Ծրագրային արվեստ (software art), ժամանակակից արվեստի տարատեսակ, որտեղ նկարիչը անմիջականորեն հանդես է գալիս ծրագրավորող և ստեղծում է ծրագրային կոդ (ի տարբերություն թվային արվեստի այլ տեսակների, որտեղ նկարիչը օգտվում է պատրաստի ծրագրից)[1]։ «Ծրագրայի արվեստ» հասկացությունը ներմուծվել է որպես ծրագրավորման նկատմամբ գեղարվեստական, ոչ գոռծառութային, ռեֆլեքսային, մտահայեցողական մոտեցում[2]։

«Electric Sheep», Սքոտ Դրեյվս, 1999
«Էդմոն Բելամիի դիմանկարը» նկարը՝ ստեղծված գեներատիվ-մրցակցային ցանցի միջոցով

Ծրագրային արվեստի օրինակ կարող է ծառայել Ալեքս Մաքլինի forkbomb.pl (2001) ծրագիրը, որը ստեղծում է օգտատիրոջ համակարգչային համակարգի գեղարվեստական դրոշմը[1]։ Ալեքսը նաև հայտնի է նրանով, որ զբաղվում է ծրագրավորմամբ՝ որպես երաժշտական պրակտիկա[3]։

Դիանա Սմիթը ստեղծել է դասական գեղանկարչության ոճով պատկեր, սակայն ամբողջությամբ html և css լեզուներով գրված[4]։ Լեզուների առանձնահատկությունները հանգեցնում են այն բանին, որ նկարները տարբեր տեսք ունեն՝ կախված հեռուստադիտողի զննարկչից[5]։

Ծրագրային արվեստում ավելի ու ավելի մեծ դեր են խաղում արհեստական նեյրոնային ցանցերը։ Այսպես, 2018 թվականին Christieʼs աճուրդում վաճառել են «Էդմոն Բելամիի դիմանկարը», որը ստեղծվել էր արհեստական բանականության միջոցով։ Ֆրանսիական Obvious կոլեկտիվը, որը ստեղծել էր ալգորիթմը, սովորեցրել է նրան 14-20-րդ դարերի 15․ 000 դիմանկար[6]։ Արհեստական նեյրոնային ցանցերի հետ աշխատանքի մեկ այլ օրինակ է «Receptor» ինստալացիան՝ ցուցադրված Թոմաս Լայթինենի ARS17 ցուցահանդեսում՝ Կիասմում։ Դրանում Լայթինենը օգտագործում է արհեստական բանականության մեխանիզմ՝ ստեղծված արհեստական նեյրոնային ցանցերի կարգավորմամբ։ Նկարիչը արհեստական նեյրոնային ցանցերին սովորեցրել է Սեմյուել Բեքեթի մոտ 30 աշխատանք, ինչի արդյունքում նա անցկացնում է իր քննարկումները՝ օգտագործելով ալգորիթմ, որն ուսումնասիրել է ռոմանտիկ գրականության ոճը[7]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Кристиана Пол Цифровое искусство. — Ад Маргинем Пресс, 2017. — 272 с. — ISBN 978-5-91103-389-7
  2. Andreas Broeckmann. «Software Art Aesthetics». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
  3. «Alex McLean (Yaxu) live on DOMMUNE tokyo, 14 Nov 2018».
  4. «Diana Adrianne Smith».
  5. «How your web browser affects your online reality, explained in one image».
  6. «Is artificial intelligence set to become art's next medium?». Christie's. {{cite news}}: Check |url= value (օգնություն)(չաշխատող հղում)
  7. «TUOMAS ALEKSANDER LAITINEN, A Porous Share».