Մասնակից:Xelgen/Ավազարկղ/Քաղաքավարություն

Քաղաքավարությունը Վիքիպեդիայի վարվելակարգի մասն է և Վիքիպեդիայի հինգ սյուներից մեկն է։ Քաղաքավարության կանոնակարգը նկարագրում է Վիքիպեդիայում ընդունված և ընդունելի մասնակիցների հաղորդակցման նորմերը։ Հակիրճ ասած, խմբագիրները պետք է միշտ իրար հանդեպ ուշադիր, սիրալիր և հարգալից լինեն։ Հանրագիտարանն բարելավելու վրա կենտրոնանալու և հաճելի միջավայրը պահպանելու համար, մասնակիցները պարտավոր են հաղոդրակցվել և վարվել բարեկիրթ, քաղաքավարի, հանգիստ, տրամաբանված և ողջամտորեն անգամ թեժ քննարկումների ժամանակ։

Կանոնակարգը բացատրում է մասնակիցներից ակնկալվող հաղորդակցման ստանդարտները և խնդիրների ծագման դեպքում դրանց պատշաճ լուծման եղանակները։ Այն վերաբերվում է բոլոր մասնակիցներին և Վիքիպեդիայում ցանկացած հաղորդակցմանը․ էջերի և մասնակիցների քննարկման էջերում, խմբագրման ամփոփումներում և գործընկեր Վիքիպեդիացիների հետ կամ մասին ցանկացած այլ քննարկման ընթացքում։

Համագործակցություն և քաղաքավարություն

Տե՛ս նաև՝ Վիքիպեդիա:Համաձայնություն

Բազմակարծությունը ոչ միայն անխուսափելի, այլ նաև ողջունելի է թիմային, համագործակցային նախագծում։ Սակայն կարծիքների տարբերությունները քննարկելիս, որոշ մասնակիցներ կարող են ավելնորդ կոպիտ թվալ, թեպետ իրանք պարզապես փորձում են պարզ և շիտակ լինել։ Այլ խմբագիրները կարող են չափից ավել զգայուն լինել, երբ իրանց տեսակետներն և գործողությունները քննարկվում և քննադատվում են։ Դեմքի և ձայնի արտահայտությունից զուրկ, չոր տեքստը չի փոխանցում մարդկային դեմ առ դեմ շփման ողջ ոչ–վերբալ (խոսքերով չփոխանցվող) նրբերանգները, երբեմն հանգեցնելով գրառումների սխալ ընկալմանը և մեկնաբանության։ Մեկ ոչ քաղաքավարի արտահայտությունը կարող է ակտիվ քննարկումը վերածել անձնական վեճի և հակամարտության, որտեղ այլևս սկզբնական խնդրի օբյեկտիվ ու բազմակողմանի լուծում ստանալ հնարավոր չէ։ Վեճերի և հակամարտությունների վերածված քննարկումները վատնում են մեր ռեսուրսները և խաթարում են դրական, արդյունավետ աշխատանքային մթնոլորտը։ Անհամաձայնությունները լուծեք քաղաքավարի քննարկման միջոցով՝ առարկեք առանց անառարկելի լինելու։ Այլ մասնակիցների մասին քննարկումը պետք է սահմանափակվի միայն իրանց գործողությունների քաղաքավարի և կիրթ քննարկումով։

Խմբագիրներից ակնկալվում է լինել համագործակցող, բացառել անձնական վիրավորանքերից, գործել կաննոների շրջանակում և պատասխանել տեղի հարցերին։ Վերաբերվեք խմբագիրներին որպես հարգելի գործընկերներին ում հետ միասին կարևոր գործ եք անում։ Հատկապես բարյացակամ և համբերատար եղեք նորեկների հանդեպ։ Ողջունեք և աջակցեք այլ մարդկանց խմբագրումները, միառժամանակ քաղաքավարի դեմ առնելով ապակառացուղական վարքին։

Խուսափեք անքաղաքավարիությունից

Անքաղաքավարիությունը կամ անքաղաքավարիության տպավորությունը որպես կանոն ծնվում է բովանդակության թեժ և լարված քնարկումների ժամանակ

