Լեժայի լիգա
Լեժայի լիգա (ալբ․՝ Lidhja e Lezhës), ալբանացի ֆեոդալների ռազմաքաղաքական դաշինք[1], որը կնքվել է 1344 թվականի մարտի 2-ին[2], Լեժայում, օտտոմանյան կայսրության դեմ և օսմանյան լծից ազատագրվելու նպատակով[3]։ Դաշինքը կնքվել է Կաստրիոտիի իշխան Սկանդերբեգի նախաձեռնությամբ, որին դաշնակից ֆեոդալները նշանակել են 8.000-անոց միասնական զորքի հրամանատար[4][5] և հռչակել են «ալբանացի ժողովրդի լիգայի ղեկավար»[6][7]։
Լիգայի հիմնական անդամներն էին իշխաններ Արիանտին, Բալշիչը[8][8], Զահարիան, Մուզակին, Սպանին[8], Տոպիան[9], Դուշմանին[8] և Չրնոևիչը[8] (դաշինքին միացել էին նաև սերբ ֆեոդալներ)։ Նրանք ոչ միայն զինված ջոկատներ, այլև դրամական միջոցներ են տրամադրել։ Մասնաբաժին է հատկացվել նաև Դուրացցոյի աղահանքի եկամուտներից։ Սկանդերբեգը պիտի սահմանափակվելր միասնական զորքի հրամանատարի գործառույթներով՝ ունենալով գեներալի կոչում (general căpitan)[10]. նա իրավունք չուներ միջամտելու դաշինքի անդամների ներֆեոդական գործերին[11][12]</ref>[12]:
Դաշինքը պահպանվել է մինչև 1451 թվականը։ Այդ յոթ տարվա ընթացքում Սկանդերբեգի 8-10 հազարանոց զորքը ութ խոշոր հաղթանակներ է տարել թուրքական քանակապես գերակշռող ու ավելի լավ զինված բանակների դեմ։ Բայց, ինչպես նկատել է Ջորջ Կաստելանին, ֆեոդալների այդ դաշինքն անհուսալի էր[13]. անդամներն աստիճանաբար լքել են դաշինքը՝ դժգոհելով Սկանդերբեգի աճող հեղինակությունից ու իշխանությունից, ոմանք նույնիսկ սկսել են գործակցել թշնամի թուրքերի հետ։
Անցյալի և ժամանակակից բոլոր պատմաբանները, թեկուզև գնահատման հարցում տարբերություններ դրսևորելով, այդուհանդերձ ընդունում են Մարին Բառլետիի հայտնած տեղեկությունները Լեժայի լիգայի մասին (չնայած դրա մասին վենետիկյան ոչ մի պատմական փաստաթղթում որևէ հիշատակում չկա)[14]։ Լեժայում դաշինքի անդամների հանդիպումը Բառլետին բնորոշում է որպես generalis concilium կամ universum concilium. «Լեժայի լիգա» ձևակերպումը գործածության մեջ են դրել հետագա պատմաբանները[15]։
Գրականություն խմբագրել
- Barletius, Marinus (1508), Historia de vita et gestis Scanderbegi Epirotarum Principis (Latină), Bernardinus de Vitalibus, OCLC 645065473
{{citation}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - Božić, Ivan (1979). Nemirno pomorje XV veka (Sârbă). Belgrade: Srpska književna zadruga. OCLC 5845972. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 12-ին.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - Fine, John Van Antwerp (1994), The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest, University of Michigan Press, ISBN 978-0-472-08260-5
{{citation}}: Invalid|ref=harv(օգնություն) - Frashëri, Kristo (1964), The history of Albania: a brief survey, s.n., OCLC 1738885
{{citation}}: Invalid|ref=harv(օգնություն) - Housley, Norman (1992), The later Crusades, 1274-1580: from Lyons to Alcazar, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-822136-4
{{citation}}: Invalid|ref=harv(օգնություն) - Nicol, Donald MacGillivray (1993), The last centuries of Byzantium, 1261-1453, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-43991-6
- Noli, Fan Stilian (1947), George Castrioti Scanderbeg (1405-1468), International Universities Press, OCLC 732882
{{citation}}: Invalid|ref=harv(օգնություն) - Schmitt, Oliver Jens (2001), Das venezianische Albanien (1392-1479), München: R. Oldenbourg Verlag GmbH München, ISBN 3-486-56569-9
{{citation}}: Invalid|ref=harv(օգնություն) - Sedlar, Jean W. (1994), A history of East Central Europe: East Central Europe in the Middle Ages, 1000-1500, University of Washington Press, ISBN 978-0-295-97290-9
- Setton, Kenneth M. (1976), The papacy and the Levant, 1204-1571: The thirteenth and fourteenth centuries, American Philosophical Society, ISBN 978-0-87169-127-9
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Sedlar 1994
Even this was loose association of the territorial lords who felt free to go their own way if they so choose. The League functioned only in military domain, never as government, although it did provide the first rudiments of Albanian unity. 
