Պատկեր:United Nations Decade of Education for Sustainable Development.jpg

Կրթության տասնամյակը հանուն կայուն զարգացման (DESD) 2005–2014 թվականներին bՄիավորված ազգերի կազմակերպության «Կրթություն հանուն կայուն զարգացման» (ESD) նախաձեռնությունն էր: Տասնամյակը տրամադրվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից՝ որպես առաջատար հաստատություն, և հանգեցրեց տարածաշրջանային փորձագիտական կենտրոնների (RCE) ցանցերի ստեղծմանը և GUPES համալսարանների համագործակցությանը: Միավորված ազգերի կազմակերպության կրթության տասնամյակի հայտարարմամբ սկսվեց գլոբալ շարժում՝ կրթության կայուն զարգացման մարտահրավերներին դիմակայելու համար: Սա ՄԱԿ-ի առաջին տասնամյակն էր, որի շրջանակներում ստեղծվեց մոնիտորինգի, գնահատման գործընթաց և փորձագետների խումբ:[1] Հիմնվելով Տասնամյակի ձեռքբերումների վրա, որոնք նշված են Աիչի-Նագոյայի հռչակագրում ESD-ի վերաբերյալ, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն իր գլխավոր կոնֆերանսի 37-րդ նստաշրջանում հավանություն է տվել ESD-ի վերաբերյալ Գլոբալ գործողությունների ծրագրին (GAP): Ճանաչված ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի A/RES/69/211 բանաձևով և մեկնարկած ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային կոնֆերանսի ժամանակ ESD 2014-ին, GAP-ը նպատակ ունի ընդլայնել գործողություններն ու լավագույն փորձը: ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն իր գործընկերների հետ միասին կարևոր դերակատարում ունի հիմնական ձեռքբերումների հասնելու գործում՝ ապահովելու համար, որ ESD-ի սկզբունքները խրախուսվեն ֆորմալ, ոչ ֆորմալ կրթության միջոցով:[2]

ESD-ի միջազգային ճանաչումը որպես կայուն զարգացման հիմնական խթանիչ անշեղորեն աճում է: ESD-ի դերը ճանաչվել է կայուն զարգացման վերաբերյալ ՄԱԿ-ի երեք հիմնական գագաթնաժողովներում 1992 թվականին Բրազիլիայի Ռիո դե Ժանեյրո քաղաքում կայացած ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի և զարգացման կոնֆերանս (UNCED), 2002 թվականի Կայուն զարգացման համաշխարհային գագաթնաժողովը (WSSD) Յոհանեսբուրգում, Հարավային Աֆրիկա և 2012 թվականին Ռիո դե Ժանեյրոյում կայացած ՄԱԿ-ի Կայուն զարգացման համաժողովը (UNCSD): Մյուս առանցքային գլոբալ համաձայնագրերը, ինչպիսիք են Փարիզի համաձայնագիրը (հոդված 12), նույնպես ճանաչում են ESD-ի կարևորությունը: Այսօր ESD-ն, անկասկած, գտնվում է 2030 թվականի Կայուն զարգացման օրակարգի և նրա 17 Կայուն զարգացման նպատակների (ԿԶՆ) հիմքում (Միավորված ազգերի կազմակերպություն, 2015): ԿԶՆ-ն ընդունում է, որ բոլոր երկրները պետք է խթանեն գործողությունները հետևյալ առանցքային ոլորտներում ՝ մարդիկ, մոլորակ, բարգավաճում, խաղաղություն և գործընկերություն, գլոբալ մարտահրավերները լուծելու համար, որոնք կարևոր են մարդկության գոյատևման համար: Այս ԿԶՆ-ներից մի քանիսը ներառում են մատչելի և մաքուր էներգիայի ապահովում, մաքուր ջրի և սանիտարահիգիենիկ պայմանների ապահովում և համագործակցություն այդ նպատակների համար: ԿԶ-ն հստակորեն նշված է ԿԶՆ 4-ի Թիրախ 4.7-ում, որի նպատակն է ապահովել, որ բոլոր սովորողները ձեռք բերեն գիտելիքներ և հմտություններ, որոնք անհրաժեշտ են կայուն զարգացումը խթանելու համար և դիտվում որպես մյուս 16 ԿԶՆ-ներին հասնելու կարևոր միջոց:[3] Բացի այդ, ԿԶՆ-17-ն ուղղված է իրականացման միջոցների ամրապնդմանը և կայուն զարգացման համար գլոբալ գործընկերության ակտիվացմանը:[4]

About the Decade

խմբագրել

Based on proposals by Japan and Sweden, the United Nations General Assembly, at its 57th Session in December 2002, adopted Resolution 57/254 to start the DESD,[5] following the Johannesburg Plan of Implementation, which emphasised that education is an indispensable element for achieving sustainable development.

UNESCO was designated as lead agency for the Decade and developed a draft International Implementation Scheme for the DESD.[6]

Along with the Millennium Development Goals (MDGs) process, the Education For All (EFA) movement, and the United Nations Literacy Decade (UNLD), the DESD also aimed to achieve an improvement in the quality of life, particularly for the most deprived and marginalised, fulfillment of human rights including gender equality, poverty reduction, democracy and active citizenship. Whereas the MDGs provide a set of tangible and measurable development goals within which education is a significant input and indicator; EFA focuses on ways of providing educational opportunities to everyone; and the UNLD concentrates on promoting the key learning tool for all forms of structured learning, DESD was concerned particularly with the content and purpose of education. In concept and design, ESD challenges all forms of educational provision to adopt practices and approaches which foster the values of sustainable development.[7]

In response to the DESD, the United Nations University (UNU) called for the development of networks for the promotion of ESD, as well as being expertise centres for the research development of ESD. This was the birth of Regional Centres of Expertise (RCE) supporting education for sustainable development. Dr. Betsy Boze was instrumental in drafting and approval of the International Association of Universities "Iquitos statement on Higher Education for Sustainable Development."

The United Nations Environment Programme (UNEP) has facilitated the establishment of the Global Universities Partnership on Environment and Sustainability (GUPES) in 2012 as a flagship contribution to the UN DESD.[8] The focus of GUPES is around three pillars: Education, Training and Network,[9] and is based on the experience and scaling up of the successful Mainstreaming Environment and Sustainability in African Universities (MESA) project.[10]

  1. Tilbury, Daniella (17 November 2009). «Tracking Our Progress: A Global Monitoring and Evaluation Framework for the UN DESD». Journal of Education for Sustainable Development. doi:10.1177/097340820900300215. S2CID 144642456. Վերցված է 9 January 2022-ին.
  2. Issues and trends in education for sustainable development. Paris: UNESCO. 2018. էջ 8. ISBN 978-92-3-100244-1.
  3. Issues and trends in education for sustainable development. Paris: UNESCO. 2018. էջ 7. ISBN 978-92-3-100244-1.
  4. «Goal 17 | Department of Economic and Social Affairs». sdgs.un.org. Վերցված է 25 September 2020-ին.
  5. Resolution adopted by the General Assembly 57/254, 20 December 2002. UN Documents.
  6. «Draft International Implementation Scheme». UNESCO..
  7. «DESD website background information».
  8. «Shaping European Research Leaders for Marine Sustainability (SEAS)». ResearchGate.
  9. GUPES
  10. MESA
խմբագրել