Մառա Բրանկովիչ

Մառա Բրանկովիչ (սերբ.՝ Мара Бранковић, հայտնի է նաև Մարիա սուլթանուհի, Մառա հաթուն, Դեսպինա հաթուն և Ամերիսա, 1416, Վուչիտրն, Կոսովո-Միտրովիցի շրջան - սեպտեմբերի 23, 1487, Սերես), սերբական միջնադարյան Բրանկովիչ արքայատոհմի ներկայացուցիչ, Գեորգի Բրանկովիչի և Իրինա Կանտակուզինայի դուստրը։ Հայտնի է եղել քրիստոնեական խորը բարեպաշտությամբ։

Մառա Բրանկովիչ
Ծնվել է	1416
Ծննդավայր	Վուչիտրն, Կոսովո-Միտրովիցի շրջան
Մահացել է	սեպտեմբերի 23, 1487
Մահվան վայր	Սերես
Քաղաքացիություն	Սերբիա և Օսմանյան կայսրություն
Մասնագիտություն	ազնվական
Ամուսին	Մուրադ II
Ծնողներ	հայր՝ Đurađ Branković?, մայր՝ Irene Kantakouzene?
Զբաղեցրած պաշտոններ	Վալիդե սուլթան

Կենսագրություն

Դինաստիական համաձայնությունների արդյունքում, Մառա Բրանկովիչը մտել է օսմանյան սուլթան Մուրադ II-ի հարեմ։

1451 թվականին Մուրադ II-ի մահվանից հետո, նրա հետնորդ Մեհմեդ II-ը պաշտոնապես ճանաչել է Գեորգի Բրանկովիչի վասալությունը։ Մառա Բրանկովիչը պատվով վերադարձել է հայրենիք։ Նրա անվամբ է կոչվել Մակեդոնիայի Մարիովո մարզը։ Այստեղ գտնվող անձնական կալվածքները սուլթանի հրամանով ազատվել են հարկերից և մուսուլմանների առկայությունից։ Նրան է հանձնվել նաև Սալոնիկի մերձափնյա տարածքների և Կասանդրա թերակղզու միջև ընկած տարածքը՝ Կալամարիան, որը թարգմանաբար նշանակում է «Բարի Մարիա»։ Առավել հայտնի է իր ակտիվ բարեգործությամբ և ուղղափառ եկեղեցիներին տված շնորհներով, այդ թվում նաև Աթոսում։ Մասնավորապես, 1453 թվականին Կոստանդնուպոլսի անկումից հետո, Մառան Աթոսի Սուրբ Պավլոսի տաճար է տեղափոխել «սրբազան մոգերի շնորհները»։

1457 թվականին մահացել է Գեորգի Բրանկովիչը, իսկ նրա հետնորդ է դառնում որդին՝ Լազարը։ Մառան, մտածելով իր անվտանգության մասին, փախչում է օսմանյան տարածք։ Մոտ 1459 թվականին Մեհմեդը Մառային է տալիս մակեդոնական Եժովո քաղաքը иև հարակից գյուղերը։ Սուլթանը նրա հսկողությանն է հանձնում նաև Սալոնիկի շրջակա եկեղեցական տարածքները և Դուբոչիցա մարզում գտնվող կալվածքները, որոնք գտնվում են ժամանակակից Լեսկովաց քաղաքի մոտ։ Մինչև իր կյանքի վերջը Մեհմեդ II-ը հարգանքով է վերաբերել իր խորթ մորը և մի քանի անգամ օգտագործել դիվանագիտական հարաբերությունների ժամանակ։ Այսպես, 1474 թվականի վերջին նրա միջնորդությամբ բանակցություններ են սկսվել սուլթանի և Վենետիկյան հանրապետության, որոնք միմյանց դեմ պատերազմում էին արդեն 12 տարի։

Մառա Բրանկովիչը նպաստել է սուլթանի համապատասխան հրամանի արձակմանը, որով նախատեսվում էր բուլղարական Վելիկո Տիռնովո քաղաքի Սուբ Իվան Ռիլի տաճարից դեպի Ռիլի վանական համալիր։ 1469 թվականի արշավանքը գեղարվեստական նրբաճաշակ ձևով նկարագրվել է Վլադիսլավ Գրամատիկի կողմից, ով գրել է, որ ներկայումս՝ «Западните Български земи пак да се осветят и да се напътят към добро»։ Մառան Ռիլի վանական համալիրին նվիրել է նաև սուրբ Աստվածածնի սրբապատկերը։

Ապրելով մինչև խորը ծերություն՝ Մառա Բրանկովիչը մահացել է 1487 թվականի սեպտեմբերի 14-ին Եժովոյում։