- ↑ Noli 1947, p. 36
- ↑ Babinger, Franz (1992). Mehmed the Conqueror and His Time. Princeton University Press. էջ 54. ISBN 0-691-01078-1. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 18-ին. «... a solid military alliance was concluded among all the Albanian and Serbian chieftains along the Adriatic coast from southern Epirus to the Bosnian border.»
- ↑ Fox, Robert (1993), The inner sea: the Mediterranean and its people, Alfred A. Knopf, էջ 195
- ↑ Vlora, Ekrem Bey (1956), The Ruling Families of Albania in the pre-Ottoman Period in: Contributions to the History of Turkish Rule in Albania: an Historical Sketch, Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 24-ին, Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 4-ին
- ↑ Frazee, Charles A. (2006 թ․ հունիսի 22). Catholics and Sultans: The Church and the Ottoman Empire 1453-1923. Cambridge University Press. էջ 33.
- ↑ Ednan Aslan; Ranja Ebrahim; Marcia Hermansen (2016). Islam, Religions, and Pluralism in Europe. Springer. էջ 237.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Schmitt 2001, էջ. 297
Nikola und Paul Dukagjin, Leka Zaharia von Dagno, Peter Span, Herr der Berge hinter Drivasto, Georg Strez Balsha sowie Johann und Gojko Balsha, die sich zwischen Kruja und Alessio festgesetzt hatten, die Dushman von Klein-Polatum sowie Stefan (Stefanica) Crnojevic, der Herr der Oberzeta
- ↑ Noli 1947, էջ. 36
Andrea Thopia of Scuria between Tirana and Durazzo with his nephew, Tanush Thopia
- ↑ Stavro Skendi (1980). Balkan Cultural Studies. East European Monographs. ISBN 978-0-914710-66-0. «With this network of treaties, the League of Alessio was placed under King Alphonse V, with Skenderbeg as Captain General.78 When Musachi Thopia was apparently reluctant to collaborate with Skenderbeg, the King of Naples reminded him ...»
- ↑ Frashëri 1964, էջ. 71
Scanderbeg too kept his domain. As president of the League he was merely primus inter pares. He had no right to interfere with the affairs of the domains of other nobles.
- ↑ 12,0 12,1 Österreichische Osthefte. Österreichisches Ost- und Südosteuropa-Institut. 2003. էջ 123. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 22-ին. «Skanderbeg, der scheinbar dabei war, seine Rolle als primus inter pares zu verlassen und sich zum Herren des ganzen nichtosmanischen Albanien zu machen, stieß auf zunehmenden Widerstand.»
- ↑ Georges Castellan (1992). History of the Balkans: From Mohammed the Conqueror to Stalin. East European Monographs. ISBN 978-0-88033-222-4. «In Albania the Ottomans continued to be confronted by Skanderbeg and feudal lords who in 1444 had formed the League of Alessio (Lezha). Yet this was a precarious alliance and ...»
- ↑ Božić 1979, էջ. 363
Мада ниједан савремени млетачки документ не помиње овај скуп, сви старији и многи новији историчари прихватили су Барлецијеве вести не придајући им, разуме се, исти значај.
- ↑ Biçoku, Kasem (2009). Kastriotët në Dardani. Prishtinë: Albanica. էջեր 111–116. ISBN 978-9951-8735-4-3.
