Մասնակից:Շաքէ Մանկասարեան/Ավազարկղ
Կաղապար:Տեղեկաքարտ Անձ (արեւմտահայերէն)
cca 1720 | death_date = 1786 (Cairo, Egypt) Yuhanna al-Armani (حوالي عام 1720 ـ 27 يوليو 1786) Հովհաննէս (Հաննա էլ Արմանի, Հովհաննէս Երուսաղէմցի, ծնննդեան եւ մահուան թուականները անյայտ), 18-րդ դարի հայազգի նկարիչ։
Ստեղծագործած է Եգիպտոսի մէջ, յատկապես՝ Գահիրէ, ուր ղպտական եկեղեցիներուն Coptic icons եւ արուեստի թանգարաններուն մէջ պահպանուած են Յովհաննէսի մօտ 320 աշխատանքներ, թուագրուած են 1721-1784 թթ.։ Նկարիչը ստորագրած է՝ «Յուհաննա», «Հաննա»,يوحنا الأرمني «Հաննա Էլ-Արմանի էլ-քուտսի» يوحنا القدسي Yuhanna al-Armani al-Qudsi (Հաննա հայազգի Երուսաղէմցի), «Հաննա Էլ-Արմանի» (Հաննա հայազգի), նկարներներէն մէկուն տակ՝ «Հաննա Կարապետ» (կ՛ենթադրուի, թէ Կարապետը հայրն է), Հին Գահիրէի Սուրբ Կոյսի եկեղեցւոյ մէջ՝ «գործ նուաստ հայ Հովհաննէսի» عمل الحقير يوحنا أرمني:
Նշանաւոր են Սուրբ Յովհաննէսի, Սուրբ Գէորգի, Յիսուսի կեանքի դրուագները պատկերող նկարները, որոնք Հովհաննէս (Հաննա էլ Արմանի), «Մկրտութիւն Յովհաննէսի սրբապատկերներուն մէջ առկայ է գեղանկարչական որոշակի քաղաքակրթութիւն եւ մշակոյթ, կառուցուածքային պարզութիւն։
1740-ական թթ. որոշ աշխատանքներ կատարած է արաբ նկարիչ Իպրահիմ էլ Նասեխ-ի "إبراهيم الناسخ" հետ միասին («Միքայէլ հրեշտակապետը», «Քրիստոսը գահի վրայ», «Աստուածամայրը»), որոնց մէջ առկայ են արեւելեան արուեստին բնորոշ հարթապատկերային լուծումներ, ֆիկուրներու փոքրաչափ, կրաֆիքական կերպաւորումներ։
Վերջին շրջանի աշխատանքներուն («Սուրբ Գէորգ», «Սուրբ Մինաս» եւ այլն) բնորոշ է գեղարուեստական անհատականացումը։ Նկարչութեամբ զբաղուած է նաեւ իրեն որդին՝ Յովսէփը جرجس (Գերքեսը), որուն ստորագրուած քանի մը աշխատանքները կը պահպանուին Գահիրէի ղպտական արուեստի թանգարանին մէջ։
Թէպէտեւ վերջին տարիներուն Գահիրէի ազգային արխիւներուն մէջ պահուող փաստաթուղթերի հետ կապուած որոշ հարստացման մասին, Յովհաննէս Երուսաղէմցի՝ Յուհաննին ալ-Արմանիի մասին տեղեկատութիւնը քիչ մնացեր է: 1786 թ. Մարտի 7-ի վաւերացման ակտը (Ishhad), կը ստեղծում է նկարիչ Յովհաննէս Երուսաղէմցի՝ Յուհաննին ալ-Արմանիի կեանքի գործունէութիւնը եւ վերջը: Այսպէսով, Յովհաննէս Երուսաղէմցի նոյն ինքը Յուհանան ալ-Արմանին, որ կ՛աշխատի Գահիրէին մէջ 1740-ին եւ 1786-ին կը մահանայ , նոյնպէս այս քաղաքին մէջ: Թերեւս կարծիք կար, որ Յովհաննէս Երուսաղէմցին գուցէ ծնած է Երուսաղէմ, հիմք ունենալով, որ այս նկարիչը (Հայաստան, Երուսաղեմ, Ալեքի դպրոց)այս պատկերագրային բոլոր ազդեցութիւնները, որ այս նկարիչի (Հայաստան, Երուսաղեմ, Ալեքի դպրոց) օգտագործած է իր կեանքի գործունէութեան ընթացքին: Սակայն, վերջերս յայտնաբերեցին երեք գործողութիւններ որոնց շնորհիւ, Մագդի Գիրգուումը հաստատեց որ Յովհաննէս Երուսաղէմցին անկարելի է որ ծնած է Եգիպտոսի սահմաններէն դուրս: Փաստը այն էր , որ
ընտանիքի ամուսնություններու եւ երեխայի ծննդեան տարեթիւերը կը յայտնաբերուին , Յովհաննէս Երուսաղէմցին, ընդհանրապես, մեծ սոցիալական մակարդակով մի ղպտի Եգիպտացի աղկջայ հետ ամուսնացել, եւ կարելի չէ նաեւ որ այդ երիտասարդ աղջիկը ներգաղթած ըլլայ:
