Կոստանցայի կազինո (ռումիներեն՝ Cazinoul din Constanța), խաղատուն, որը գտնվում է Ռումինիայի Կոնստանցա քաղաքում, Ելիզավետայի բուլվարում գտնվող շենքում, 2 տուն։ Կառուցվել է մոդեռն ոճով։ Ներկայումս պատմական հուշարձանը (ընդգրկված է Ռումինիայի մշակույթի և կրոնների հարցերով նախարարության հուշարձանների ցանկում)[1]։


Քարտեզ
Քարտեզ

Պատմություն խմբագրել

1880-1902 թվականներին խաղատան տեղում թատերական ներկայացումներ ու սպորտային խաղեր էին անցկացվում, այցելում էին նաև զբոսաշրջիկները։ Շինարարությունը սկսվել է 1904 թվականին, շենքի սկզբնական պլանը մշակել է ճարտարապետ Պետրե Անտոնեսկուն՝ հետևելով ռումինական արվեստի ավանդույթներին։ Սակայն հիմքը լցնելուց հետո ծրագրերը փոխվել են, և խաղատան շինարարությունը վստահել են ֆրանսիական[2] կամ շվեյցարական[3] ծագում ունեցող Դանիել Բրենարույին։ Նա հրաժարվել է ռումինական ոճի սկզբունքներից՝ մոտիվների համադրության և ավելի մեծ հուսալիության օգտին՝ շենքը կառուցելով կազինոյի կոսմոպոլիտ դարաշրջանի ազդեցության տակ[4]։

Շենքը կառուցվել և բացվել է 1910 թվականին։ Մամուլը (հիմնականում Conservatorul թերթը) քննադատել է Ռենարին աշխատանքի մեծ տևողության և վերջնական արդյունքի համար, թերահավատորեն վերաբերվելով գեղագիտության ոճերի և հայտարարությունների խառնմանը, նշելով Ռենարի վատ ճաշակը[5]։ Շենքի ներսում գտնվող պատերը երեսպատվել են տախտակներով և ներկվել յուղաներկերով։  Շենքում եղել են պարահանդեսային դահլիճ (ինչի շնորհիվ շենքում կարող էին անցկացվել քաղաքապետարանի կողմից կազմակերպված պարահանդեսներ), երկու ընթերցասրահներ, երկու խաղային սենյակներ և պատշգամբ ծովի մոտ։

Շինարարությունը, իսկապես, դանդաղ էր ընթանում. 1891 թվականի ձմռանը ձնաբքից հետո փլուզվեց տանիքի մի մասը և ճակատը։ 1892 թվականի հունվար 28-ին քաղաքային խորհուրդը առաջարկություն է ստացել քանդել շինարարությունը, բայց օրինակ Ալ. Բելիկը որոշել է ոչինչ չքանդել և շարունակել վերակառուցումը։ Սկզբնական նախագծում, բացի դահլիճից, պետք է լինեին նաև թատրոն բեմով և երկու կողմից փոքր շինություններ։ Նախագծի մեծությունը զգալիորեն նվազել է, իսկ հանձնման ժամկետները տեղափոխվել են շատ ավելի ուշ։ 1909 թվականի դեկտեմբերի 21-ին ինժեներ Էլի Ռադուն, ճարտարապետներ Իոն Մինկուն և Դ. Մայմարոլուն կանչվել են Կոնստանցա՝ կոմիտեի խնդրանքով, որպեսզի ուսումնասիրեն կազինոյի նախագիծը։ Արդյունքում կազմվել է շինարարության վերաբերյալ առաջարկություններով փաստաթուղթ։ Առաջարկվել է ընդլայնել տարածքը ռեստորանի և խոհանոցի մեծ դահլիճի բացման միջոցով (ռեստորանն առաջարկվում էր տեղակայել ապակե դռան մոտ գտնվող պատշգամբում)։ Ավելի մեծ ազատության համար առաջարկվում էր ավելացնել մի քանի անցումներ։

Բացումը պաշտոնապես կայացել է 1910 թվականի օգոստոսին։ 1914 թվականին կազինոյի շենքում էր գտնվում կայսր Նիկոլայ II Ալեքսանդրովիչը իր ընտանիքի հետ։  1934 թվականին շենքը վերանորոգվել է նույն Ռենարի նախագծով։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ խաղատան շենքում եղել է հիվանդանոց, իսկ հետպատերազմյան տարիներին այն վերածվել է ռեստորանի։  Սակայն 1986-1988 թվականներին վերանորոգումից հետո ավելացած սպասարկման բարձր ծախսերի հետ կապված[6] (նկարիչներ Սորին Դումիտրուի, Գեորգե Ֆիրցի, Յոն Միտուրայի, Նաե Միրայի, Նիկոլաե Մոլդովյանի մասնակցությամբ), խաղատունը 1990 թվականին փակեցին։ Ներկայումս այն Ռումինիայի մշակույթի հուշարձան է (Ռումինիայի մշակույթի և կրոնների հարցերով նախարարության որոշմամբ), սակայն գտնվում է վթարային վիճակում, ուստի մուտքը արգելված է[7]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Lista Monumentelor Istorice 2010: Județul Constanța Արխիվացված 2019-03-26 Wayback Machine (ռում.)
  2. OPUS: G. M. Cantacuzino (1899-1960): Dialogik zwischen Tradition und Moderne : ein Beitrag zum Studium der Beziehung zwischen Tradition und Moderne in der ersten Hälfte des 20...
  3. Cazinoul de 100 de ani, 6 iunie 2008, Ziarul financiar
  4. Stiri Social : Cine salvează Cazinoul Constanța?, 6 mai 2011, Cugetliber.ro, accesat la 27 iunie 2013
  5. Mariana Iancu (27 ianuarie 2016), «Cum era descris Cazinoul din Constanța în presa vremii: „o monstruozitate", „o matahală împopoțonată cu tot felul de zorzoane"», Adevărul, Վերցված է 28 ianuarie 2016-ին
  6. Robroek, Roman (2016 թ․ ապրիլի 20). «Shooting One of the Most Beautiful Abandoned Buildings in the World». PetaPixel. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 30-ին.
  7. Mariana Iancu, "Fascinanta poveste a Cazinoului din Constanța", Adevărul, March 16, 2015 (ռում.)