• Explain yourself. Not sufficiently explaining edits can be perceived as uncivil, whether that's the editor's intention or not. Use good edit summaries, and use the talk page if the edit summary doesn't provide enough space or if a more substantive debate is likely to be needed.
• Be careful with user warning templates. Be careful about issuing templated messages to editors you're currently involved in a dispute with, and exercise caution when using templated messages for newcomers (see Wikipedia:Please do not bite the newcomers). Consider using a personal message instead of, or in addition to, the templated message.
• Try not to get too intense. Other people can misread your passion as aggression. Take great care to avoid the appearance of being heavy-handed or bossy. Nobody likes to be bossed about by an editor who appears to believe that they are "superior"; nobody likes a bully.
• Խուսափեք խմբագրելուց, եթե անտրամադիր եք վատ տրամադրությունը իրոք վարաքիչ է և փոխանցվում է մնացածներին։ (Տես Editing under the influence)
• Մտափորձ կատարք հետևյալ երկու քայլով։ Նախ հարցրեք ինքներդ Ձեզ «Ինչպես ես ինձ կզգայի, եթե ինչ–որ մեկը գրեր ինձ այն, ինչ ես եմ պատրաստվում գրել (կամ արդեն գրեցի)»։ Սակայն առաջին քայլը ոչ միշտ է բավարար, քանի որ շատերը ավելի «տոկուն» են տանում , Այդ պատճառով տվեք ձեզ երկրորդ հարցը՝ Asking yourself "How would I feel if someone said that to me?" is often not enough, many people can just brush things off, and it's water off a duck's back. Ավելի ամբողջական տեսակետ կստանաք եթե տաք ձեզ երկրորդ հարցը՝ «Ինչպես ես ինձ կզգայի, եթե ինչ–որ մեկը ասեր սա մեկին, ում ես սիրում եմ, և ով չի կարողանում սա թեթև տանել»։ Եթե դա անընդունելի եք գտնում, ապա մի գրեք դա։ Իսկ եթե արդեն գրել եք նման բան, ապա գիծ քաշեք և ներողություն խնդրեք։ To get a better perspective, ask yourself: "How would I feel if someone said that to someone I love who can't just "brush it off?"
• Միայն այն որ մենք համացանցում ենք, և մեզ ոչ ոք չի վճառում մեր աշխատանքի համար, չի նշանակում որ մենք կարող ենք վատ վարվել իրար հետ։ Թերթի գրասենյակում աշխատող մարդիկ չպետք է իրար վրա գոռան կամ ծեծկռտուք սարքեն, այն պատճառով որ համաձայն չեն հոդվածում այս բառերի ձևակերպման հետ կամ էլ թե սուրճ դնելու ում հերթն է։ … … … Իրականում, աշխարհում ոչ մի տեղ, միասին կարևոր գործի շուրջ աշխատող մարդկանց չի թույլատրվում ծեծկռտուքներ սարքել, իրար գոռգռալու ու վիրավորելու մրցույթներ անցկացնել, մազերն քաշել կամ ձեռ առնել։ Նույնը անթույլատրելի է նաև այստեղ, Վիքիպեդիայում։
• Ինչ–որ մեկը կարող է և իրոք հիմար լինել։ Բայց նրան այդ մասին հայտնելը ո՛չ վերջինիս ավելի խելացի կդարձնի, ո՛չ էլ ավելի արդյունավետ կդարձնի ձեր հետագա շփումը։
• Որքան էլ ջղայնացած կամ հիասթափված լինեք, մի ասեք մարդկանց «խելքները գլուխներ որ նրանք tell people to "grow up" or include any wording along the lines of "if this were kindergarten" in your messages.
• Զգուշ եղեք խմբագրման ամփոփումների հետ․։ Բավականին կարճ մեկնաբանություններ լինելով դրանք հեշտ է սխալ ընկալել։ Էջը հիշելուց հետո դրանք այլևս հնարավոր չէ փոխել, և հաճախ հապճեպ են գրվում, հատկապես ստրեսային իրավիճակում… … …

