Խաչմերուկ (ֆիլմ, 1998)

«Խաչմերուկ» (ռուս.՝ «Перекрёсток»), 1998 թվականի ռուսական քնարական կինոկատակերգություն, որը նկարահանել է ռեժիսոր Դմիտրի Աստրախանը։ Հեռուստատեսային պրեմիերան տեղի է ունեցել 1999 թվականի մարտի 8-ին ОРТ ալիքով։

Խաչմերուկ ռուս.՝ Перекрёсток
Երկիր	Ռուսաստան Բելառուսական ԽՍՀ
Ժանր	կինոկատակերգություն
Թվական	1998
Լեզու	ռուսերեն
Ռեժիսոր	Դմիտրի Աստրախան
Պրոդյուսեր	Լեոնիդ Յարմոլնիկ
Դերակատարներ	Լեոնիդ Յարմոլնիկ
Երաժշտություն	Անդրեյ Մակարևիչ
Պատմվածքի վայր	Մոսկվա
Կինոընկերություն	Բելառուսֆիլմ
IMDb	ID 0191353

Սյուժե

1990-ականների վերջ, Ռուսաստան։ Անգլերենի ուսուցչուհի Ելենա Մորոզովան իր ընկերուհու՝ Նատաշայի օգնությամբ հնարավորություն է ստանում բարձր վարձատրվող աշխատանք կատարել խոշոր նավթային ընկերությունում։ Սակայն պարտադիր պայման է, որ թեկնածուն պետք է ամուսնացած լինի, և այժմ Լյալյան պետք է շտապ ամուսնանա։ Կիրիլը, որի հետ հարաբերություններ ունի Լյալյան, շտապ ամուսնանալու խնդրանքին ի պատասխան միայն վրդովվում է։

Օլեգ Սևոստյանովը 15 տարի առաջ երկրում շատ մեծ ճանաչում ունեցած «Քեռի Ալիկ» ռոք խմբի առաջատարն է։ Այժմ նրանց մասին քչերն են հիշում, և նախկին հայտնիները հանդես են գալիս ակումբներում և գումար վաստակում այնտեղ, որտեղ հաջողվում է։ Մի օր Ալիկին գտնում է նրանց նախկին ադմինիստրատոր Մայքլը, որն այժմ ապրում է ԱՄՆ-ում և առաջարկում է համերգներ կազմակերպել Ամերիկայում. դա մեծ գումար վաստակելու և նորից հայտնի դառնալու հնարավորություն է։ Սակայն կա միայն մեկ խոչընդոտ. նա ամուսնալուծված է, իսկ դեսպանատանը չեն սիրում վիզաներ տրամադրել նրանց, ում հայրենիքում ոչինչ չի պահում։ Միխայիլը պնդում է, որ Ալիկն շտապ ամուսնանա։ Լյուսյան՝ Ալիկի սիրուհին, պաշտոնապես ամուսնանալու առաջարկը կտրականապես մերժում է։

Ալիկն ու Լյալյան պատահաբար ծանոթանում են գետնանցումում, որտեղ «Քեռի Ալիկ» խումբն աշխատում է։ Նրանք ակնհայտորեն համակրում են միմյանց, և մոտակա կրպակից գնված աստղագուշակը նրանց համար կանխատեսում է «սեր և հավատարմություն ամբողջ կյանքի համար»։ Ալիկի՝ ամուսնությունների գրանցման գրասենյակ գնալու և դիմում ներկայացնելու առաջարկն ապշեցնում է Լյալյային, բայց նա պատասխանում է համաձայնությամբ։ Ամուսնությունների գրանցման պալատում խմբի երաժիշտները նվագում են գրանցումների ժամանակ, այնպես որ նրանց ծանոթությունների շնորհիվ Ալիկի ու Լյալյայի դիմումը միանգամից ընդունվում է, և ամուսնության գրանցումը նշանակվում է հենց հաջորդ օրը։ Ընդ որում՝ դիմում ընդունող «Մաշա մորաքույրը» կասկած է հայտնում, թե արդյոք արժի այդպես վարվել. նրան համոզելու համար գրանցվողներից յուրաքանչյուրը բացատրում է դիմում ներկայացնելու իրական դրդապատճառը, բայց դա հնչում է այնպես, որ յուրաքանչյուրը կատակ է ընդունում մյուսի միանգամայն ճշմարիտ բացատրությունը։

