Կորեական պար՝ ծագել է վաղ շամանական ծեսերի ժամանակ հինգ հազար տարի առաջ։

Ակնարկ խմբագրել

 
 

Միջնադարյան կորեական Կորյո և Չոսոն տոհմերի օրոք (երկրորդ հազարամյակ մ.թ.ա.), կորեական պարը զարգացել է թագավորական պալատի, տարբեր ակադեմիաների և նույնիսկ գործող նախարարի աջակցությամբ։

Չնայած ժողովրդական ծագմանը, պարը մշտական բարձր կարգավիճակ է ստացել, այդ թվում, ճգնավորի, ուրվականի պարը, վանականի պարը, ծաղրածուի պարը և այլն։ Ենթադրվում է, օրինակ, հավատքի պարի արմատները գնում են դեպի շամանական ծիսակատարություններ, որտեղ նրանք օգտագործում են ծառերի տերևները, իսկ ավելի ուշ պարը դարձավ բարձր արվեստի մի մասը[1]։

Կորեայի պարային մշակույթի մեկ այլ շերտ էլ Ժողովրդական գյուղացիական պարն է, որը գործում է նաև մեր օրերում։ Պարային Ատրիբուտներ են համարվում երկար ալիքաձև, մետաքսե շարֆ ձյան սպիտակ գույնի, որը օգտագործվում է «Salphuri» պարի ժամանակ, ինչպես նաև հարվածային գործիքներ, գլխարկներ և այլն։ Ուրվականի պարի ժամանակ կերպարը միանում է մահացած ամուսնու հետ, որ միայն ավելացնում է կրկնվող բաժանման ցավը։ Մեծ պարի ժամանակ հարվածային գործիքների հետ գործում է մի հսկայական թմբուկ, որը կարող է լինել ավելի մեծ, քան արվեստագետը։ Թմբուկը ձգում է կրոնականին իր տեսքով վանականը տրվում է գայթակղությանը և իրականացնում է շլացուցիչ թմբուկային «օրգիա»[2][3]։

Ճապոնական գաղութային կառավարման ժամանակ մշակութային ռեպրեսիաների ընթացքում, որոնք երբեմն կոչվում էր մշակութային ցեղասպանություն, շատ պարային ակադեմիաներ փակվել են, իսկ շատ պարային տեսակներ անհետացել[4]։

Տեսակներ խմբագրել

 

Կորեայի ավանդական պարը միշտ չէ որ հետևել է Արևմտյան պարի կանոներին, բայց կա որոշակի նմանություն, ժամանակակից քնարական պարի հետ։ Արտիստների ոտքերը թաքնված են երկար հանբոկների տակ ։ Զգացմունքային դիապազոնը՝ տխրությունից ուրախություն[5]։

Պարի դատարան խմբագրել

Կորեայում պարի դատարանը կոչվում է «չոնջե» (կորեերեն՝ 정재呈 才)։ Նա սերում էր արքունիքի ներկայացուցչություններից, առաջինը ներառում է ոչ միայն պարում, այլ նաև այլ արվեստի ձևերում, ինչպիսիք են չուլտղագինը (줄타기, լարախաղացը քայլում), կոնդոջիգը 공 던지기) և մոմանթաղը (목마 타기), ի վերջո, հայտնի դարձավ որպես դատարան պար։ Տերմինն առաջին անգամ օգտագործվել է Չոսոնի ժամանակ[6][7]։

Հյանակ Չոնջե խմբագրել

  • Աբանմու (կորեերեն՝ 아박무) -պար զանգերը զառ
  • Պակչոմու (կորեերեն՝ 박접무) -պար ծածանվում է թիթեռների թևերը
  • Պոնեի (կորեերեն՝ 봉래의)-փյունիկի պար
  • Չխոյոնմու (կորեերեն՝ 처용무)-Չղոյոնմուի պար, թագավորի որդին-վիշապ, ամենահին ձևը չոնջեյ կրել ընթացքում Սիլա
  • Չխունենջոն (կորեերեն՝ 춘앵전)-սոխակի պարը գարնանը
  • Կաինջոմոտկան (կորեերեն՝ 가인전목단)-պար հավքված պիոների
  • Կոմմու (կորեերեն՝ 검무)-պար սրերով
  • Չինջու Կոմմի
  • Հագյոն Հվադեմու (կորեերեն՝ 학연화대무)-Վերամբարձ պարի Լոտոս պատվանդանի վրա
  • Կոգույոմու (կորեերեն՝ 고구려무) պարը Կոգույոմի
  • Մուեմու (կորեերեն՝ 무애무)
  • Մուսանհյան (կորեերեն՝ 무산향)-պարի համային տեսականի լեռանը
  • Մուգո (կորեերեն՝ 무고)-թմբուկով պար
  • Կյոբան Մուգո (կորեերեն՝ 교방무고)
  • Սադջամու (կորեերեն՝ 사자무)-առյուծների պար
  • Սոնյուրակ (անգլ.՝ 선유락)-պար նավերի վրա

