Վիքիպեդիա

Կիբեռսպորտ

Կիբեռսպորտ, նաև անվանում են համակարգչային սպորտ կամ էլեկտրոնային սպորտ — մրցակցային գործողության և հիմնական տեսախաղի մրցույթի պատրաստվելու հատուկ փորձաշրջանի տեսակ, որտեղ խաղը ապահովում է օբյեկտների կառավարման համար փոխգործակցային միջավայր, ինչպես նաև ապահովում է տարբեր պայմաններում մարդը մարդու հետ կամ մարդը խմբի հետ աշխատելու կարողություն[1][2][3]։ Որպես սպորտի տեսակ ճանաչվել է Ռուսաստանում[4]։

Կիբեռսպորտ
The International 2016 picture.jpg
Տեսակ

Հրաձգություններ առաջին դեմքից։ Counter-Strike: Global Offensive, Overwatch, Tom Clancy’s Rainbow Six Siege, Warface, Jogel ne DOG;
Ռազմավարություններ ներկա ժամանակներում։ StarCraft2;
Սիմուլյատորներ։ FIFA 17, Project CARS;
MOBA: Dota 2, League of Legends, World of Tanks, Heroes of the Storm, Vainglory, Panzar, Smite, Armored Warfare: Проект Армата;
RPG: Mount & Blade: Warband;

Մարտեր:Mortal Kombat X, Street Fighter V, Tekken 7
ՊորտալԿիբեռսպորտ
Commons-logo.svg Esports Վիքիպահեստում

Բոլոր կիբեռսպորտային տեսակները բաժանվում են մի քանի հիմնական դասերի, որոնք առաձնանում են տարածքային հատկություններով, մոդելներով, խաղային առաջադրանքներով և կիբեռսպորտի մարզիկների զարգացած խաղային հմտություններով[2][5]. հրաձգություններ առաջին դեմքից, ռազմավարություններ ներկա ժամանակներում, ավտո- և ավիա-սիմուլյատորներ, Թիմային դերային խաղեր տակտիկա-ռազմավարական խաղերի տարրերով և այլն[6]։

Մրցանակային ֆոնդը կարող է հասնել մի քանի միլիոն ԱՄՆ դոլարի[7]։ Dota 2-ի «The International» մրցաշարը մի քանի անգամ ռեկորդներ է սահմանել վճարումներով. այսպես 2016 թվականին խաղարկվել է ավելի քան 20,77 մլն դոլար [8], 2017-ին` 24,79[9]; Intel Extreme Masters VIII-ում 696 000 ԱՄՆ դոլար։

Մրցաշարերի խաղերը հեռարձակվում են համացանցում ուղիղ եթերով, հավաքելով բազմամիլիոնանոց հանդիսատես[10]։ Օրինակ, The International 2015-ի ժամանակ, TrackDota.com կայքի տվյալներով, մրցաշարին հետևել է ավելի քան 4,6 մլն հանդիսատես[11]։ 2017 թվականին կիբեռսպորտի լսարանը ամբողջ աշխարհում ընդհանուր առմամբ հասել է 385 միլիոն մարդու.[12]:

Կիբեռսպորտի պատմությունը սկսել է Doom 2 խաղերից, որը ունեցել է համացանցային ռեժիմ։ Ի շնորհիվ Quake խաղի հանրաճանաչելիությանը, 1997 թվականին ԱՄՆ-ում հայտնվեց կիբեռսպորտի առաջին լիգան` Cyberathlete Professional League:

ՊատմությունԽմբագրել

Կիբեռսպորտի պատմությունը սկսվում է 1997 թվականից, երբ հիմնադրվել է CPL, որը իրականացրել է Quake-ի առաջին մրցաշարը[13]։ Բայց առաջին խաղը եղավ Doom 2-ի հետ կոպերատիվ ընդհարումներ[13]։

Ճանաչումը ՌուսաստանումԽմբագրել

Ռուսաստանը դարձել է աշխարհում առաջին երկիրը, որը ճանաչել է կիբեռսպորտը, որպես սպորտի պաշտոնական տեսակ[14]։ Այդ տեղի է ունեցել 2001 թվականի հուլիսի 25-ին, Ռուսաստանի Պետական սպորտային կոմիտեի նախկին նախագահ Պավել Ռոժկով Ալեքսեևիչի հրամանով[15]։

Ղեկավարության փոփոխությունից և Ռուսաստանի Պետական սպորտային կոմիտեի` Ֆիզիկական մշակույթի և սպորտի ֆեդերային գործակալություն անվանափոխությունից հետո ստիպված պետք է կրկնել համակարգչային սպորտի պաշտոնական վիճակ տալու գործընթացը 2004 թվականի մարտի 12-ին Ռուսաստանի Պետական սպորտային կոմիտեի ղեկավար Վյաչեսլավ Ֆետիսովի հրամանով[15][16][16][17][18]։