Խմբագրման ամփոփումներում

Կաղապար:Seealso Մինչ խմբագրումն հիշելը մեկ անգամ ևս վերընթերցեք ձեր խմբագրման ամփոփումը։ Հիշեք որ խմբագրման ամփոփումը հնարավոր չէ փոխել խմբագրումն պահպանելուց հետո։

Միշտ…

• Հստակ և պարզ նկարագրեք թե ինչ փոփոխություն եք արել էջում, որ այլ մասնակիցները կարողանան արագ կողմնորոշվեն։
• Օգտագործեք չեզոք ձևակերպումներ։
• Հանգիստ եղեք։

Եբեք մի…

• Թողեք կծու և թթու մեկնաբանություններ։
• Հասցրեք անձնական վիրավորանքներ
• Եղեք ագռեսիվ

Incivility

"Civility is to human nature what warmth is to wax."

—Arthur Schopenhauer

Incivility consists of personal attacks, rudeness and disrespectful comments. Especially when done in an aggressive manner, these often alienate editors and disrupt the project through unproductive stressors and conflict. While a few minor incidents of incivility that no one complains about are not necessarily a concern, a continuing pattern of incivility is unacceptable. In cases of repeated harassment or egregious personal attacks, then the offender may be blocked. Even a single act of severe incivility could result in a block, such as a single episode of extreme verbal abuse or profanity directed at another contributor, or a threat against another person.

In general, be understanding and non-retaliatory in dealing with incivility. If others are uncivil, do not respond in kind. Consider ignoring isolated examples of incivility, and simply moving forward with the content issue. If necessary, point out gently that you think the comment might be considered uncivil and make it clear that you want to move on and focus on the content issue. Bear in mind that the editor may not have thought he or she was being uncivil; Wikipedia is edited by people from many different backgrounds, and standards vary. Take things to dispute resolution (see below) only if there is an ongoing problem you cannot resolve.

This policy is not a weapon to use against other contributors. To insist that an editor be sanctioned for an isolated, minor incident, to repeatedly bring up past incivility after an individual has changed their approach, or to treat constructive criticism as an attack, are in themselves potentially disruptive, and may result in warnings or even blocks if repeated.

No personal attacks or harassment

Editors are expected to avoid personal attacks and harassment of other Wikipedians. This applies equally to all Wikipedians: it is as unacceptable to attack a user who has a history of foolish or boorish behaviour, or even one who has been subject to disciplinary action by the Arbitration Committee, as it is to attack any other user. Wikipedia encourages a positive online community: people make mistakes, but they are encouraged to learn from them and change their ways. Personal attacks and harassment are contrary to this spirit, damaging to the work of building an encyclopedia, and may result in blocks.

Identifying incivility

It is sometimes difficult to make a hard-and-fast judgement of what is uncivil and what is not. Such a judgement may need to take into account such matters as (i) the intensity and context of the language/behaviour; (ii) whether the behaviour has occurred on a single occasion, or is occasional or regular; (iii) whether a request has already been made to stop the behaviour, and whether that request is recent; (iv) whether the behaviour has been provoked; and (v) the extent to which the behaviour of others need to be treated at the same time.

The following behaviours can all contribute to an uncivil environment:

1. Direct rudeness

• (a) rudeness, insults, name-calling, gross profanity or indecent suggestions
• (b) personal attacks, including racial, ethnic, sexual, disability-related, gender-related and religious slurs, and derogatory references to groups such as social classes or nationalities
• (c) ill-considered accusations of impropriety
• (d) belittling a fellow editor, including the use of judgmental edit summaries or talk-page posts (e.g. "that is the stupidest thing I have ever seen", "snipped crap")

2. Other uncivil behaviours

• (a) taunting or baiting: deliberately pushing others to the point of breaching civility even if not seeming to commit such a breach themselves. All editors are responsible for their own actions in cases of baiting; a user who is baited is not excused by that if they attack in response, and a user who baits is not excused from their actions by the fact that the bait may be taken.
• (b) harassment, including Wikihounding, bullying, personal or legal threats, posting of personal information, repeated email or user space postings
• (c) sexual harassment
• (d) lying
• (e) quoting another editor out of context to give the impression they hold views they do not hold, or to malign them

In addition, lack of care when applying other policies can lead to conflict and stress. For instance, referring to a user's good-faith edits as vandalism may lead to their feeling unfairly attacked. Use your best judgement, and be ready to apologize if you turn out to be wrong.

