Ղազախստանի կենտրոնական գիտական գրադարան
Ղազախստանի կենտրոնական գիտական գրադարան (ղազ.՝ Орталық ғылыми кітапхана), Ղազախստանի գիտական գրապահոց, որը գտնվում է Ալմա Աթայում՝ Գիլիմ Օրդասիի համալիրում։
| Երկիր | Ղազախստան |
|---|---|
| Տեսակ | Գիտական գրադարան |
| Հիմնվել է | 1932 թվականին |
| Տեղադրություն | Ալմաթի |
| Հասցե | Շևչենկո փողոց 28 |
| Այլ տվյալներ | |
| Կայք | library.kz/ru/ |
Պատմություն խմբագրել
Գիտական գրադարանը ստեղծվել է 1932 թվականին ԽՍՀՄ ԳԱ ղազախական մասնաճյուղի կազմում։ Գրադարանի նախնական ֆոնդը՝ երկու հազար աշխատությունը, փոխանցվել է ԽՍՀՄ Գիտությունների Ակադեմիայի կողմից։ 1946 թվականին հիմնադրված Ղազախստանի ԽՍՀ ԳԱ առաջին ժողովում գրադարանը վերանվանվել է Կենտրոնական գիտական գրադարան։ Նույն թվականին գրքային ֆոնդում հավաքվում է 74 258 հայրենական և 15 000 արտասահմանյան գրականության նմուշ։ ԽՍՀՄ մյուս գրադարանների և գիտական հաստատությունների հետ անցկացվում էին գրքերի փոխանակումներ[1] ։
1959 թվականին ստեղծվում է հազվագյուտ գրքերի բաժանմունք։ Ղազախստանի գիտական գրականության ֆոնդը հավաքում է նյութեր և աղբյուրներ Կենտրոնական Ասիայի պատմության և մշակույթի վերաբերյալ։ 1950-1960-ական թվականներին գրադարանը համալրվել է Մոսկվայի, Պետերբուրգի, Ռիգայի, Լվովի և Տաշքենի գրադարաններից նոր գրքերով։ 1979 թվականին գրադարանում կար նման 1,5 միլիոն նմուշ։
1980-1990-ական թվականների ընթացքում Կենտրոնական գիտական գրադարանը ամեն տարի հրապարակում էր Ղազախստանի գիտնականների գրքերի 60-90 հազար նմուշ։ Այն դարձել է գրադարանային միասնական համակարգ։ Իր գոյության ընթացքում գրադարանը հավաքել է ավելի քան 800 000 օտարերկրյա գիտական գրականություն և համագործակցում է 62 երկրների 884 գրադարանի և հետազոտական հաստատությունների հետ։ Կենտրոնական գիտական գրադարանը տարեկան սպասարկում էր 352 հազար մարդու[1]։
1999 թվականին, կրթական համակարգի վերակազմավորման շրջանակներում, Կենտրոնական գիտական գրադարանը հանվել է համատեղ նախարարության ենթակայությունից և Ղազախստանի ԳԱ հետ անմիջական կապը կորցնելով՝ գտնվում է գիտության կոմիտեի ենթակայության տակ[2]։
Համաձայն Ղազախստանի Հանրապետության № 84 կառավարության հրամանագրի՝ 2010 թվականի փետրվարի 11-ին Գիտնականների տան և Ղազախստանի կրթության և գիտության նախարարության ենթակայության տակ գտնվող Կենտրոնական գիտական գրադարանի ձուլման եղանակով ստեղծվել է Գիլիմ Օրդասիի պետական համալիրը[3]։
Հազվագյուտ գրքերի թանգարանի ցուցադրման շրջանակներում գրադարանային ֆոնդի մի մասը փոխանցվել է նրան[4] ։
Գրադարանային ֆոնդ խմբագրել
Ֆոնդի մեջ են մտնում 19-20-րդ դարերի ղազախերեն գիտական գրականությունը, ռուսերեն գրքի հազվագյուտ հրատարակություններ, հին սլավոնական մամուլի հազվագյուտ գրքեր, 17-18-րդ դարերի քաղաքացիական տպագրության, ձևավորման և տպագրության ուշագրավ հատկություններով գրքեր, 16-19-րդ դարերի հրատարակություններ, 12-19-րդ դարերի արևելյան հրատարակություններ, «Կազախստանիկա» ֆոնդը, որը ներառում է ինքնագրերով և լուսանկարչական փաստաթղթեր պարունակող նյութեր, ձեռագրային ֆոնդ՝ բանահյուսական նյութերի, ձեռագիր փաստաթղթերի մեծ հավաքածու, որը վերաբերում է Ղազախստանի պատմությանը, էկոնոմիկային և մշակույթին, Ղազախստանի ԽՍՀ ԳԱ ինստիտուտների գիտական խորհուրդներում պաշտպանված դիսերտացիաների ֆոնդ, Միջգրադարանային բաժանորդագրության կողմից ձեռք բերված գրականության միկրոֆիլմերի և միկրոֆիշների ֆոնդ[5]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том
- ↑ Постановление Правительства Республики Казахстан от 24 июля 1999 года № 1055 "О реорганизации Центральной научной библиотеки Министерства науки - Академии наук Республики Казахстан"
- ↑ Постановление Правительства Республики Казахстан № 84 от 11 февраля 2010 года «О создании Республиканского государственного предприятия «Ғылым ордасы»
- ↑ Роза Кәрібжанова, «Ғылым ордасы» РМК бас директоры: Отандық ғылымды қаржыландыру ұлғайып келеді
- ↑ «Исследования редких книг и рукописей в Казахстане». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 9-ին.