Հակոբ Զորյան

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Զորյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Հակոբ Նշանի Զորյան (օգոստոսի 25, 1894(1894-08-25), Օրդու, Տրապիզոնի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն - 1942, Ուրալ), հայ պատմաբան, տնտեսագետ։ Փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր (1925), պրոֆեսոր (1931), ՀԽՍՀ գիտության և արվեստի ինստիտուտի թղթակից անդամ (1926)։

Հակոբ Նշանի Զորյան
Ծնվել է	1894, օգոստոսի 25
Ծննդավայր	Օրդու, Տրապիզոնի նահանգ
Մահացել է	1942
Մահվան վայր	Ուրալ
Կրթություն	Պերպերյան վարժարան, Լոզանի համալսարան և HU Berlin
Գիտական աստիճան	փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր և դոկտոր
Մասնագիտություն	տնտեսագետ և պատմաբան
Աշխատատու	Երևանի պետական համալսարան

Կենսագրություն

1908-1912 թվականներին սովորել է Կոստանդնուպոլսի Պերպերյան վարժարանում, 1919-1920 թվականներին` Լոզանի համալսարանում, 1925 թվականին ավարտել է Բեռլինի համալսարանի քաղաքատնտեսական ֆակուլտետը։

Գերմանիայում մասնակցել է ուսանողական սոցիալական շարժմանը։ Հակոբ Զորյանը Սողոմոն Թեհլիրյանի հետ գործուն մասնակցություն է ունեցել «Նեմեսիս» գործողությանը և Թալեաթ փաշայի սպանությանը (1921 թվականի մարտի 15-ին)։

1925 թվականից դասախոսել է ԵՊՀ-ում. 1930-1937 թվականներին՝ հայ ժողովրդի պատմության ամբիոնի վարիչ, 1931-1937 թվականներին, միաժամանակ՝ պատմության ֆակուլտետի դեկան։ 1927-1929 թվականներին՝ Հանրային գրադարանի տնօրեն, 1932-1935 թվականներին՝ Կուլտուրայի պատմության ինստիտուտի տնօրեն, 1936-1937 թվականներին՝ Հայաստանի պատմության թանգարանի տնօրեն։ 1930-1931 թվականներին եղել է Կոոպերատիվ-տնտեսագիտական ինստիտուտի (այժմ՝ Հայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարան) տնօրեն (ռեկտոր)։

Աշխատությունները վերաբերում են հին և միջնադարյան Հայաստանի հասարակական-տնտեսական պատմությանը, հայ խորհրդային պատմագրությանը։ Նրա գիտական պատկառելի ժառանգության մեջ առանձնակի արժեք ունեն «Արաբների հարկային քաղաքականությունը ավատատիրական Հայաստանում» (1927թ.), «Արաբական շրջանում ֆեոդալական Հայաստանի քաղաքի և գյուղի միջև ստեղծված հակադրությունը» (1927-28թթ), «Ֆեոդալական Հայաստանի գյուղացիական շարժումները 10-րդ դարում» (1928թ.), «Արտաշատի, Վաղարշապատի և Դվինի պրոբլեմը» (1935թ.), «Ներդասակարգային պայքարը հայ Արշակունիների թագավորության վերջին շրջանում» (1936թ.) և այլն:

1937 թվականին դարձել է ստալինյան բռնաճնշումների զոհ: Մանկավարժ կնոջ (Եսթեր Զորյան) և համալսարանի մի խումբ դասախոսների հետ ձերբակալվել է («պրոֆեսորների գործը»)։ Հինգ տարի անցկացրել է ԽՍՀՄ բանտերում և համակենտրոնացման ճամբարներում: Մահացել է Սիբիրյան աքսորավայրում՝ 1942 թվականին: Հետմահու արդարացվել է։

Գրականություն

• Հովհաննիսյան Պ., Հակոբ Զորյան, «Երևանի համալսարան», 1976, N 2։