Երկուսն էլ անհարմար են զգում. թվում է, թե ազնվորեն ասել է ամուսնությունը գրանցելու իր մոտիվը, բայց միևնույն ժամանակ նրանցից յուրաքանչյուրը կարծում է, որ մյուսին ամուսնության մղում է լուրջ զգացմունքը, ինչի արդյուքում երկուսն էլ իրենց խաբեբա են թվում։ Այնուամենայնիվ, երեկոյան Լյալյան և Նատալյան գնում են «Հին տրամվայ» ակումբ, որտեղ նվագում է Ալիկը։ Չնայած նույն ակումբում Կիրիլի և Լյուսյայի ներկայությանը, որոնք միանգամից անցել են «նախկինների» կատեգորիային, կայծակնային սիրավեպ է զարգանում «փեսայի» և «հարսնացուի» միջև, Նրանք գիշերն անցկացնում են միասին։ Հաջորդ օրը, արդեն գրանցման գրասենյակի դռների առջև, տեղի է ունենում վերջնական բացատրություն և վեճ, բայց դա նրանց չի ստիպում հրաժարվել գրանցումից. հերոսները ստորագրում են թղթերը, որից հետո մեկնում են տարբեր ուղղություններով։ Ամերիկյան դեսպանատուն գնալու ճանապարհին Ալիկը կանգնեցնում է մեքենան, ներողություն խնդրում Միքայելից և հեռանում։

Անցնում է որոշ ժամանակ։ Լյալյան իր ուսանողների հետ վերադառնում է էքսկուրսիայից. ըստ ամենայնի, նա երբեք չի աշխատել նոր աշխատանքի վայրում։ Գետնանցումում նա տեսնում է «Քեռի Ալիկ» խումբը՝ նույն Ալիկի գլխավորությամբ, որը նույն կերպ նվագում է անցորդների համար։ Նա նույնպես ոչ մի հյուրախաղերի չի մեկնել։ Երկուսն էլ ակնհայտորեն ուրախ են հանդիպել։ Ալիկը Լյալյայի համար երգում է եզրափակիչ երգը։

Դերերում

• Լեոնիդ Յարմոլնիկ – Օլեգ «Ալիկ» Սերգեյի Սևոստյանով
• Աննա Լեգչիլովա – Ելենա «Լյալյա» Ալեքսանդրովնա Մորոզովա
• Ալեքսանդր Եֆրեմով – Միշա
• Օլգա Սամոշինա – Նատաշա
• Օլգա Բելյաևա – Լյուսյա
• Գենադի Սվիր – Կիրիլ
• Ալեքսանդր Կովալենկո – Լյոշա, թմբկահար
• Լեոնիդ Կլուննի – սաքսոֆոնահար
• Ժան Կլիմովիչ – բասիստ
• Օլեգ Կորչիկով – գրավաճառ

Նկարահանող խումբ

• Բեմադրող ռեժիսոր՝ Դմիտրի Աստրախան
• Սցենարի հեղինակ՝ Օլեգ Դանիլով
• Պրոդյուսերներ՝ Լեոնիդ Յարմոլնիկ, Միխայիլ Մոսկալև, Անդրեյ Գրանկին
• Բեմադրող օպերատոր՝ Ալեքսանդր Ռուդ
• Հնչյունային ռեժիսոր՝ Սերգեյ Չուպրով
• Կոմպոզիտոր՝ Անդրեյ Մակարևիչ
• Երգերի կատարող՝ Յուրի Իլչենկո
• Նկարիչ-դիմահարդար՝ Ալեքսանդր Ժուրբա

Սաունդթրեք

№	Երգ	Կատարող
01	Увертюра	Ա. Մակարևիչ
02	Перекрёсток	Ա. Մակարևիչ
03	Где его носит	Ա. Մակարևիչ
04	Мы будем вместе	Ա. Մակարևիչ
05	Отпусти меня	Ա. Մակարևիչ
06	По назначению	Ա. Մակարևիչ
07	Мы будем вместе	(նվագ.)
08	Перекрёсток	Յու. Իլչենկո
09	Где его носит теперь	Յու. Իլչենկո
10	Мы будем вместе	Յու. Իլչենկո
11	Отпусти меня	Յու. Իլչենկո
12	По назначению	Յու. Իլչենկո
13	Кода

Ֆիլմի սաունդթրեքի վրա աշխատելու մասին Անդրեյ Մակարևիչն ասել է.