Տանըակ Չոնջե

 
  • Մոնգըմչհոկ (몽금척) -Պարը երազանքի ոսկե քանոն
  • Պհոգուրակ (포구락)-Պարել գնդակի հետ խաղալով
  • Հոնսոդո (헌선도)-Պարել առաջարկությամբ փորձելով դեղձ
     

ժողովրդական պար խմբագրել

 
 
  • Պյոնսիչհում (병신춤)-երգիծական պար Յանբանովի պատկերով քանի որ հաշմանդամների և հիվանդների
  • Սընմու (승무) -մոնահների պար
  • Սընջոնմու (승전무)-հաղթանակի պար
  • Սալըպհուրի (살풀이)- պար ոչին մաքրող
  • Հալյանմու (한량무)-գնողների պար
  • Իպչհում (입춤)-հիմնական պար
  • Տհոպհյոնմու (태평무)-աշխարհի պար
  • Կանհան Սուհլե (강강술래), նաժիշտների պար
  • Նոնակ (농악) -գյուղացիական պար
  • Տհալչհում (탈춤)-պար դիմակներով
  • Միյալըհալըմիչհում (미얄할미춤) -ծերերի պար
  • Պհալըմոկչուն (팔먹중)-պարել ութ անարժան վարպետների հետ
  • Տոնեհակչհում (동래학춤)-կռունկների պար
  • Պուպհոլնիչում (부포놀리춤)-պար փետուրի խոզանակ
  • Չհեսանսոգոչում (채상 소고춤)-թմբուկների պար
  • Տոտպեգիհչում (덧배기춤)-հարվածող պար
  • Կակսիչհում (각시춤)-նաժիշտների պար

Ծիսական պար խմբագրել

Ծիսական պարը Կորեայում կոչվում է Բուդիստ պար և կորեական ավանդական պար։

  • Իլըմու(일무)-պարի գիծ
  • Չակպոպ (작법)
  • Պոպկոչհում (법고춤)-թմբուկնեի պար Դհարմներ
  • Նաբիչհում (나비춤) -թիթեռների պար
  • Պարաչհում (바라춤) -ծնծղաներով պար
  • Մուսոկչհում կամ մումու(무속춤 կամ 무무) -պար մուդաների (կորեերեն շաման)

Նոր ավանդական պար խմբագրել

 
  • Պուչեհչհում (부채춤)երկրպագուների պար, առաջին անգամ ներկայացվել է հանրությանը 1954 թվականին
  • Հվագվանմու (화관무)-պար ծաղկեփսակի հետ
  • Չանգուչհում (장구춤)-թմբուկնեի պար, նման է ավազի ժամացույցին
  • Սամգոմու օգոմու (삼고무 오고무) -թմբուկների պար
  • Մեծ թմբուկների նվագախումբ (북의 대합주), մատակարարել է Գուկ Սու Հոն (국수호) 1981 թվականին։Այն ներառում է բոլոր տեսակի հարվածային գործիքները Կորեայի

Ժամանակակից պար խմբագրել

  • Հոն Սին Ջա

Տեսնում է նաև խմբագրել

  • Կորեական արվեստը
  • Կորեական երաժշտություն
  • Կորեայի մշակույթը
  • Ցանկը ոչ նյութական մշակութային ժառանգության Կորեայի
  • Կորեական Շամանություն
  • Կորեական Բուդայականություն
  • Կոնֆուցիականությունը Կորեայում

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. (կոր.) 최승희에게 보내는 ‘몸짓 추모사’ from Hankyoreh newspaper
  2. Clark, Donald N. (2000) Culture and customs of Korea, Greenwood Publishing Group, p.49 ISBN 0-313-30456-4
  3. Ferrante-Wallace, Joan (2005), Ie Soc Global Perspect Thomson Wadsworth, p.96, ISBN 0-495-00562-2
  4. «(춤과 그들) 일제때 잘못된 궁중무용 그대로 전승 '답답'» [(Dance and the people) Regretful over the false court dance during the Japanese rule period has been handed out] (Korean). Gyeonghyang Ilbo. 2007 թ․ մայիսի 31.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  5. «Jeongjae (정재 呈才)» (Korean). empas/EncyKorea. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 3-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  6. http://www.art.go.kr/vli_dir/vli_dir08_pop_detail.jsp?ar_vvm_cd_seq=724(չաշխատող հղում)
  7. «Buchaechum (부채춤)» (Korean). Korean Encyclopædia Britannica. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 25-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ խմբագրել