Ընտրողների հոգնածություն

Ընտրողների հոգնածություն, քաղաքագիտության մեջ քաղաքական ապատիայի և ընտրողների ձեռնպահության պատճառ հանդիսացող վիճակ, ինչը պայմանավորված է նեկայացուցչական ժողովրդավարության ընտրազանգվածին հաճախակի առաջարկվող քվեարկություններով^[1]։ Ընտրողների հոգնածությունը և քաղաքական ապատիան տարբերվում են, երբ ընտրողներին թույլ չեն տալիս կամ նրանք չեն կարող քվեարկել, կամ երբ տեղի է ունենում իրավազրկում, և երբ ընտրողները հիմնականում ներգրավված են, բայց նրանց վանում են առաջադրված տարբերակները։

Նկարագրություն խմբագրել

Ընտրողների հոգնածությունը կարող է օգտագործվել որպես ուղիղ ժողովրդավարության համակարգի քննադատություն, այն կոնկրետ իրավիճակներում, երբ ընտրողներին անընդհատ առաջարկում են քաղաքականության որոշմանը մասնակցել հանրաքվեների (թեև նման իրավիճակներ գործնականում հազվադեպ են լինում) կամ ցիկլից դուրս հետկանչման ընտրությունների միջոցով։ Վերջինս նկատվել է, օրինակ, 2012 թվականին, երբ Վիսկոնսին նահանգի Շեբոյգան քաղաքի ընտրազանգվածը ստիպված էր քվեարկել երկու անգամ ցիկլից դուրս տարվա սկզբին քաղաքապետի հետկանչման նախնական և երկրորդ փուլի ընտրությունների պատճառով, իսկ հետո՝ լրացուցիչ` երկու անգամ տարվա կեսերին՝ 2012 թվականի Վիսկոնսինի նահանգապետի հետկանչման ընտրությունների պատճառով։ Սա ի լրումն նոր կայացած ձմեռային նախնական և գարնանային ընդհանուր ընտրությունների/նախագահական նախնականի, իսկ ավելի ուշ սպասվող աշնանային նախնական և այդ տարվա Միացյալ Նահանգների նախագահական ընտրությունների։ Այսինքն քաղաքում մեկ տարվա ընթացքում ընդհանուր առմամբ անցկացվել են ութ ընտրություններ^[2]։

2019 թվականի Մեծ Բրիտանիայի ընդհանուր ընտրությունների նախաշեմին որոշ լրատվամիջոցներ հաղորդում էին, որ ընտրազանգվածը տառապում է ընտրողների հոգնածությամբ, և որ դա կազդի քվեարկության արդյունքի վրա, հետևաբար, կարող է ազդել նաև մասնակցության վրա^[3]։ Միացյալ Թագավորության ընտրազանգվածի համար սա 4 տարվա ընթացքում երրորդ ընդհանուր ընտրություններն էին, որոնցից մեկը եղել է 2015 թվականին, որից հետո 2017 թվականի արտահերթ ընտրությունները, 2016 թվականին ԵՄ անդամակցության երկու հանրաքվեն։ Այս դեպքում Պահպանողականների հնչեղ հաղթանակը մասամբ վերագրվում էր Brexit-ի շարունակվող պայմանավորվածություններից առաջացած հոգնածությանը, որը սրվել էր 2017 թվականի արդյունքներից։ 2019 թվականին մասնակցությունը շատ քիչ է ցածր եղել 2017 թվականի համեմատ, ինչը ենթադրում է, որ ընտրողների հոգնածությունը էական դերակատարում չի ունեցել^[4]։

Իսրայելում 2018-2022 թվականների քաղաքական անկայունությունը հանգեցրել է ընտրողների որոշակի հոգնածության՝ երկրին սպասվում էր Կնեսետի հինգ արտահերթ ընտրություններ՝ 4 տարուց պակաս ժամանակում՝ 2019-2022 թվականը^[5]։

