Վիքիպեդիա

Մասնակից:Արշո/Ավազարկղ1

< Մասնակից:Արշո

Շվեդիայի վարչապետ (շվեդ.՝ Sveriges statsminister) Շվեդիայի քաղաքական առաջնորդն ու կառավարության ղեկավարը։ Նշանակվում է Շվեդիայի միապետ՝ սովորաբար լինելով Ռիկսդագում մեծամասնություն ունեցող կուսակցության՝ շվեդական խորհրդարանի առաջնորդը։ Վարչապետը և կաբինետը կոլեկտիվ պատասխանատվություն են կրում իրենց քաղաքականության և գործողությունների համար միապետի, Ռիկսդագի, նրանց կողմից ներկայացվող քաղաքական կուսակցությունների և ընտրազանգվածի առջև: Գործնականում վարչապետը առաջին հերթին պատասխանում է Ռիկսդագի առաջ։ Խորհրդարանական վստահությունը կորցնելու դեպքում վարչապետն իրավունք ունի ինչպես կառավարության հետ հրաժարական տալ, այնպես էլ խնդրել միապետին խորհրդարանը լուծարելու և նոր ընտրություններ նշանակելու մասին[1]:

Կառավարության ղեկավարի պաշտոնը ստեղծվել է 1876 թվականին[2], սակայն դեռևս 1809 թվականից[մեկ. 1]՝ Շվեդիայի առաջին սահմանադրության ընդունումից ի վեր, թագավորությունում ստեղծվել էին նաև արդարադատության (շվեդ.՝ Justitiestatsminister) և արտաքին գործերի (շվեդ.՝ Utrikesstatsministern) պետական նախարարների պաշտոնները՝ թագավորական երկու առանձին նախարարական կաբինետները ղեկավարելու համար։ Իսկ ավելի վաղ՝ 1680 թվականին, ստեղծվել էր «Կանսլիպրեզիդենտի» (շվեդ.՝ Kanslipresident) պաշտոնը[3], որն ըստ էության համապատասխանում է ներկայիս կառավարության ղեկավարի պաշտոնին։ 1801 թվականից «Կանսլիպրեզիդենտը» ղեկավարում էր Արքայական մեծության գրասենյակը (շվեդ.՝ Kunglig Majestäts kansli)[4] (այս անունը Շվեդիայի կառավարությունը կրում էր մինչև 1974 թվականի սահմանադրության ընդունումը):

Նախքան Շվեդա-նորվեգական միության դադարեցումը 1905 թվականին' վարչապետը ղեկավարում էր Շվեդիայի և Նորվեգիայի Միացյալ թագավորությունների կառավարությունը (շվեդ.՝ Unionen mellan Sverige och Norge, նորվ.՝ Unionen mellom Norge og Sverige),մինչդեռ Ստոկհոլմում էր գտնվում  նաև Նորվեգիայի վարչապետը,որի խնդիրն էր ներկայացնել թագավորին և  Շվեդիայի կառավարությանը Նորվեգիայի մայրաքաղաք Քրիստիանայում գործող կաբինետի դիրքորոշումը[5]։

Իրավականորեն կառավարության պատասխանատվությունը Ռիկստագի և ժողովրդի առջև, այլ ոչ թե թագի առջև ձևակերպվել է միայն 1969 թվականին մասնակի սահմանադրական բարեփոխումների ընթացքում, սակայն 1809 թվականի Սահմանադրության գործողության ողջ ընթացքում դրանում կատարվել են հիմնարար փոփոխություններ (նախարարությունների բարեփոխում 1840 թվականին, ներկայացուցչության բարեփոխում 1866 թվականին, համընդհանուր և հավասար ընտրական իրավունքի ներդրում 20-րդ դարի սկզբին և այլն)։ Գործնականում կառավարության ձեւավորման և վերահսկողության պառլամենտարիզմն իրականություն է դարձել շուրջ 1917 թվականին:

1995 թվականից Շվեդիայի վարչապետի պաշտոնական նստավայրն է սագեր Հաուս պալատը, որը գտնվում է Ստոկհոլմի կենտրոնում[6].