2006 թվականի հուլիսին կիբեռսպորտը դուրս եկավ Համառուսական ռեեստրի սպորտի տեսակի կազմից[19], այդ ռեեստրի կազմում հայտնվելու չափանիշներին չբավարարելու պատճառով[20]։

2014 թվականին Ռուսաստանի ֆիզկուլտուրայի, սպորտի, երիտասարդության և տուրիզմի պետական համալսարանը սկսեց «Ինտելեկտուալ սպորտի տեսակի (կիբեռսպորտ) տեսության և մեթոդիկայի» կրթական ծրագրերի իրականացման հետևումը[21]։

2016 թվականի հունիսի 7-ին հրատարակվեց Սպորտի Նախարարության հրամանը, որում ներաված էր նաև համակարգչային խաղերին Ռուսաստանի Դաշնության կազմում պաշտոնական սպորտի տեսակի կարգավիճակ տալու մասին հրամանը[4]։

2017 թվականի ապրիլի 13-ին Ռուսաստանի Արդարադատության նախարարությունը ընդունեց Ռուսական Դաշնության սպորտի Նախարարության 16.03.2017 №183 հրամանը` «Համառուսական ռեեստրի սպորտային տեսակների կազմի մեջ ճանաչել և ներառել համակարգչային սպորտը»։ Համաձայն հրամանի տվյալների համակարգչային սպորտը տեղափոխվել է «սպորտի տեսակներ, որոնք մտնում են համառուսական մակարդակի մեջ» երկրորդ բաժին։ Այդ նշանակում է, որ հնարավորություն ընձեռնվեց Ռուսաստանի Դաշնության ներսում պաշտոնապես անցկացնել համակարգչային սպորտի բաժինների և խաղերի երկրի առաջնություն։ Այդ բաժնի մեջ մտնում է նաև բոլոր «ազգային» սպորտի տեսակները` ֆուտբոլ, հոկեյ, բասկետբոլ և այլն։

2017 թվականի հուլիսի 5-ից, Ռուսաստանի Դաշնության սպորտի Նախարարության №618-րդ հրամանով, սպորտի տեսակ «համակարգչային սպորտը» լիազորագրված սպորտային ֆեդերացիան անվանվեց Ռուսաստանի համակարգչային սպորտի Ֆեդերացիա[22]։

ՄրցույթԽմբագրել

Կիբեռսպորտի մրցույթները անցկացվում է ամբողջ աշխարհով, այդ թվում և միջազգային։ Ավելի էական ու կարևոր Օլիմպիական խաղերում[23]` հանդիսանում է World Cyber Games (WCG) միջազգային մրցաշարը, որը անցկացվել է տարբեր երկրներում սկսած 2000 թվականից մինչև 2013 թվականը։ Բացի WCG-ից հաճախակի անցկացվում են նաև Cyberathlete Professional League և Electronic Sports League մրցույթները։

Ներկա օրերում ամենախոշոր և հեղինակավոր մրցույթները համարվում են նրանք, որոնք անցկացնում են խաղերի արտադրողները. օրինակ` Dota 2 խաղի The International մրցաշարը կամ League of Legends աշխարհի առաջնությունը։

Կիսապրոֆեսիոնալ առցանց առաջնություններԽմբագրել

Բացի շահույթային ֆոնդ ունեցող մրցաշարերից գոյություն ունեն նաև կիսապրոֆեսիոնալ առաջնությունների շարք, որոնք կազմակերպվում են առցանց գավաթով և լադդերով։ Առավել հայտնի և զանգվածային են համարվում ClanBase, ESL և այլն։

Մրցաշարի անկացման պահանջներԽմբագրել

Համաձայն Ռուսաստանի Սպորտի նախարարության 05.07.2017 թվականի №618-ի հրամանի, համակարգչային սպորտի տեսակի անցկացման թույլատվության և հաստատման մասին վստահված է ՌԴ Սպորտի նախարարության Ռուսաստանի համարկագչային սպորտի Ֆեդերացիային[22]։

Բացի այն արձանագրությունից, որը հաստատում է մրցաշարի անցկացման իրավունքը, պարտադիր է նաև մրցավարների ջոկատի առկայությունը, որը կազմված է գլխավոր մրցավարից և խաղերի մրցավարից (եթե նրանք մի քանիսն են), գծային մրցավարներից, հետևողներից և տեխնիկական մրցավարներից[24]։

Կարևոր է նաև կարգորոշիչ ակտերի ստեղծումը, որը կկարգավորի մարզիկների, մարզիչի և մրցավարների, որոնք կիրականացնեն մարզական պատրաստության և հեռակառավարման ռեժիմում կանցկացնեն մրցույթները, գործողությունները[25]։