Իր ընտանիքի հայկական ծագումը, որ նշուած է «ռամբույա» «ալ-Արմանի» կողմէն , կարելի չէ հարցականի տակ դնել: Իսկ Ինչ կը վերաբերի Երուսաղեմի ծագումին մասին , ապա այն պետք է վերագրուի իր ծնողներուն կամ մեծ մօր եւ մեծ հօր տերմին, Յովհաննէս Երուսաղէմցին վերջինն է, օգտագործելով «հուդա» (հերոսոլոլիտ) տերմինը, որը հագնվել է իր հօր, Արթին ալ Քուտսի որդի Թապիդ Ալ-Քուտսի Ալ-Նուսրանի ալ-Արմանին:
Գահիրէի «Քիսմա» արաբիայի դատարանի տարբեր փաստաթուղթերի համաձայն, մենք տեղեկացանք, որ ան երկու անգամ ամուսնացած է ղպտի եգիպտացիներուն: Իր առաջին կինը, Ֆարիսինիան (մահացած 1770 թ.), Բարձր սոցիալական դիրք ունեցող դերձակ դուստր, եւ ունեցան չորս երեխայ `երեք տղայ, Արթին, Գիրգուուս եւ Յակուբ եւ դուստր Մինքաշա: Նկարիչը իր կնոջ մահէն ետք կ՛ամուսնանայ երկրորդ անգամ բայց զաւակ չունեցան, ոսկերիչ դուստր էր: Յովհաննէս Երուսաղէմցին ամուսնությունները երկու Եգիպտոսի Կոպտիկ կանանց հետ, ինչպես նաեւ ընտանիքում գտնվող հայ-քրիստոնեական ամուսնությունները ցոյց կուտան , թէ ինչպես կարող են համայնքների միջեւ դաշինքները եւ ինչպես նաեւ Յոհանան նոյն ինքը Յովհաննէս Երուսաղէմցիի ընտանիքը յատկապես լավ համարկուած է Գահիրեի քրիստոնէական համայնքին: https://fr.wikipedia.org/wiki/Yuhanna_al-Armani
يوحنا الأرمني هذا الفنان كذلك من أشهر فناني الأيقونات في نفس الحقبة التاريخية لوجود ابراهيم الناسخ وهو من اسمه نستطيع ان نقول انه ارمنينا واضاف لإسم كلمة القدسي اي انه ارمنيا من القدس وقد انحصر نشاطه بمن عامي 1742- 1783م ومنذ القرن الثامن عشر عهد الأقباط بالفن القبطي إلي مصورين من الأرمن أو الروم أو الإيطاليين برسم عددا من الأيقونات الموجودة بكنيسة السيدة العذراء الشهيدة بقصرية الريحان بمصر القديمة والذي يعتبر من مشاهير مصوري الأيقونات في القرن الثامن عشروقد (توفى 27 يوليو/تموز 1786)، ينتمى إلى جالية أرمنية استقرت في القاهرة منذ زمن بعيد (القرن العاشر الميلادي)، وأسهمت في نواح متعددة من الأنشطة الاقتصادية والاجتماعية والثقافية أيضاً، وتفاعلت واندمجت مع المجتمع المصري (وبخاصة مع القبط) إلى درجة أن يتبوأ أحد أعضائها المكانة الأولى بين رسامي الأيقونات القبطية. فعلى الرغم من وجود عدد من رسامي الأيقونات في تلك الفترة، مصريين وأرمن , يبدو اكثر تفصيلا من خلال استخدام الألوان فإنه يعطى عمقا للوحات اكثر من إبراهيم مع إعطاء أهمية للتفاصيل الدقيقة مثل تزيين الملابس والخلفيات . ويمكن ملاحظة أنة غالبا ما يبرز الجفن العلوي للعيون اللوزية وهى اكثر استدارة واكبر من العيون التى يرسمها إبراهيم ، الأفواه عريضة ولكن الشفاه صغيرة جدا . وقد رسم يوحنا هالاته باليد لذا فهي ليست مستديرة استدارة كاملة ولا بيضاوية.وهناك فروق واضحة في رسم الأشجار تبدو أشجار يوحنا اكثر طبيعية , بينما نجد ان يتميز بتصوير الرؤوس الصغيرة ذات الأذان الصغيرة والعيون المستديرة اللوزية الشكل والأنوف المستديرة , كما نجد انة عند تصويرة للخيول تتميز بذيول مموجة او بها حركة . وقد وصل لدينا توقيعاته بعدة صيغ ايضا (عمل يوحنا أرمني) (عمل يوحنا القدسي) (عمل الحقير يوحنا أرمني)
https://www.facebook.com/conversation.museum/posts/124544137686190