Ես այն ժամանակ ընդհանրապես կատարեցի անհնարինը. մեկ ամսում հինգ երգ գրեցի։ Նրանք Աստրախանի հետ հանկարծ որոշեցին, որ գլխավոր հերոսը երաժիշտ կլինի, իսկ մեկ ամիս կամ մի փոքր ավելի քիչ հետո արդեն պետք էր նկարահանել։ Հորինելուց բացի դրանք դեռ պետք է ձայնագրեին ստուդիայում, և որ ամենակարևորն է՝ երգեին։ Յարմոլնիկը հույս ուներ, որ ես կերգեմ, իսկ նա կադրում բերանը կբացի։ Ես համոզեցի նրան, որ Մակարևիչի ձայնով երգող Յարմոլնիկը ամենահիմար բանն է, որ կարելի է պատկերացնել։ Ամենակատարյալ դեպքում, իհարկե, նա պետք է ինքը երգեր։ Եվ նա կերգեր, եթե երեք ամիս ժամանակ լիներ։ «Մոսկովյան արձակուրդներ» ֆիլմում ես գործնականում ստիպեցի նրան դա անել, բայց մեկ երգի համար պահանջվեց մեկ ամիս. Լյոնյան լավ արտիստ է, բայց, ընդհանուր առմամբ, ոչ երգիչ։ Արդյունքում երաժշտական ֆիլմում հարվածի տակ հայտնվեց այն, ինչ պետք է լիներ դրանում գլխավորը՝ երաժշտությունը։ Օր ու գիշեր ես փնտրում էի երգող մարդու, որի ձայնը նման կլիներ Յարմոլնիկի ձայնին։ Երգել փորձեց նույնիսկ Գրիշա Կոնստանտինոպոլսկին, ծիծաղելի դուրս եկավ, բայց Յարմոլնիկի հոտ չէր գալիս։ Եվ հետո ես հիշեցի Յուրկա Իլչենկոյի մասին։ Փնտրեցի նրան, նա անմիջապես եկավ և արեց այն, ինչ ուզում էին նրանից։ Լյոնյայի ձայնի իմիտացիան, միևնույն է, չստացվեց, բայց լսողությունը (և աչքերը) չէր սղոցում, և ես կարծում եմ, որ շատերը նույնիսկ գլխի չընկան, որ Իլչենկոն է հնչյունավորել երգող Յարմոլնիկին։ Յուրկան երգեց, ստացավ գումարը և կրկին անհետացավ։ Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)   «Я тогда вообще сотворил невозможное — написал пять песен за месяц — они с Астраханом вдруг решили, что главный герой будет музыкантом, а через месяц или чуть меньше уже надо было снимать. Ладно придумать — их надо было ещё записать на студии, а главное — спеть. Ярмольник надеялся, что я спою, а он в кадре будет открывать рот. Я убедил его, что Ярмольник, поющий голосом Макаревича, — самое глупое, что можно себе представить. В идеале, конечно, петь он должен был бы сам. Он бы и спел — если бы было в запасе месяца три. В фильме „Московские каникулы“ я практически заставил его это сделать, но на одну песню ушёл месяц — Лёня хороший артист, но, в общем, не певец. В результате в музыкальном фильме под ударом оказалось то, что в нём должно быть главным, — музыка. Чёртов совок. Днями и ночами я искал поющего человека с голосом, похожим на голос Ярмольника. Пробовал петь даже Гриша Константинопольский — выходило смешно, но Ярмольником не пахло. И тут я вспомнил про Юрку Ильченко. Разыскал его, он тут же прилетел и сделал то, что от него хотели. Имитации Лёниного голоса всё равно не получилось, но слух (и глаз) не резало, и я думаю, многие даже не догадались, что поющего Ярмольника озвучивал Ильченко. Юрка спел, получил деньги и снова пропал»

Գրականություն

• Макаревич, А. В. Было, есть, будет... Всё ещё сам овца. Вначале был звук. Евино яблоко. Живые истории. — «Эксмо», 2015. — 480 с. — ISBN 978-5-699-75838-8