Lilith HOVHANNISYAN/Ավազարկղ

Գարդենիան սուրճի ընտանիքի ծաղկի բույսերի տեսակ է, Rubiaceae, որը աճում է Աֆրիկայի, Ասիայի, Մադագասկարի և Խաղաղօվկիանոսյան կղզիների արևադարձային և մերձարևադարձային շրջաններում[1]:

Ընտանիքն անվանվել է Կառլ Լինեի և Ջոն Էլիսի պատվին, հետո շոտլանդական ծագում ունեցող ամերիկացի բնագետ, դոկտոր Ալեքսանդր Գարդենի (1730-1791) պատվին:[1]

Դրանք մշտադալար թփեր են և մինչև 1-15 մետր բարձրությամբ փոքր ծառեր (3,3–49,2 ոտնաչափ):Տերևները հակադիր են կամ երեք-չորս, 5-50 սմ (2,0–19,7 դյույմ) երկարությամբ և 3-25 սմ (1,2–9,8 դյույմ) լայնությամբ, մուգ կանաչ և փայլուն մաշկային հյուսվածքով։:Ծաղիկները միայնակ, կամ փոքր փնջերով են, սպիտակ կամ գունատ դեղին, ինչպես նաև գլանային պսակի հետ 5-12 թերթ (petals) տրամագծով 5-ից 12 սանտիմետր (2.0-4,7 դյույմ): Ծաղկումը տեղի է ունենում գարնան կեսից մինչեւ ամռան կեսերը, և շատ տեսակներից ուժեղ հոտ են գալիս: Շատերը տեղական խաղաղ կղզիների Գարդենիա և այլ վայրերում paleotropics ունեն բազմազան շարք բնական արտադրանք. Methoxylated եւ թթվածին պարունակող ֆլավոններ, ֆլավոններ եւ triterpenes կուտակվում են վեգետատիվ եւ ծաղկի երիկամների ձեւով դեղին կամ շագանակագույն կաթիլներ մեկուսացված խեժ. Հրապարակվել են այդ bud exudates-ի նպատակաուղղված ֆիտոքիմիական հետազոտությունները, ներառյալ Ֆիջիի կղզիների երկու հազվագյուտ համակրական տեսակների պոպուլյացիայի ուսումնասիրությունը ' G. candida եւ G. grievei: Էվոլյուցիոն նշանակությունը cameday եւ խեժ Գարդենիա ներգրավման կամ վանող անողնաշար խոտակեր դեռ պետք է ուսումնասիրել բնապահպաններին.

Կաղապար:Short description Կաղապար:Other uses Կաղապար:Automatic taxobox

Գարդենիաներ

Դասագիրք խմբագրել

As of Մարտի 2014 The Plant List recognises 140 accepted species (including infraspecific names):[2]

Մշակության և օգտագործման խմբագրել

Gardenia բույսերը գնահատվում են իրենց ծաղիկների ուժեղ քաղցր բույրով, որը որոշ տեսակների մեջ կարող է լինել շատ մեծ չափի մեջ:

Gardenia jasminoides (Սին. G. grandiflora, G. Florida) մշակվում է որպես ներսի բույս: Այս տեսակի կարող է լինել բարդ է աճել, քանի որ այն ծագել է ջերմ խոնավ արեւադարձային տարածքներում. Այն պահանջում է բարձր խոնավության է մեծանալ, եւ պայծառ (ոչ ուղղակի) լույսի. Այն ծաղկում է acidic հողի լավ ջրահեռացման եւ ծաղկում է ջերմաստիճանի 20-23 ° C (68-74 ° F) [5] կեսօրին եւ 15-16 ° C (60 ° F) երեկոյան: Կան պտղատու հողեր, որոնք հատուկ մշակված են գարդենիայի համար ։ G. jasminoides աճում է ոչ ավելի, քան 18 դյույմ բարձրահասակ եւ լայն, երբ աճել է սենյակում. Climates, որտեղ այն կարող է աճել դրսում, Այն կարող է հասնել բարձրությունը 6 ոտքերը. Եթե ջուրը դիպչի գույներին, նրանք կդառնան շագանակագույն:[6]

