Հայկական անմոռուկ

Հայկական անմոռուկ, Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի խորհրդանիշ։ Խորհրդանիշը մշակվել է 2015 թվականին և տարածվել է Հայաստանում, հայկական սփյուռքում և համակիրների շրջանում։

Ստեղծում և սիմվոլիզմ խմբագրել

Հոբելյանական տարեդարձի նախօրեին Հայաստանի պետական հանձնաժողովի կողմից կազմված աշխատանքային խմբերը միջոցառումների համակարգման վերաբերյալ երկու փուլով անցկացրեցին մրցակցություն և դրա արդյունքների հիման վրա ընտրեցին 2015 թվականի խորհրդանիշը։ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումների համակարգող Վիգեն Սարգսյանի խոսքով, մի քանի տասնյակ ստեղծագործություններից հանձնախումբը որոշել և պետական հանձնաժողովն էլ հաստատել է «Շարմ» ընկերության նախապատրաստած խորհրդանիշը՝ Անմոռուկ ծաղկի տեսքով։ «Այս ծաղիկը բոլոր լեզուներով ունի խորհրդանշական իմաստ. հիշել, չմոռանալ և հիշեցնել»։

Խորհրդանիշը ներկայացնում է հավերժ հիշողություն, ինչպես նաև նախատեսվում է խորհրդանշորեն հիշեցնել հայ ժողովրդի անցյալը, ներկան և ապագան^[1]։ «Ընտրված գույները խորհրդանշում են անցյալը, Ցեղասպանության ողբերգությունը, ներկան և ապագան»։ Ծաղկի բաղադրիչ տարրերն ունեն հետևյալ իմաստը^[1].

Անցյալ. սև գույնը խորհրդանշում է 1915 թվականի եղեռնի սարսափներն ու հիշողությունը ցեղասպանության մասին։
Ներկա. բաց մանուշակագույն փոքրիկ տերևները խորհրդանշում են աշխարհի հայ համայնքների միասնությունը, միավորվելով 100-ամյակի հիշատակին։
Ապագա. հինգ խոշոր մուգ մանուշակագույն տերևները խորհրդանշում են հինգ մայրցամաք, որտեղ ցեղասպանության վերապրածները գտել են նոր տուն։ «Անմոռուկի հինգ տերևները խորհրդանշում են ոչ թե հինգ մայրցամաքները, որոնք ապաստան են տվել հայ փախստականներին, այլ այն, որ այնտեղ ստեղծել են հայկական համայնքները` ձևավորելով հայկական սփյուռքը»։ Մուգ մանուշակագույն գույնը հիշեցնում է Հայ Առաքելական եկեղեցու քահանայական նվիրատվությունների ավանդական գունդը, որը «եղել է, լինում է և մնում է հայ ինքնության սիրտը»^[1]։ Որպես խորհրդանշանի գերակշռող գույն մանուշակագույնը լայնորեն տարածված է հայկական ինքնագիտակցության հիմք հանդիսացող հայ եկեղեցու սպասավորների հանդերձանքի տարրերում։
Հավերժություն. 12 սեղանասյուները խորհրդանշում է Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրի 12 մույթերը։ Դեղին գույնը նշանակում է ապրելու և արարելու հույս պարգևող արևի լույս, ստեղծագործական ներուժ (պոտենցիալ) և հույս^[1]։

Ծիծեռնակաբերդում գտնվող շենքերից մեկը, զարդարված է խորհրդանիշով և ծաղիկների ծաղկաթմբով

Թեև խորհրդանիշի վրա պատկերված ծաղիկը, հայերեն թարգմանության մեջ կոչվում է «անմոռուկ»^[1], այն տարբերվում է սովորական անմոռուկից, օգտագործվում է մանուշակագույն, ոչ թե սովորական կապույտ։ Հայաստանի հուշահամալիրի ծաղկե թմբերում՝ «Ծիծեռնակաբերդ»-ում, ինչպես նաև Երևանում 2015 թվականի գարնանը տնկվել են ոչ թե անմոռուկներ, այլ մեծ մանուշակագույն մանուշակներ` միագույն տերևներով։