Կանսլիպրեզիդենտ(1680-1809) խմբագրել

В XVI веке, при короле Густаве Васа, в Швеции сложился орган центральной администрации в виде канцелярии (շվեդ.՝ kansliet, дословно — регистратура), секретари которой постепенно стали ближайшими помощниками монарха. В 1680 году был создан пост Կաղապար:Нп3 (շվեդ.՝ Kanslipresident), в значительной степени соответствующий современному посту главы правительства (изначально он был главой образованного из канцелярии коллегиального Кансликоллегиума (շվեդ.՝ Kanslikollegium), с 1801 года — главой Кабинета Королевского Величества (շվեդ.՝ Kunglig Majestäts kansli)[4] — такое название сохраняло правительство Швеции вплоть до принятия конституции 1974 года[2]). Первым канслипрезидентом стал занимавший до этого пост канцлера (շվեդ.՝ Rikskansler) граф Бенгт Габриельссон Оксеншерна[7][8].

Կաղապար:ДатаСобытия года полномочия канслипрезидента были разделены между созданными постами Կաղապար:Нп3 и Կաղապար:Нп3[3][9].

Портрет Имя
(годы жизни) 		Полномочия Пр.
Начало Окончание
1 100px граф
Бенгт Габриельссон-Оксеншерна-аф-Корсольм-ох-Васа
(1623—1702)
շվեդ.՝ Bengt Gabrielsson Oxenstierna af Korsholm och Wasa 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия[комм. 1] [7][8]
и.о.   граф
Կաղապար:Нп3
(1642—1709)
շվեդ.՝ Nils Gyldenstolpe af Noor 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [10][11]
2 Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия[комм. 1]
и.о.   граф
Арвид-Бернхард Густавсон-Хурн-ав-Экебюхольм
(1664—1742)
շվեդ.՝ Arvid Bernhard Gustafson Horn av Ekebyholm 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [12][13]
3
(I) 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия
и.о.   граф
Կաղապար:Нп3
(1664—1737)
շվեդ.՝ Gustaf Cronhielm 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [14]
4 Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия
и.о.   граф
Юхан-Август Мейерфельдт
(1664—1749)
շվեդ.՝ Johan August Meijerfeldt 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [15]
3
(II) 		  граф
Арвид-Бернхард Густавсон-Хурн-ав-Экебюхольм
(1664—1742)
շվեդ.՝ Arvid Bernhard Gustafson Horn av Ekebyholm 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [12][13]
и.о.   граф
Կաղապար:Нп3
(1682—1764)
շվեդ.՝ Gustaf Bonde 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [16]
5   граф
Карл Йюлленборг
(1679—1746)
շվեդ.՝ Carl Gyllenborg 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия[комм. 1] [17]
и.о.   граф
Карл-Густав Тессин
(1695—1770)
շվեդ.՝ Carl Gustaf Tessin 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [18]
6 Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия
7   граф[комм. 2]
Андерс-Юхан вон-Хёпкен
(1712—1789)
շվեդ.՝ Anders Johan von Höpken 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [19]
и.о.   граф
Կաղապար:Нп3
(1708—1771)
շվեդ.՝ Claes Ekeblad 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [20]
8
(I) 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия
и.о.   барон
Կաղապար:Нп3
(1704—1770)
շվեդ.՝ Carl Otto Hamilton af Hageby 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [21]
9   граф
Կաղապար:Нп3
(1701—1768)
շվեդ.՝ Carl Gustaf Löwenhielm 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия[комм. 1] [22]
и.о.   барон
Կաղապար:Нп3
(1707—1770)
շվեդ.՝ Fredrik von Friesendorff 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [23]
8
(II) 		  граф
Կաղապար:Нп3
(1708—1771)
շվեդ.՝ Claes Ekeblad 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия[комм. 1] [20]
10
(I) 		  граф[комм. 3]
Կաղապար:Нп3
(1716—1799)
շվեդ.՝ Ulrik Scheffer 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [24]
11 100px барон
Կաղապար:Нп3
(1708—1786)
շվեդ.՝ Joachim von Düben Ricksten 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [25]
10
(II) 		100px граф
Կաղապար:Нп3
(1716—1799)
շվեդ.՝ Ulrik Scheffer 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [24]
12 100px граф
Густав-Филип Креуц
(1731—1785)
շվեդ.՝ Gustav Philip Creutz 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия[комм. 1] [26]
и.о. 100px барон
Կաղապար:Нп3
(1747—1824)
շվեդ.՝ Malte Ramel 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [27]
13 100px барон
Կաղապար:Нп3
(1747—1824)
շվեդ.՝ Emanuel De Geer Leufsta 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [28]
и.о. 100px граф
Կաղապար:Нп3
(1747—1824)
շվեդ.՝ Johan Gabriel Oxenstierna af Korsholm 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия[комм. 4] [29]
и.о. 100px граф
Կաղապար:Нп3
(1724—1790)
շվեդ.՝ Carl Wilhelm von Düben 		Կաղապար:ДатаСобытия[комм. 5] Կաղապար:ДатаСобытия [30]
Пост вакантен с 8 ноября 1790 года по 16 июля 1792 года
14 100px граф
Կաղապար:Нп3
(1731—1803)
շվեդ.՝ Fredrik Sparre till Åkerö 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [31][32]
и.о. 100px барон[մեկ. 2]
Կաղապար:Нп3
(1753—1828)
շվեդ.՝ Fredrik Wilhelm von Ehrenheim 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [33]
15 Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия
и.о. 100px барон
Густав Лагербильке
(1777—1837)
շվեդ.՝ Gustaf Lagerbielke 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия [34]
16 100px граф
Կաղապար:Нп3
(1751—1826)
շվեդ.՝ Lars von Engeström 		Կաղապար:ДатаСобытия Կաղապար:ДатаСобытия[комм. 6] [35][36]