Արեւելյան Ասիայում, Gardenia Jasmine ձեւավորված կոչվում zhīzi (子子) Չինաստանում, chija(치자) Կորեայում, եւ kuchinashi (梔) Ճապոնիայում. Դրա պտուղները օգտագործվում են որպես դեղին ներկ[7], որն օգտագործվում է հյուսվածքների եւ սննդամթերքի (այդ թվում, Կորեական ժելե mung լոբի, որը կոչվում է hwangpomuk). Դրա պտուղները օգտագործվում են նաեւ ավանդական չինական բժշկության համար իրենց Մաքրող, հանգստացնող եւ սառեցման հատկություններով.[8]

Ֆրանսիայում գարդենիան ծաղիկ է, որը տղամարդիկ ավանդաբար կրում են որպես բութոնիերկա, երբ երեկոյան զգեստ են հագցնում: Էդիթ Ուորթոնը ենթադրում է, որ Նյու Յորքի բարձր դասի տղամարդիկ անմեղության դարաշրջանում սովորաբար Գարդենիա էին կրում փեթլիցում ՝ ոսկե դարաշրջանի ժամանակ ։ [9]

Զիգմունդ Ֆրեյդը նկատեց բանաստեղծ Գ. Դ. - ին, որ գարդենիան իր սիրելի ծաղիկն էր:[10]

Ի Tiki մշակույթի "Donn Beach", aka don լողափ թափառաշրջիկ, հաճախ հագնում թարմ lei Gardenia գրեթե ամեն օր իր Tiki ճաղերի, իբր ծախսել 7800 դոլար ծաղիկների չորս տարի է 1938 թ.Իր խմիչքներից մեկը նա անվանել է"գարդենիայի խորհրդավոր կոկտեյլը" ։ Վաճառական Vick հաճախ օգտագործվում Gardenia որպես ծաղկի խավարտ իր խմիչքների Tiki, ինչպիսիք են Scorpion կոկտեյլների եւ Outrigger Tiara.[12]

Մի քանի տեսակներ հայտնաբերվել են Հավայան կղզիներում, որտեղ գարդենիան հայտնի է որպես nakaghapar: okinau կամ nānū.

Crocetine-ը քիմիական բաղադրություն է, որը սովորաբար ստացվում է Crocus sativus-ից, որը նույնպես կարելի է ձեռք բերել Gardenia jasminoides-ի պտուղներից:Gordonin-ը նոր methoxylated flavonol-ն է, որը secreted է gordonian-ի գարդենիայի ոսկե խեժային կաթիլներում, որը Ֆիջի կղզիներում անհետացման վտանգի տակ գտնվող մի քանի տեսակներից մեկն է: gordonin-ը նաեւ հայտնի է որպես Gordonin-ի նոր methoxylated flavonol-ը: Այդ խեժերի կաթիլների ֆիտոքիմիական հետազոտությունները հրապարակվել են, այդ թվում ՝ Վանուա կղզու երկու այլ հազվագյուտ համակրական տեսակների պոպուլյացիոն հետազոտությունը ՝ Ֆիջիի արշիպելագի Լյովու կղզում ՝ G. candida և G. grievei [14] ։

Հեթթի Մաքդենիելը հայտնի է դարձել նրանով, որ գարդենիան կրել է մազերի մեջ, Երբ ընդունել է "Օսկար" մրցանակը ՝ առաջինը աֆրոամերիկուհու համար, "Քամուց քշվածները"ֆիլմի համար: Monique Hicks հետագայում հագնում է Գարդենիա իր մազերով, երբ նա հաղթել է իր Օսկար որպես հարգանքի տուրք Mcdanyela.

Նկարներ խմբագրել

References խմբագրել

  1. «LXXXII. An account of the plants Halesia and Gardenia : In a letter from John Ellis, Esq; F. R. S. To Philip Carteret Webb, Esq; F. R. S». Philosophical Transactions of the Royal Society of London. 51: 929–935. 1759. doi:10.1098/rstl.1759.0084.
  2. «Gardenia». The Plant List. Վերցված է 2014-03-06-ին.

External links խմբագրել

Systematics խմբագրել

As of Մարտի 2014 The Plant List recognises 140 accepted species (including infraspecific names):[1]

Gallery խմբագրել

References խմբագրել

  1. «Gardenia». The Plant List. Վերցված է 2014-03-06-ին.

External links խմբագրել