Հունգարիայի Հանրապետության Ազգային ժողով

Հունգարիայի Ազգային ժողով (հունգ.՝ Országgyűlés), Հունգարիայի միապալատ օրենսդիր և ներկայացուցչական մարմին (խորհրդարան)։

Հունգարիայի Հանրապետության Ազգային ժողով
հունգ.՝ Országgyűlés
Տեսակ
Տեսակմիապալատ խորհրդարան
Պատմություն
Հիմնադրված1848
Կազմը
Նստատեղեր199
parlament.hu(հունգարերեն)(անգլ.)
Աշնանային նստաշրջան, 2015

Միապալատ մարմինը բաղկացած է 199 պատգամավորներից (1990-2014 թվականներին 386 պատգամավոր)` ընտրված 4 տարի ժամկետով։ Անդամների ընտրությունները հիմնված են խառը ընտրական համակարգի վրա, որը ներառում է միամանդատ և բազմամանդատ ընտրություններ ըստ շրջանների։ Քաղաքական կուսակցությունը կամ միավորումը, որպեսզի մտնի խորհրդարան պետք է հաղթահարի  ընդհանուր ձայների թվի 5%, սակայն դա չի վերաբերում  միամանդատ ընտրատարածքներում ինքնաառաջադրվածներին։ Ազգային Ժողովում գործում են 25 մշտական կոմիտեներ։ Հունգարիայի սահմանադրական դատարանը իրավունք ունի վիճարկել օրենսդրությունը սահմանադրականության հիման վրա։ Ժողովը տեղի է ունենում 1902 թվականից Բուդապեշտում՝ Հունգարիայի խորհրդարանի շենքում։

Պատմություն

խմբագրել

Հունգարիայի սեյմը[1] 1290-ական թվականներին եղել է  Հունգարիայի միջնադարյան թագավորության օրենսդիր մարմնը[2]։ Օրենսդիր մարմնի անվանումը ի սկզբանե, միջնադարում եղել է «Parlamentum»: Այն պարբերաբար անցկացվում էր ընդմիջումներով՝ 1527-1918 թվականներին ընկած ժամանակահատվածում և կրկին մինչև 1946 թվականը։

Հունգարիայի խորհրդարանի ժողովրդավարական բնույթը վերականգնվել է  երկաթե վարագույրի հարվածով և 1989 թվականի  կոմունիստական ռեժիմի անկումով։ Այսօրվա խորհրդարանը կոչվում է Օրսագդյուլեշ ինչպես թագավորական ժամանակներում էր, սակայն, որպեսզի տարբերել պատմական սեյմից, կոչվում է որպես «Ազգային ժողով»։ Բուդապեշտ միացվել է երեք քաղաքներից 1873 թվականին, իսկ յոթ տարի անց Սեյմը որոշեց ստեղծել խորհրդարանի նոր ներկայացուցչական շենք, որում արտահայտվում ազգի ինքնիշխանությունը։ Խորհրդարանի շենքի շինարարությունը սկսվել է 1885  թվականին, բացվել է 1896 թվականին երկրի 1000-ամյակի առթիվ և ավարտվել է 1904 թվականին (ճարտարապետը ավարտից առաջ կուրացել է)։

Մոտ 100 000 մարդ ներգրավված էր շինարարություն մեջ, որի ընթացքում օգտագործվել է 40 միլիոն աղյուսներ, կես միլիոն թանկարժեք քարեր և 40 կգ (88 ֆունտ) ոսկի։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից սկսած օրենսդիր մարմինը դարձել է միապալատ, և այսօր կառավարությունը օգտագործում է շենքի միայն մի փոքր մասը։ Հունգարական Ժողովրդական Հանրապետության ժամանակ շենքի վրա զետեղվել է կարմիր աստղ, սակայն այն հանվել է 1990 թվականին։ Մաթիաս  Շրեսեսը հռչակեց Հունգարական Հանրապետությունը 1989 թվականի հոկտեմբերի 23-ին։

Հունգարիայի Ազգային Ժողովի նախագահներ (1990 թվականից)

