանորաձև զգեստները^[4]։ Իր որդի Ջեյմսին սովորեցրել է խոսել դանիերեն, դարձել է սիրված թագուհի Շոտլանդիայում ու նկարագրվել որպես գեղեցիկ, մեղմ ու խելամիտ կին^[5]։ Շատ տարիներ անց պատմաբանները նրան ավելի բարձր են գնահատել, քան իր ամուսնուն։

Մարգարեթի ու Ջեյմս III-ի միջև հարաբերությունը չէր կարելի երջանիկ համարել։ Նա շատ չէր սիրում իր ամուսնուն ու շփվում էր նրա հետ միայն սերունդ ունենալու համար, թեև հարգում էր նրան որպես միապետ^[4]։ Նրանց օտարացման պատճառներից մեկն այն էր, որ Ջեյմսն իրենց երկրորդ որդուն գերադասում էր ավագից^[4]։ 1476 թվականին Ջեյմսը որոշել էր Ռոսի կոմսությունը հանձնել երկրորդ որդուն ու դավաճանության մեջ մեղադրել է Ռոսի կոմս Ջոն ՄաքԴոնալդին։ Վերջինս դատել են պառլամենտի առաջ, բայց Մարգարեթի խնդրանքով նրան թույլատրվել է մնալ պառլամենտի լորդ^[4]։ 1482 թվականի ճգնաժամի ընթացքում, երբ Ջեյմս III-ին իր եղբայրը մի քանի ամսով հեռացրել էր իշխանությունից, Մարգարեթն ավելի մեծ ուշադրություն էր դարձնում իր զավակների բարեկեցությանը, քան իր ամուսինը, որն էլ հանգեցրել է նրանց միջև հարաբերությունների վերջնական սառեցման^[4]։ Քաղաքականապես նա ջանքեր էր գործադրում, որպեսզի իր ամուսինը որպես միապետ վերկանգնվի իշխանության^[4], սակայն 1482 թվականի ճգնաժամից հետո զույգն անջատ էր ապրում․ Ջեյմս III-ն ապրում էր Էդինբուրգում, թագուհին նախընտրել էր իր երեխաների հետ բնակվել Ստեռլինգ ամրոցում^[4]։

Մահ խմբագրել

Մարգարեթը մահացել է Ստեռլինգ ամրոցում 1486 թվականի հուլիսի 14-ին, հիվանդությունից հետո, ու հուղարկավորվել է Քամբուսկենեթ վանքում^[6]։ 1488 թվականին Ջեյմս III-ի մահից հետո նրան թաղել են Մարգարեթի մոտ։ Վանքը մեծի մասամբ վերածվել է ավերակների, բացի զանգակատունը, որն այսօր էլ կանգուն է։ Գերեզմանը ցանկապատվել ու վերականգնվել է 1865 թվականին Մարգարեթի շառավիղ թագուհի Վիկտորիայի կողմից^[7]։

Մարգարեթի որդու կողմից ներկայացվում էր մի պատմություն, համաձայն որի Մարգարեթին թունավորել է Բոթվելի 1-ին լորդ Ջոն Ռամզեյը, որը ղեկավարում էր քաղաքական խմբակցություններից մեկը^[5]։ Սակայն քանի որ թագուհու մահից հետո էլ արքայական ընտանիքում Ռամզեյին շարունակում էին բարեհաճությամբ վերեբերվել, այս փաստը կասկածի տեղիք է տալիս ու կարող է զրպարտություն լինել, չնայած կոմսն ունեցել է որոշ գիտելիք թույների վերաբերյալ^[5]։

Հաղորդվում է, որ Ջեյմս III-ը սգում էր Մարգարեթի մահը և Հռոմի պապին աղերսագիր է ուղարկել նրան սրբադասելու խնդրանքով։

Զավակներ խմբագրել

Ջեյմս IV (17 մարտի, 1473 թ․ – 9 սեպտեմբերի, 1513 թ․)
Ջեյմս Ստյուարտ, Ռոսսի դուքս (մարտ, 1476 թ․ – հունվար, 1504 թ․)
Ջոն Ստյուարտ, Մառի կոմս (դեկտեմբեր, 1479 թ․ – 1503 թ․).

Պատկերասրահ խմբագրել

Թագավոր Ջեյմս III-ը և թագուհի Մարգարեթը 1562 թվականին տպագրված Ֆրոմենի զինանշանների գրքում
Գունավոր ապակիով պատուհան Ստեռլինգ ամրոցի մեծ դահլիճում։ Մեծ դահլիճը կառուցվել է թագուհի Մարգարեթի որդու՝ թագավոր Ջեյմս IV-ի կողմից
Թագուհի Մարգարեթի ավելի ուշ շրջանի դիմապատկեր՝ հիմնված Հուգո վան դեր Գուսի դիմանկարի վրա

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Kindred Britain
↑ ^2,0 ^2,1 Lundy D. R. The Peerage
↑ ^3,0 ^3,1 «Margaret of Denmark, Queen of Scots». The Freelance History Writer (ամերիկյան անգլերեն). 2012 թ․ դեկտեմբերի 4. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 Elizabeth Ewan, Sue Innes and Sian Reynolds: The Biographical Dictionary of Scottish Women
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 «121 (Dansk biografisk Lexikon / XI. Bind. Maar - Müllner)». Runeberg.org. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 5-ին.
↑ Henderson, 1893
↑ Grave inscription of King James III

Արտաքին հղումներ խմբագրել

thepeerage.com

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարգարեթ Դանիացի (Շոտլանդիայի թագուհի)» հոդվածին։

Կաղապար:S-roy

Նախորդող՝ Մերի Գուելդերս	Շոտլանդիայի թագուհի 1469–1486	Հաջորդող՝ Մարգարիտ Թյուդոր

[_ed09f67bf5795704-1] Kindred Britain

[_972326e811db34fa-2] 2,0 ^2,1 Lundy D. R. The Peerage

[The_Freelance_History_Writer-3] 3,0 ^3,1 «Margaret of Denmark, Queen of Scots». The Freelance History Writer (ամերիկյան անգլերեն). 2012 թ․ դեկտեմբերի 4. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.

[auto-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 Elizabeth Ewan, Sue Innes and Sian Reynolds: The Biographical Dictionary of Scottish Women

[runeberg1-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 «121 (Dansk biografisk Lexikon / XI. Bind. Maar - Müllner)». Runeberg.org. Վերցված է 2011 թ․ հունվարի 5-ին.

[Henderson—1893——-6] Henderson, 1893

[7] Grave inscription of King James III

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]