Վիքիպեդիա

Հունգարիայի Հանրապետության Ազգային ժողով

Հունգարիայի Ազգային ժողով (հունգ.՝ Országgyűlés), Հունգարիայի միապալատ օրենսդիր և ներկայացուցչական մարմին (խորհրդարան)։

Հունգարիայի Հանրապետության Ազգային ժողով
հունգ.՝ Országgyűlés
Տեսակ
Տեսակմիապալատ խորհրդարան
Պատմություն
Հիմնադրված1848
Կազմը
Նստատեղեր199
parlament.hu​(հունգարերեն)​(անգլ.)
Աշնանային նստաշրջան, 2015

Միապալատ մարմինը բաղկացած է 199 պատգամավորներից (1990-2014 թվականներին 386 պատգամավոր)` ընտրված 4 տարի ժամկետով։ Անդամների ընտրությունները հիմնված են խառը ընտրական համակարգի վրա, որը ներառում է միամանդատ և բազմամանդատ ընտրություններ ըստ շրջանների։ Քաղաքական կուսակցությունը կամ միավորումը, որպեսզի մտնի խորհրդարան պետք է հաղթահարի  ընդհանուր ձայների թվի 5%, սակայն դա չի վերաբերում  միամանդատ ընտրատարածքներում ինքնաառաջադրվածներին։ Ազգային Ժողովում գործում են 25 մշտական կոմիտեներ։ Հունգարիայի սահմանադրական դատարանը իրավունք ունի վիճարկել օրենսդրությունը սահմանադրականության հիման վրա։ Ժողովը տեղի է ունենում 1902 թվականից Բուդապեշտում՝ Հունգարիայի խորհրդարանի շենքում։

Պատմություն խմբագրել

Հունգարիայի սեյմը[1] 1290-ական թվականներին եղել է  Հունգարիայի միջնադարյան թագավորության օրենսդիր մարմնը[2]։ Օրենսդիր մարմնի անվանումը ի սկզբանե, միջնադարում եղել է «Parlamentum»: Այն պարբերաբար անցկացվում էր ընդմիջումներով՝ 1527-1918 թվականներին ընկած ժամանակահատվածում և կրկին մինչև 1946 թվականը։

Հունգարիայի խորհրդարանի ժողովրդավարական բնույթը վերականգնվել է  երկաթե վարագույրի հարվածով և 1989 թվականի  կոմունիստական ռեժիմի անկումով։ Այսօրվա խորհրդարանը կոչվում է Օրսագդյուլեշ ինչպես թագավորական ժամանակներում էր, սակայն, որպեսզի տարբերել պատմական սեյմից, կոչվում է որպես «Ազգային ժողով»։ Բուդապեշտ միացվել է երեք քաղաքներից 1873 թվականին, իսկ յոթ տարի անց Սեյմը որոշեց ստեղծել խորհրդարանի նոր ներկայացուցչական շենք, որում արտահայտվում ազգի ինքնիշխանությունը։ Խորհրդարանի շենքի շինարարությունը սկսվել է 1885  թվականին, բացվել է 1896 թվականին երկրի 1000-ամյակի առթիվ և ավարտվել է 1904 թվականին (ճարտարապետը ավարտից առաջ կուրացել է)։

Մոտ 100 000 մարդ ներգրավված էր շինարարություն մեջ, որի ընթացքում օգտագործվել է 40 միլիոն աղյուսներ, կես միլիոն թանկարժեք քարեր և 40 կգ (88 ֆունտ) ոսկի։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից սկսած օրենսդիր մարմինը դարձել է միապալատ, և այսօր կառավարությունը օգտագործում է շենքի միայն մի փոքր մասը։ Հունգարական Ժողովրդական Հանրապետության ժամանակ շենքի վրա զետեղվել է կարմիր աստղ, սակայն այն հանվել է 1990 թվականին։ Մաթիաս  Շրեսեսը հռչակեց Հունգարական Հանրապետությունը 1989 թվականի հոկտեմբերի 23-ին։

Հունգարիայի Ազգային Ժողովի նախագահներ (1990 թվականից) խմբագրել

Քաղաքական կուսակցություն

  Անկուսակցականներ

  Ազատ դեմոկրատների դաշինք

  Հունգարիայի ժողովրդավարական ֆորում

  Հունգարական սոցիալիստական կուսակցություն

  Ֆիդես՝ Հունգարիայի քաղաքացիական միություն

№ Նկար Անուն Լիազորությունների ժամկետ Քաղաքական կուսակցություն Ազգային Ժողով
(Ընտրություններ)
—   Ֆոդոր Իշտվան
(1945–)
и.о. 		1989 թվականի

