Խաչալույս

Խաչալույս, գյուղ Արևմտյան Հայաստանում, Բիթլիսի վիլայեթի Խնուսի գավառում։ Գտնվում էր Արոս գետի ափին։

Գյուղ
Խաչալույս
Վարչական տարածք	Արևմտյան Հայաստան
Վիլայեթ	Էրզրումի վիլայեթԷրզրումի վիլայեթ
Գավառ	Խնուսի գավառ
Այլ անվանումներ	Խալիլ Չայուշ. Խալիլ-Չավուշ, Խալիլ Չավուշ, Խալիլ Չաուշ, Խալչավուշ, Խալչաուշ, Կալիլ Չաուշ
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Ազգային կազմ	Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը)
Կրոնական կազմ	Քրիստոնյա (մինչև Մեծ եղեռնը)
Ժամային գոտի	UTC+3
Խաչալույս (Աշխարհ)

Պատմություն

Հանդիսացել է Խնուսի դաշտի նշանավոր գյուղերից մեկը։

Բնակիչները քաջ, ռազմասեր և արհեստավոր մարդիկ էին։ 1890-ական թվականներին ակտիվ մասնակցություն են ունեցել թուրքերի դեմ մղված ազատագրական պայքարներում։ Բնակիչները բռնությամբ տեղահանվել են 1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ։ Նրանց մեծ մասը զոհվել է բռնագաղթի ճանապարհին։

Բնակչություն

1909 թվականին ուներ 85 տուն հայ և 30 տուն քուրդ բնակիչ։ 1915 թվականին ուներ մոտ 200 տուն հայ բնակիչ։

Տնտեսություն

Զբաղվում էին երկրագործությամբ, անասնապահությամբ, ջուլհակությամբ և գորգագործությամբ։

Պատմամշակութային կառույցներ

Խաչալույսն ուներ Ս. Սարգիս Զորավար անունով քարակերտ եկեղեցի։

Կրթություն

Գյուղում գործում էր վարժարան։

Անվանի մարդիկ

Խաչալույսում է ծնվել մանկավարժական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Ա. Մովսիսյանը։

Տես նաև

• Էրզրումի նահանգի հայաբնակ բնակավայրեր

Աղբյուրներ

• «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
• Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 706)։