Կարագանդայի ածխային ավազան
Կարագանդայի ածխային ավազան, քարածխային ավազան Ղազախստանի Կարագանդայի մարզում։
Կառուցվածք խմբագրել
Ավազանի մակերեսը 3600 կմ2 է։ Կարբոնի հասակի հզոր (մինչե 4500 Վ) ածխաբեր հատվածքը ներկայացված է ալերոլիտների, արգիլիտների, ածխի, սակավ՝ կոնգլոմերատների, կրաքարերի և տուֆերի հերթափոխվող շերտերով։ Հանքավայրի երկրաբանական կառուցվածքում մասնակցում են նաև ստորին և վերին յուրայի, պալեոգենի, նեոգենի և անթրոպոգենի նստվածքային ապարներ։ Ավազանի երկրաբանական ստրուկտուրայի ձևավորումը մեծ մասամբ հերցինյան ծալքավորության հետևանք է։
Հիմնական ածխաբերություն խմբագրել
Հիմնական ածխաբերությունը կապված է քարածխային ժամանակաշրջանի հետ և կենտրոնացված է վեց շերտախմբում, շահանյան, տենտեկյան, դոլինյան, վերկարագանդյան, կարագանդյան, աշլյարիկյան, աքուդուկյան։ Արդյունավետ շերտերի հզորությունը 0,7-2,5 մ է, առանձին դեպքերում՝ 7-8 մ։
Կոքսացվող ածխի մոտ 1/3-ը դյուրին հարստացվող է։ Մնացածն օգտագործվում է էներգետիկ նպատակներով։ Ածուխները պարունակում են մինչև 1% ծծումբ, 0,01-0, 1% ֆոսֆոր, այրվող զանգվածի ջերմությունը՝
- 29,3-35,6 Մջ/կգ (7000-8500 կկալ/կգ)։
Յուրայի նստվածքները հարուստ են գորշ ածխով, որը պարունակում է 0,01-1, 2% ծծումբ, այրվող զանգվածի ջերմությունը՝
- 26,0-29,7 Մջ/կգ (6200-7100 կկալ/կգ)։
Ածուխների ընդհանուր երկրաբանական պաշարները մինչև 1800 մ խորությունը կազմում են 51,3 միլիարդ տ։
Տես նաև խմբագրել
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 292)։ 
|
|
Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։ |