խմբագրել

Քաղաքական կուսակցություն

  Անկուսակցականներ

  Ազատ դեմոկրատների դաշինք

  Հունգարիայի ժողովրդավարական ֆորում

  Հունգարական սոցիալիստական կուսակցություն

  Ֆիդես՝ Հունգարիայի քաղաքացիական միություն

Նկար Անուն Լիազորությունների ժամկետ Քաղաքական կուսակցություն Ազգային Ժողով
(Ընտրություններ)
  Ֆոդոր Իշտվան
(1945–)
и.о.
1989 թվականի

հոկտեմբերի 23

2 мая 1990 Անկուսակցական
19 Արպադ Գյոնց
(1922–2015)
1990 թվականի

մայիսի 2

3 августа 1990 Ազատ դեմոկրատների դաշինք 1 (1990)
20   Դյորդ Սաբադ
(1924–2015)
1990 թվականի

օգոստոսի 3

27 июня 1994 Հունգարիայի ժողովրդավարական ֆորում
21   Ժոլտան Գալ
(1940–)
1994 թվականի

հունիսի 28

17 июня 1998 Հունգարական սոցիալիստական կուսակցություն 2 (1994)
22   Յանոշ Ադեր
(1959–)
1998 թվականի

հունիսի 18

14 мая 2002 Հունգարիայի Ֆիդես քաղաքացիական միություն 3 (1998)
23   Կատալին Սիլի
(1956–)
2002 թվականի

մայիսի 15

15 мая 2006 Հունգարական սոցիալիստական կուսակցություն 4 (2002)
2006 թվականի

մայիսի 16

14 сентября 2009 5 (2006)
24   Բելա Կատոնա
(1944–)
2009 թվականի

սեպտեմբերի 15

13 мая 2010 Հունգարական սոցիալիստական կուսակցություն
25   Պալ Շմիտ
(1942–)
2010 թվականի

մայիսի 14

5 августа 2010 Հունգարիայի Ֆիդես քաղաքացիական միություն 6 (2010)
26   Լալսլո Կյովեր
(1959–)
2010 թվականի

օգոստոսի 6

5 мая 2014 Հունգարիայի Ֆիդես քաղաքացիական միություն
2014 թվականի

մայիսի 6

գործող 7 (2014)

Ներկայիս կազմ

խմբագրել
Կուսակցություն/Կոալիցիա Միամանդատ ցանկ Ազգային ցանկ Ընդամենը
Ձայներ % +/- Տեղեր Ձայներ % +/- Տեղեր Տեղեր % +/-
Հունգարիայի Ֆիդես քաղաքացիական միություն 2 165 344 44,11 %   9,3 % 96 2 264 730 44,87 %   7,9 % 37
133 / 199
66,83 %   1,0 %
Միություն 1 317 877 26,85 % 5,6 % 10 1 290 804 25,57 % 6,3 % 25
38 / 199
19,10 % 3,8 %
Լավագույն Հունգարիա (կուսակցություն) 1 000 637 20,39 % 4,0 % 0 1 020 476 20,22 % 3,6 % 23
23 / 199
11,56 %   0,6 %
Քաղաքականությունը

կարող է լինել ուրիշ

244 191 4,97 %   0,1 % 0 269 413 5,34 %   2,1 % 5
5 / 199
2,51 %   1,6 %
Ընդամենը 100 % 106 5 047 310 100 % 93 199 100 %

Խորհրդարանի կազմ (1990 թ.)

խմբագրել
1990–1994:
33 93 21 21 164 44 10
1994–1998:
209 69 20 22 38 26 2
1998–2002:
134 24 148 17 48 14 1
2002–2006:
178 20 164 24
2006–2010:
190 20 141 23 11 1
2010–2014:
59 16 227 36 47 1
2014–2018:
29 5 117 16 23 9
     Սոցիալիստներ      Ազատ դեմոկրատներ      Քաղաքականությունը կարող է լինել ուրիշ      Հունգարիայի ժողովրդավարական ֆորում      Քրիստոնեա-դեմոկրատական ժողովրդական կուսակցություն (Հունգարիա)      Փոքր տերությունների անկախ կուսակցություն      Ֆիդես      Արդարություն և կյանք      Իյոբիկ      Սամոգուրետ      Անկախներ

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. András Gergely, Gábor Máthé: The Hungarian state: thousand years in Europe (published in 2000)
  2. Elemér Hantos: The Magna Carta Of The English And Of The Hungarian Constitution (1904)

Արտաքին հղումներ

խմբագրել