հոկտեմբերի 23

2 мая 1990 Անկուսակցական —
19 Արպադ Գյոնց
(1922–2015) 		1990 թվականի

մայիսի 2

3 августа 1990 Ազատ դեմոկրատների դաշինք 1 (1990)
20   Դյորդ Սաբադ
(1924–2015) 		1990 թվականի

օգոստոսի 3

27 июня 1994 Հունգարիայի ժողովրդավարական ֆորում
21   Ժոլտան Գալ
(1940–) 		1994 թվականի

հունիսի 28

17 июня 1998 Հունգարական սոցիալիստական կուսակցություն 2 (1994)
22   Յանոշ Ադեր
(1959–) 		1998 թվականի

հունիսի 18

14 мая 2002 Հունգարիայի Ֆիդես քաղաքացիական միություն 3 (1998)
23   Կատալին Սիլի
(1956–) 		2002 թվականի

մայիսի 15

15 мая 2006 Հունգարական սոցիալիստական կուսակցություն 4 (2002)
2006 թվականի

մայիսի 16

14 сентября 2009 5 (2006)
24   Բելա Կատոնա
(1944–) 		2009 թվականի

սեպտեմբերի 15

13 мая 2010 Հունգարական սոցիալիստական կուսակցություն
25   Պալ Շմիտ
(1942–) 		2010 թվականի

մայիսի 14

5 августа 2010 Հունգարիայի Ֆիդես քաղաքացիական միություն 6 (2010)
26   Լալսլո Կյովեր
(1959–) 		2010 թվականի

օգոստոսի 6

5 мая 2014 Հունգարիայի Ֆիդես քաղաքացիական միություն
2014 թվականի

մայիսի 6

գործող 7 (2014)

Կազմ խմբագրել

Ներկայիս կազմ խմբագրել

Կուսակցություն/Կոալիցիա Միամանդատ ցանկ Ազգային ցանկ Ընդամենը
Ձայներ % +/- Տեղեր Ձայներ % +/- Տեղեր Տեղեր % +/-
Հունգարիայի Ֆիդես քաղաքացիական միություն 2 165 344 44,11 %   9,3 % 96 2 264 730 44,87 %   7,9 % 37
133 / 199
 66,83 %   1,0 %
Միություն 1 317 877 26,85 % ▲ 5,6 % 10 1 290 804 25,57 % ▲ 6,3 % 25
38 / 199
 19,10 % ▲ 3,8 %
Լավագույն Հունգարիա (կուսակցություն) 1 000 637 20,39 % ▲ 4,0 % 0 1 020 476 20,22 % ▲ 3,6 % 23
23 / 199
 11,56 %   0,6 %
Քաղաքականությունը

կարող է լինել ուրիշ

244 191 4,97 %   0,1 % 0 269 413 5,34 %   2,1 % 5
5 / 199
 2,51 %   1,6 %
Ընդամենը 100 % 106 5 047 310 100 % 93 199 100 %

Խորհրդարանի կազմ (1990 թ.) խմբագրել

1990–1994:
33 93 21 21 164 44 10
1994–1998:
209 69 20 22 38 26 2
1998–2002:
134 24 148 17 48 14 1
2002–2006:
178 20 164 24
2006–2010:
190 20 141 23 11 1
2010–2014:
59 16 227 36 47 1
2014–2018:
29 5 117 16 23 9
     Սոցիալիստներ      Ազատ դեմոկրատներ      Քաղաքականությունը կարող է լինել ուրիշ      Հունգարիայի ժողովրդավարական ֆորում      Քրիստոնեա-դեմոկրատական ժողովրդական կուսակցություն (Հունգարիա)      Փոքր տերությունների անկախ կուսակցություն      Ֆիդես      Արդարություն և կյանք      Իյոբիկ      Սամոգուրետ      Անկախներ

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ András Gergely, Gábor Máthé: The Hungarian state: thousand years in Europe (published in 2000)
  2. ↑ Elemér Hantos: The Magna Carta Of The English And Of The Hungarian Constitution (1904)

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հունգարիայի_Հանրապետության_Ազգային_ժողով&oldid=9177119» էջից