Խորհրդանիշը կարող է օգտագործվել առանձին կամ ուղեկցվելով «Հիշում եմ և պահանջում» կարգախոսով։ «Հատուկ ընդգծված անհատականացված կարգախոս է, որպեսզի այն արտասանելիս հիշենք մեր ընտանիքների պատմությունը, մեր վերապրած ողբերգության պատմությունը և այն պահանջը, որ տեսնում ենք այս համատեսքում, ներկայացնենք ամբողջ աշխարհին»,- ասաց Հայաստանի նախագահի աշխատակազմի ղեկավար, Հայոց Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումների աշխատանքները համակարգող Վիգեն Սարգսյանը^[2]։

Տարածում խմբագրել

Հուշանվեր՝ կպչուն պիտակ և պիտակ

Հուշանվեր՝ պիտակներ

2015 թվականի գարնանը խորհրդանշանը ակտիվորեն օգտագործվեց հիշատակի միջոցառումների ժամանակ.

Ապրիլի 4-ին Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրում 60 երկրներից ժամանած պատվիրակությունները ստեղծել էին ծաղկեպսակ-անմոռուկ։
2015 թվականի Եվրատեսիլ երգի մրցույթում հայկական կողմի վեց մասնակիցները խորհրդանշում էին անմոռուկ։
Անմոռուկ մատնանշող խորհրդանիշներով զարդարված են բազմաթիվ խանութների և սրճարանների պատուհանները, ինչպես նաև Հայաստանի մայրաքաղաքի և աշխարհի այլ քաղաքների մեքենաների պատուհանները։ Մանուշակագույն գույնը օգտագործվել է հանրային հաստատությունների նախագծերում, ներառյալ՝ դպրոցները։ Շատ հուշանվերներ են պատրաստվել այս ծաղկի պատկերով՝ կպչուն պիտակներ, կրծքանշաններ, բանալիների օղակներ, շապիկներ^[3]^[4]։
2015 թվականի հունվարի 29-ին «Հայկական փոստը» հանդես է եկել ցեղասպանության 100-ամյակին նվիրված 7 ստանդարտ նամականիշերի շարքով՝ վրան պատկերելով անմոռուկ^[5]։

Զանգվածային ակցիան և նրա պոպուլիզմը դատապարտում էին հայ մտավորականության որոշ ներկայացուցիչների, ովքեր դատապարտել են նրա պաշտոնական բնույթը^[3]^[6]։

Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումների կազմակերպման նպատակով ստեղծված կայքը նշում է, որ «Անմոռուկ» խորհրդանիշը պաշտպանված է հեղինակային իրավունքով։ Պետությունը բացառիկ իրավունք ունի այն օգտագործել։ Այն կազմակերպությունները կամ մասնավոր ձեռնարկատերերը, ովքեր ցանկանում են օգտագործել «Անմոռուկ»-ը հուշանվերների արտադրության համար, պետք է դիմեն թույլտվության համար, այնուամենայնիվ շատ անկախ գործարարներ այն օգտագործում են նախագծելու իրենց արտադրանքը^[4]։ 2015 թվականի ապրիլի 24-ին աշխարհի տարբեր երկրներում տեղի ունեցող երթերի, միտինգների մասնակիցներին և սովորական անցորդներին բաժանվել են հատատված լոգոտիպով ու կարգախոսով հատուկ պատրաստված և հեշտորեն հագուստին ամրացվող հուշաժապավեններ։

Ծանոթագրություն խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Symbol of Armenian Genocide 100 Centennial and Slogan — видео, армянский язык

[for-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 FORGET-ME-NOT FLOWER — Diocese of the Armenian Church of America (Eastern) Արխիվացված 2016-03-24 Wayback Machine

[2] Ընտրվել են Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի կարգախոսն ու խորհրդանիշը՝ անմոռուկը

[տատ-3] 3,0 ^3,1 «Շուտով անմոռուկների տեսքով տատուներ կլինեն» // Առավոտ

[աղբյուր-4] 4,0 ^4,1 Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի «Անմոռուկ» խորհրդանիշը դարձրել են եկամուտ ստանալու աղբյուր // Առավոտ

[5] Армения. 100-летие Геноцида

[6] «Կարծես պատրաստվում ենք «Օսկարի» մրցանակաբաշխության, այնինչ Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցը սգո օր է» // Առավոտ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]