Ղազախա-իսրայելական հարաբերություններ
Ղազախա-իսրայելական հարաբերություններ, երկկողմ դիվանագիտական հարաբերություններ Իսրայելի Հանրապետության և Ղազախստանի Հանրապետության միջև։ Հարաբերությունները հաստատվել են 1992 թվականի ապրիլի 10-ին։ Ղազախստանում Իսրայելի դեսպանատունը բացվել է 1992 թվականի օգոստոսին, իսկ Իսրայելում Ղազախստանի դեսպանատունը՝ 1996 թվականի մայիսին։ Իսրայելի դեսպանատունը գտնվում է Աստանայում, իսկ Ղազախստանի դեսպանատունը՝ Թել Ավիվում։
 | |
 Իսրայել |
 Ղազախստան |
Պատմություն խմբագրել
2004 թվականին Ղազախստանի վարչապետ Դանիալ Ախմետովը հանդիպել է Ուզբեկստանում Իսրայելի դեսպանի հետ՝ քննարկելու երկու երկրների միջև սոցիալական և տնտեսական հարաբերությունները և Իսրայելի դեսպանատունը Աստանա տեղափոխելու հարցը։
2009 թվականի ապրիլին Ղազախստանի ազգային անվտանգության կոմիտեն պաշտպանության նախարարությանը մեղադրել էր իսրայելական գործարաններում արտադրված անսարք հրետանային կայանքներ ձեռք բերելու մեջ։ Այդ կապակցությամբ ձերբակալվել Է Ղազախստանի պաշտպանության փոխնախարարը[1]։
2009 թվականի հունիսին Իսրայելի նախագահ Շիմոն Պերեսն այցելել էր Ղազախստան։ Մինչ այդ նա մի քանի ուղևորություններ է կատարել այդ երկիր՝ լինելով Իսրայելի ԱԳ նախարար[2]։
Որոշ իսրայելցի քաղաքագետներ կարծում են, որ Իսրայելի համագործակցությունը Կենտրոնական Ասիայի երկրների, այդ թվում Ղազախստանի հետ կապված է նոր մեծ խաղի մեջ երկրի մասնակցության և Կենտրոնական Ասիայի ռազմավարական բնական ռեսուրսները վերահսկելու ցանկության հետ[2]։
2011 թվականին Իսրայելի և Ղազախստանի միջև ապրանքաշրջանառության ծավալը կազմել է 1,544 միլիարդ ԱՄՆ դոլար[3]։
2018 թվականի հոկտեմբերի 21-ին Իսրայելի ԱԳՆ-ում տեղի է ունեցել երկու երկրների այդ գերատեսչությունների ներկայացուցիչների հանդիպումը՝ կապված Իսրայել այցելելիս Ղազախստանի քաղաքացիների համար վիզային ձևականությունների չեղարկման հետ։ Պայմանավորվածություն ձեռք բերվեց ստեղծել աշխատանքային խումբ՝ այդ հարցը լուծելու համար[4]։ 2017 թվականի սկզբին Ղազախստանը միակողմանիորեն չեղարկել է իսրայելցիների համար մուտքի վիզաները[5]։
Հրեական համայնքը Ղազախստանում խմբագրել
Ղազախստանի հրեական բնակչության թիվը զգալիորեն աճել է Իոսիֆ Ստալինի օրոք։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ավելի քան 8,5 հազար հրեաներ փախել են Ղազախստան[6]։ 1989 թվականից մոտ 10 հազար հրեաներ Ղազախստանից տեղափոխվել են Իսրայել[7]։
Այսօր Ղազախստանում բնակվում է ավելի քան 3,3 հազար հրեա, երկրում գործում են ավելի քան քսան հրեական կազմակերպություններ և 14 դպրոցներ։ Ավելի քան 700 աշակերտ հաճախում հրեական դպրոցներ ամբողջ երկրում։ Հրեական գործակալությունը հովանավորում է մի քանի երիտասարդական կենտրոններ Ղազախստանում։ Այդ կենտրոններում դեռահասներին սովորեցնում են հրեական մշակույթի մասին[6]։ 2004 թվականի սեպտեմբերին Աստանայում բացվել է Կենտրոնական Ասիայում խոշորագույն սինագոգը՝ «Բեյթ Ռախե-Հաբադ Լյուբավիչը»[6]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Kazakhstan: Military hardware bought from Israel flawed». Reuters. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 22-ին.
- ↑ 2,0 2,1 «Казахстан: партнёр Израиля в Евразии» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 7-ին.
- ↑ «О казахстанско-израильских отношениях». Посольство Казахстана в Израиле. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 3-ին.
- ↑ Иерусалим и Астана обсуждают отмену въездных виз для граждан Казахстана, NEWSru.co.il
- ↑ Казахстан отменил въездные визы для граждан Израиля, NEWSru.co.il
- ↑ 6,0 6,1 6,2 «Kazakhstan has a small but thriving Jewish community». Посольство Казахстана в США. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 22-ին.
- ↑ «Shalom, Kazakhstan: A Jewish Culture Guide». Shalom Life. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.