Assume good faith

The assume good faith (AGF) guideline says that unless there is strong evidence to the contrary, editors should assume that others are trying to help, not hurt the project.

The guideline does not require that editors continue to assume good faith in the presence of obvious evidence of intentional wrongdoing. However, do not assume there is more misconduct than evidence supports. Given equally plausible interpretations of the evidence, choose the most positive one.

Dealing with incivility

1. First of all, consider whether you and the other editor may simply have misunderstood each other. Clarify, and ask for clarification.
2. Consider the possibility that something you said or did wrongly provoked a defensive, irritated or fed-up response. Be prepared to apologise for anything which you could / should have done better. (Note: if an awful lot of people seem to be getting ratty with you, the problem may be with you.)
3. Even if you're hurt, be as calm and reasonable as possible in your response. The other editor probably didn't mean to cause you pain or harm.
4. Explain, clearly but kindly, exactly what you felt was uncivil. Sometimes it helps to let the other editor know how their edit made you feel. Editors aren't mind-readers. ("That made me feel..." is much less likely to incite more anger or resentment than "Your post was...")
5. Ask them to strike out an uncivil comment, or re-word it calmly and neutrally, if they haven't already done so by this point.
6. If none of this is working, either walk away (if the other person isn't damaging the project or being uncivil / unkind to other editors), or get help. Dispute resolution from uninvolved editors might resolve something. It's worth a try.
7. No matter how much you're being provoked, resist the temptation to snap back. It never works well; it just makes things worse. Strive to become the editor who can't be baited.
8. In "emergency" situations (where the other editor needs to be stopped in their tracks to avoid causing serious disruption or needs a fast and strong wake-up call) take it to the administrator "Incidents" noticeboard.
9. For longer-term, less acute, but persistently unkind/uncivil editors, request for comment from the community.

Dispute resolution

In a case of ongoing incivility, first decide if anything needs to be done. Confronting someone over a minor incident – particularly if it turns out that you misinterpreted what they meant – may produce more stress and drama than the incident itself. Consider your own behaviour, and, if you find you have been uncivil, apologize to him or her instead.

In escalating order of seriousness, here are the venues you may use for dispute resolution if the relevant page's talk page is insufficient:

• User talk page. If some action is necessary, first consider discussing it on that user's talk page. Be careful not to escalate the situation, and politely explain your objection. You may also wish to include a diff of the specific uncivil statement. If you are in active dispute with the user, consider offering an olive branch to them instead.
• Third opinion. This forum can be used to request outside input from an uninvolved user regarding the problem.
• Request for Comment on user conduct. RfCs are intended to discuss a specific user who has violated Wikipedia policies and guidelines persistently, or in a major way. During an RfC, scrutiny may be applied to all editors involved.
• The last step – only when other avenues, including RfC, have been tried and failed – is the Arbitration Committee, who will scrutinise all sides involved in the dispute, and create binding resolutions.

Threats of violence (including death threats in general, and suicide threats in particular) should be reported immediately by e-mail to the Wikimedia Foundation at Կաղապար:Nospam; see WP:VIOLENCE for more on this. For legal threats, bigoted attacks or other hateful speech, and other cases where immediate action is required, use the Administrator's Noticeboard Incidents page to contact the site's admins.

Removing uncivil comments

Կաղապար:Seealso

Where the uncivil comment is yours, any of these options will help to reduce the impact:

• Where someone is unintentionally offended at your comment, calmly explain what you meant.
• Strike it out (using <s>HTML strikeout tags</s>), to show, publicly, that you withdraw the comment.
• Quietly remove it, or rewrite the comment to be more civil – Usually only a good idea if you think better of it before anyone objected to it. If someone has already reacted, you should acknowledge the change in a quick comment after the changed text, for instance, Comment removed by author.
• Simply apologize. This option never hurts, and can be combined well with any of the others. Even if you feel the thrust of your words is true, or that they are misunderstanding what you meant, you can still apologize.

