Հայկական հարցը ըստ փաստաթղթերի

Հայկական հարցը ըստ փաստաթղթերի (ֆր.՝ La Question Arménienne, A la lumière des documents), Մարսել Լեարի (Գրիգոր Զոհրապ) 1913 թվականին ֆրանսերեն հրատարակած գիրքն է, որտեղ ներկայացնում է ներկայացնում է հայկական հարցի պատմությունը։

Հայկական հարցը ըստ փաստաթղթերի ֆր.՝ La Question Arménienne, A la lumière des documents
Հեղինակ	Գրիգոր Զոհրապ
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Թեմա	Հայկական հարց
Բնօրինակ լեզու	ֆրանսերեն
Էջեր	75
Հրատարակման վայր	Փարիզ
Հրատարակիչ	Augustin Challamel
Հրատարակման տարեթիվ	1913
OCLC	13228894
Թվային տարբերակ	gallica.bnf.fr կայքում (ֆր.)]

Հեղինակ

Մարսել Լեարը Գրիգոր Զոհրապի (1861-1915) ծածկանունն է։ Նշանավոր գրող, քազաքագետ, փաստաբան և բարեգործ։ 1908 թ. ընտրվել է թուրքական Պառլամենտի պատգամավոր։ Դաժանորեն սպանվել է 1915 թվականի հուլիսին աքսորի ճանապարհին։

Բովանդակություն

Հեղինակը ներկայացնում է հայկական հարցի պատմությունը, նրա միջազգայանացումը։ Առանձին անդրադառնում է ռուս-թուրքական պատերազմից հետո Սան-Ստեֆանոյի և Բեռլինի պայմանագրերին։ Երկրորդ գլխում ամփոփվում է վիճակագրական տվյալներ հայ բնակչության թվի վերաբերյալ, նրանց ընգրկվածությունը կայսրության հասարակական և տնտեսական կյանքում։ Երրորդ գլուխում նշվում է թուրքական կառավարության կողմից ռեֆորմները չիրականացնելու հիմնական տնտեսական, քաղաքական, սոցիալական և կրոնական պատճառները։ Հեղինակը գրքին կցել է նաև հայոց պատրիարքարանի կողմից 1882 թվականի և 1912 թվականի Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության վիճակագրական աղյուսակները։

Քաղվածքներ գրքից

Օսմանյան կայսրության ողջ քաղաքական պատմությունը ութսուն տարի ի վեր արտահայտվում է մի քանի բառերով` քրիստոնյաներին բարենորոգումներ խոստանալ, բայց չիրականացնել։ Այն համոզմունքը, որ Թուրքիան ընդունել է այս չարիը քաղաքականության մեջ, ստանում է աքսիոմի տեսք։ Ավելացնենք, որ այս աքսիոմը ընդունվել է հենց իրենց թուրքերի կողմից։

Ազգային տեսանկյունից հայերը մեծամասնություն են կազմում թուրքերի և քրդերի համեմատ։ Թուրքական կառավարությունը, որպեսզի ընդգծի, որ հայերը փոքրամասնություն են կազմում, թուրքերին և քրդերին միավորում է, արդարացնելով, որ այս երկուսը դավանում են իսլամ։ Կրոնը ոչ մի կապ չունի ազգության հետ և թուրքական կառավարության երևակայական հաշվարկը ցանկալի չի լինի։