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ Конституция Швеции (Королевства Швеция) от 27 февраля 1974 г. // Конституции государств Европы / под ред. Л. А. Окунькова. — М.: Норма, 2001. — Т. 2.
  2. ↑ 2,0 2,1 Larsson / Bäck, 2008
  3. ↑ 3,0 3,1 [1] Rönström, Emma Forskardebatten kring 1809 års regeringsform — Till frågan om grundlagens härkomst // Statsvetenskaplig Tidskrift. — årg 100 nr 4 — S. 448—467(շվեդ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 «Kanslipresident». // Nordisk familjebok. — (13. Johan — Kikare) — Stockholm: Nordisk familjeboks tryckeri, 1910 — S. 812—813. Проект «Рунеберг». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  5. ↑ Skjævesland, Odd Inge; Földesi, Katalin Ministerhotellet: unionens bortglömda maktarena. — Stockholm: Norstedt, 2005. — ISBN 91-1-301492-7(շվեդ.)
  6. ↑ «Sagerska huset». Statens fastighetsverk. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  7. ↑ 7,0 7,1 Форстен Г. В. (1890–1907). «Оксеншерна, Бенгт Габриельссон». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  8. ↑ 8,0 8,1 Jonasson, Gustaf. «Bengt Oxenstierna». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  9. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «sns» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  10. ↑ Jonasson, Gustaf. «Nils Gyldenstolpe». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  11. ↑ «Gyldenstolpe, Nils». // Svenskt biografiskt handlexikon. — (I: A—K) — Stocholm: Albert Bonneiers föflag, 1906 — S. 419—420. Проект «Рунеберг». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-16-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  12. ↑ 12,0 12,1 Grauers, Sven. «Arvid B Horn». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  13. ↑ 13,0 13,1 Горн (Хурн) Арвид Бернхард // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
  14. ↑ Gbauers, S.; Holmbäck, Å. «Gustaf Cronhielm». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)(շվեդ.)
  15. ↑ Villius, Hans. «Johan August Meyerfeldt». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  16. ↑ Carlquist, G. «Gustaf Bonde». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  17. ↑ Grauers, Sven. «Carl Gyllenborg». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-05-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  18. ↑ «Tessin, Carl Gustaf». // Nordisk familjebok. — (28. Syrten-vikarna — Tidsbestämning) — Stockholm: Nordisk familjeboks tryckeri, 1919 — S. 986—991. Проект «Рунеберг». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  19. ↑ Jägerskiöld, Olof. «Höpken, Anders Johan von». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-08-29-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  20. ↑ 20,0 20,1 Jägerskiöld, Olof. «Clas Ekeblad». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  21. ↑ «Hamilton, Carl Otto». // Svenskt biografiskt handlexikon. — (I: A—K) — Stocholm: Albert Bonneiers föflag, 1906 — S. 450. Проект «Рунеберг». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  22. ↑ «Löwenhielm, Carl Gustaf». // Nordisk familjebok. — (17. Lux — Mekanik) — Stockholm: Nordisk familjeboks tryckeri, 1912 — S. 313—314. Проект «Рунеберг». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-19-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  23. ↑ «Friesendorff, Fredrik von». // Nordisk familjebok. — (8. Feiss — Fruktmögel) — Stockholm: Nordisk familjeboks tryckeri, 1908 — S. 1408. Проект «Рунеберг». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-09-14-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  24. ↑ 24,0 24,1 Gidlöf, Leif. «Scheffer, Ulrik». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-02-24-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  25. ↑ Jägerskiöld, O. «Joachim von Düben d.y.». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-03-27-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  26. ↑ Castren, Gunnar. «Gustav Philip Creutz». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-05-24-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  27. ↑ «Ramel, Malte». // Nordisk familjebok. — (22. Possession — Retzia) — Stockholm: Nordisk familjeboks tryckeri, 1915 — S. 961—962. Проект «Рунеберг». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-08-20-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  28. ↑ Lundh, Herbert. «Emanuel de Geer». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-20-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  29. ↑ Lundström, Gösta. «Johan Gabriel Oxenstierna». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-10-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  30. ↑ Jägerskiöld, O. «Carl Wilhelm Düben, von». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-02-25-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  31. ↑ «Sparre, Fredrik». // Svenskt biografiskt handlexikon. — (II: L—Ö) — Stocholm: Albert Bonneiers föflag, 1906 — S. 497. Проект «Рунеберг». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-20-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  32. ↑ «Sparre, Fredrik». // Nordisk familjebok. — (26. Slöke — Stockholm) — Stockholm: Nordisk familjeboks tryckeri, 1917 — S. 589—590. Проект «Рунеберг». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-20-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  33. ↑ Holm, Nils F. «Fredrik Wilhelm Ehrenheim». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-02-25-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  34. ↑ Jägerskiöld, Stig. «Gustaf Lagerbjelke». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-05-30-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  35. ↑ Holm, Nils F. «Lars Engeström, von». Riksarkivet. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-08-12-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  36. ↑ «Engeström, Lars von». // Svenskt biografiskt handlexikon. — (I: A—K) — Stocholm: Albert Bonneiers föflag, 1906 — S. 302—303. Проект «Рунеберг». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-12-03-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(շվեդ.)
  1. ↑ Սահմանադրությունը ստորագրվել է արքա Չարլզ XIII-ի կողմից 1809 թվականի հունիսի 6-ին և ստորագրվել է չորս կալվածքների ներկայացուցիչների կողմից՝ 1809 թվականի հունիսի 27-ին:
  2. ↑ 1805 թվականի մարտի 1


Քաղվածելու սխալ՝ <ref> tags exist for a group named "комм.", but no corresponding <references group="комм."/> tag was found

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Արշո/Ավազարկղ1&oldid=7235704» էջից