In the event of rudeness or incivility on the part of another editor, it may be appropriate to discuss the offending words with that editor, and to request that editor to change that specific wording. Some care is necessary, however, so as not to further inflame the situation. It is not normally appropriate to edit or remove another editor's comment. Exceptions include to remove obvious trolling or vandalism, or if the comment is on your own user talk page. Derogatory comments about another contributor may be removed by any editor.

A special case is outing, that is, revealing personally identifiable information about another editor that they have not revealed themselves and probably do not want known, such as their name, phone number, or address. These should be immediately reverted, then an oversighter should be contacted to remove the information from the edit history, so that it cannot be found by anyone else later. This applies whether or not the information is correct, as to confirm the information is incorrect by treating it any differently gives the outer useful information. Wikipedia:Outing has full information.

Different places, different atmospheres

Article talk pages should be, on the whole, considered to be professional workspaces. They're places to talk about how to improve the article, and to discuss the article (though it's OK for conversations to wander into related areas, or go more into depth than the article does, as that helps with research and gives ideas on improvement). But an editor's talk page is more like their kitchen; it's more informal, and (within reason) it's up to them what happens in there. Clearly, just like in a real kitchen, it's no more acceptable to stick a knife in someone than it is in the office. Personal attacks aren't acceptable anywhere, but expect users' own talk pages to have a much more informal atmosphere than article talk pages.

Apologising: It's OK to say sorry

Կաղապար:Seealso Disputes, and even misunderstandings, can lead to situations in which one party feels injured by the other. There's no loss of face in apologising. We all make mistakes, we all say the odd hurtful thing, we all have bad days and bad moments. If you have a sneaky feeling you owe someone an apology, offer the apology. Apologising doesn't hurt you.

Remember, though, that you can't demand an apology from anyone else. It will only get their back up and make it either less likely to happen, or to be totally insincere if you do get an apology. Never be too proud to make the first move when it comes to saying sorry. That kind of "pride" is destructive. An apology provides the opportunity for a fresh start, and can clear the air when one person's perceived incivility has offended another.

Blocking for incivility

Կաղապար:Seealso Blocking for incivility is possible when incivility causes serious disruption. However, the civility policy is not intended to be used as a weapon and blocking should not be the first option in most cases.

1. Be sure to take into account all the relevant history. Avoid snap judgments without acquainting yourself with the background to any situation.
2. Think very hard of the possible merits of all other avenues of approach before you take action. Sanctions for civility violations should only happen when nothing else would do. Poorly considered civility blocks have at times worsened disputes and increased disruption. Remember that sanctions may be more applicable under another heading (disruption, personal attack, tendentious editing, or harassment)
3. Civility blocks should be for obvious and uncontentious reasons, because an editor has stepped over the line in a manner nearly all editors can see. In cases where you have reason to suspect this would not be the case – cases where there is reason to believe that taking admin action against someone who was uncivil would not be an uncontentious (or nearly so) prospect – it is expected that discussion will be opened on the matter, via WP:ANI or WP:RFC/U, before any admin action is taken. Benefits derived from long or controversial civility blocks should be weighed against the potential for disruption caused by block reviews, and unblock requests.
4. Users should be clearly warned, in most circumstances, before being blocked for incivility, and should be allowed sufficient time to retract, refactor or explain uncivil comments. Even experienced contributors should not be blocked without warning. Exceptions to this may include users who make egregious violations or threats, or who have received multiple warnings.

This is not to say that blocking for incivility should not or cannot happen, but immediate blocking is generally reserved for cases of major incivility, where incivility rises to the level of clear disruption, personal attacks, harassment or outing. As with other blocks, civility blocks should be preventative and not punitive.

See also

• How to Win Friends and Influence People (book)
• Meta:Don't be a dick
• Wikimedia:Non discrimination policy

Further reading

• Reagle, Joseph (2010). Good faith collaboration : the culture of Wikipedia. MIT Press. ISBN 9780262014472.
• Sutton, Robert (2007). The No Asshole Rule: Building a Civilized Workplace and Surviving One That Isn't. ISBN 978-0-446-52656-2.