ԿանոններԽմբագրել

ԸնդհանուրԽմբագրել

Կիբեռսպորտի մրցաշարի հաղթող կարող է դառնալ խաղացող կամ թիմ, որոնք եզրափակիչ խաղում ցուցադրել են մրցակցի համեմատ ավելի արդյունավետ խաղ։

ԳրականությունԽմբագրել

Արտաքին հղումներԽմբագրել

ԾանոթագրությունԽմբագրել

  1. ↑ Федерация компьютерного спорта России (11 марта 2017 года)։ «Устав общероссийской общественной организации "Федерация компьютерного спорта России"»։ resf.su։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-08-28-ին։ Վերցված է 2018-03-25 
  2. ↑ 2,0 2,1 «Киберспорт как профессия»։ Վերցված է 2016-06-06 
  3. ↑ Juho Hamari, Max Sjöblom (2016)։ «What is eSports and why do people watch it?» (անգլերեն)։ Internet Research 
  4. ↑ 4,0 4,1 «Официальный интернет-портал правовой информации»։ publication.pravo.gov.ru։ Վերցված է 2016-06-08 
  5. ↑ «Киберспорт официально признали видом спорта в России»։ Матч ТВ։ 8 июня 2016։ Վերցված է 2016-10-19 
  6. ↑ «Министерство Спорта РФ признало Компьютерный спорт официальным видом спорта в Российской Федерации»։ resp.su։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-10-19-ին։ Վերցված է 2016-10-19 
  7. ↑ «eSports: The Future of Video Game CompetitionsLA Local Business Blog»։ LA Local Business Blog։ Վերցված է 2016-10-19 (չաշխատող հղում)
  8. ↑ «The International 2016»։ Valve Corporation DOTA2 Blog 
  9. ↑ «Стал известен итоговый призовой фонд TI7»։ cybersport.ru։ Վերցված է 2017-08-17 
  10. ↑ «Household-name ball sports athletes investing in eSports video game teams»։ Calistoga Sports։ Վերցված է 2016-10-19 
  11. ↑ Владимир Чайка Всё, что нужно знать о чемпионате мира по Dota 2 // championat.com, архивная копия
  12. ↑ «Esports: A Guide to Competitive Video Gaming»։ Toptal 
  13. ↑ 13,0 13,1 «Киберспорт: это спорт?»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-03-07-ին։ Վերցված է 2014-02-28 
  14. ↑ «Как Россия первой в мире признала киберспорт» (ru-RU)։ Վերցված է 2017-10-23 
  15. ↑ 15,0 15,1 Приказ Госкомспорта РФ от 25.07.2001 № 449 «О введении видов спорта в государственные программы физического воспитания»
  16. ↑ 16,0 16,1 Утв. приказом Госкомспорта РФ от 14.04.2003 № 225 «О перечне видов спорта, признанных федеральным органом исполнительной власти в области физической культуры и спорта» с последующими изменениями.
  17. ↑ Приказ Федерального агентства по физической культуре и спорту от 4 июля 2006 г № 414 «О компьютерном спорте»
  18. ↑ Положение «О Всероссийском реестре видов спорта (ВРВС)» (утв. Приказом Федерального агентства по физической культуре, спорту и туризму от 28 сентября 2004 г № 273)
  19. ↑ ProPlay / Новости / Киберспорт более не имеет официального статуса
  20. ↑ См. Приказ Федерального агентства по физической культуре и спорту от 4 июля 2006 г № 414 «О компьютерном спорте»; Положение «О Всероссийском реестре видов спорта (ВРВС)» (утв. Приказом Федерального агентства по физической культуре, спорту и туризму от 28 сентября 2004 г № 273).
  21. ↑ Новоселов Михаил Алексеевич։ «Специализация Теории и методики интеллектуальных видов спорта (киберспорт)»։ РГУФКСМиТ։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-05-02-ին։ Վերցված է 2018-03-25 
  22. ↑ 22,0 22,1 «ФКС России наделена эксклюзивными правами - Федерация Компьютерного Спорта России» (ռուսերեն)։ resf.ru։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-08-21-ին։ Վերցված է 2017-08-21 
  23. ↑ «WCG Concept» (անգլերեն)։ World Cyber Games։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-22-ին։ Վերցված է 21 августа 2010 
  24. ↑ «Топ-10 крупнейших призовых фондов в истории киберспорта»։ Վերցված է 2016-06-06 
  25. ↑ Скаржинская Е.Н. Новоселов М.А։ «Актуализация научного сопровождения компьютерного спорта»։ Teoriya.ru (ռուսերեն)։ Վերցված է 2017-05-09 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կիբեռսպորտ&oldid=8565175» էջից