Աշխատանքները Անդրե Raymond եւ Magdi Guirguis թույլ է տալիս, առաջին հերթին, պետք է դնում նկարիչ context3. Սովորել մասին տեղեկություններ նկարիչների կարիերայի փոխարինում է գծի Yuhanna արտադրանքի միջոցով կանոնադրության naqqashun, rassamun, musawwirun ոսկե օսմանյան հղումներով առանձնացնելով աշխատանքի որակի նկարիչների: Արվեստագետներն ու արհեստավորներ կից դաշտում գեղանկարչության են համեմատաբար քիչ թվով առնչությամբ տեքստիլ արհեստավորների, ատաղձագործների, ՈՒՍՏԻ նշում իրենց հարաբերական կշիռը տնտեսությունում քաղաքի. Շատ քիչ բան է հայտնի Yuhanna ի վաղ կարիերայի, կամ նույնիսկ, թե ինչ է նրա մասնագիտացումը էր, մինչեւ որ նա մեկն devenu հայտնի է իր ժամանակի որպես պատկերակ նկարիչ. Այնուամենայնիվ, էվոլյուցիան դե որդու անունով, նշաններ են հայտնաբերվել ստորագրման ժամանակ դե որդի նշանների, ազդարարելով իր նպատակները Աշխատանք եւ ճանաչումը դե որդին հասակակիցները դրան: Քանի որ տարիների ընթացքում առաջընթաց եւ նրա էվոլյուցիայի, նա ավարտեց Երբեմն իր ստորագրմանը ժամկետների, ալ-Naqqash, ալ-rassam, եւ Ալ-musawwir:
Վերջին շրջանում աշխատանքը Julien Auber Lapierre Ապահովում է ավելի լավ պատկերացում գեղարվեստական կարեւորության մասին նկարչի, համագործակցային ժամանակ գեղանկարչուհի Իբրահիմ ալ-nasikh, ինչպես մի սերունդ կազմել է գրեթե չորս հարյուր վահանակներ պահպանված հիմնականում եկեղեցիներում Եգիպտոսի եւ Ղպտի թանգարանը Կահիրեում
Որոշ Yuhanna պիեսների կատարելապես արտացոլում են հայ Inspirations ներդրումները նկատվում է ժամանակակից սրբանկարները, Ավետարաններում եւ գրքերի հայ սաղմոսների: Ի թիվս բազմաթիվ ոճական առանձնահատկությունների Yuhanna արվեստի, ապա elongated գործիչներ, հայտնի է որպես «տանձաձեւ», նպատակ aussi pleated հանդերձները ու լանդշաֆտները բավականին ուշագրավ եւ գոյություն չունեն այս ձեւով է Ղպտի tradition6 https://fr.wikipedia.org/wiki/Yuhanna_al-Armani Yuhanna al-Armani al-Qudsi, Saint Mercure, Le Caire, église de la Vierge-Marie al-Mo'allaqah, 1778.
Plus de détails Yuhanna al-Armani al-Qudsi, Saint Mercure, Le Caire, église de la Vierge-Marie al-Mo'allaqah, 1778
Yuhanna al-Armani al-Qudsi, Vie de saint Jean-Baptiste, Le Caire, église de la Vierge-Marie al-Mo'allaqah, 1777.
http://www.masress.com/adab/2244 عن يوحنا الأرمني وأيقوناته القبطية:
استأثر بالعمل في كنائس مصر القديمة الكبرى تطور فن الأيقونات جاء بسبب ازدهار القرن الثامن عشر الأرمني تشارك مع إبراهيم الناسخ في فن رسم الأيقونات
http://www.middle-east-online.com/?id=111103 يوحنا الأرمني صاحب الأيقونات القبطية في القاهرة العثمانية https://en.wikipedia.org/wiki/Yuhanna_al-Armani
https://fr.wikipedia.org/wiki/Yuhanna_al-Armani
http://oxfordindex.oup.com/view/10.5743/cairo/9789774161520.003.0004
(en) Egyptian Icons before Yuhanna al-Armani [archive]
(en) Magdi Guirguis, An Armenian Artist in Ottoman Cairo: Yuhanna al-Armani and His Coptic Icons, Le Caire, The American University in Cairo Press, 2008.