Ընտրողների հոգնածությանը կարող է նպաստել հոգեբանական երևույթը, որը հայտնի է որպես որոշումների հոգնածություն։ Մարդու ուղեղը հոգնում է բազմաթիվ որոշումներ կայացնելուց հետո, ուստի այն փորձում է դյուրանցումներ անել՝ նվազեցնելու ծանրաբեռնվածությունը։ Ընտրությունները, հանրաքվեները և այլն պահանջում են, որ ընտրողն ընդունի բազմաթիվ որոշումներ` լավագույն արդյունքի հասնելու համար, հետևաբար որոշումների հոգնածությունը, որն այնուհետև մարդկանց ստիպում է ձեռնպահ մնալ տարբերակին հանգել։ Հայտնի է, որ ձեռնպահներն ավելանում են, երբ հարցերն ավելի բարդ են^[6], սակայն, միջին հաշվով, ենթադրվում է, որ ձեռնպահները մոտ 6%-8%-ով կնվազեն առանց որոշումների հոգնածության։ Սա դժվար վերահսկելի կամ կանխարգելելի գործոն է, քանի որ այն արմատացած է առօրյա կյանքում նույնքան, որքան քաղաքական միջավայրում։ Բոլոր ժողովրդավարական քվեարկությունները պահանջում են ինչ-որ որոշում կայացնել, խոսքը վերաբերում է այն մասին, թե ինչպես են քայլեր ձեռնարկվում այդ գործոնի ազդեցությունը նվազեցնելու համար։

Այնուամենայնիվ, հաճախ հակադարձ կարծիք է հնչում, թե ընտրողների հոգնածությունը կարող է թուլանալ ուղղակի ժողովրդավարության շնորհիվ, քանի որ ընտրողները կզգան, որ իրենց քվեն ավելի մեծ ազդեցություն կունենա։

Պատճառներ խմբագրել

Հայեցակարգի ավանդական ընկալման համաձայն՝ ընտրողների հոգնածությունն առաջանում է, երբ քաղաքացիներին շատ հաճախակի են առաջարկում քվեարկել^[7]։ Դա ընտրությունների բարձր հաճախականության էֆեկտ է, որն ինքնին սահմանվում է որպես «բոլոր հանրային քվեարկությունների վեկտոր, որով քաղաքացիներին հրավիրում են մասնակցելու սահմանված ժամկետում»^[7]։ Ընտրողների հոգնածությունը կարող է հանգեցնել ընտրողների մասնակցության տխրահռչակ ցածր ցուցանիշների։

Ըստ հայեցակարգի ավելի համապարփակ ըմբռնման, որն ունի թերություն՝ փոխարինելի դառնալու քաղաքական ապատիա հայեցակարգի հետ, ընտրողների հոգնածությունն առաջանում է, երբ.

ընտրողներին խնդիրը չի հետաքրքրում
ընտրողներին անհանգստացնում է ֆիզիկապես քվեարկությանը ներկայանալու անհարմարությունը
ընտրողները զգում են, որ իրենց ձայնը չի հաշվվելու / ընտրություններն արդեն «հաղթել է» մի կողմը
ընտրողները կարծում են, որ չարժե ժամանակ տրամադրել այդ խնդիրները հասկանալու վրա, և, հետևաբար, իրենց քվեն արժեք չունի։ Սա կապված է ռացիոնալ տգիտությու ն հասկացության հետ։
հարցն ուղղակիորեն չի ազդում ընտրողների վրա
խնդիրը չի ազդում ընտրողների վրա ենթադրվող համապատասխան ժամանակահատվածում։
ընտրողներն ավելի մեծ առաջնահերթություններ ունեն, քան ընտրությանն առաջադրված խնդիրը. ինչպես՝ ֆինանսական ապահովությունը։

Պայքար ընտրողների հոգնածության դեմ խմբագրել

Ընտրողների հոգնածության դեմ պայքարելու համար օգտագործվող մեթոդներից են.

Օրենսդրությամբ հաստատել, որ ընտրությունների համար կան ֆիքսված ժամկետներ՝ ապահովելու համար, որ ընտրությունները շատ հաճախ չեն անցկացվում^[8], ինչպես, օրինակ, Միացյալ Թագավորության ֆիքսված ժամկետով խորհրդարանների ակտը, որով որոշած է, որ ընտրությունները պետք է անցկացվեն հինգ տարին մեկ անգամ։
Օգտագործելով վիճակահանությունը, էլեկտրոնային ժողովրդավարությունը, այլ անձի փոխարեն քվեարկելը և պատվիրակված (օրինակ` վստահված անձով) քվեարկությունը քաղաքական արդյունավետությունը բարձրացնելու համար։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Kostelka, Filip; Krejcova, Eva; Sauger, Nicolas; Wuttke, Alexander (2023 թ․ հունիսի 1). «Election Frequency and Voter Turnout» (PDF). Comparative Political Studies. doi:10.1177/00104140231169020.
↑ dhall@madison.com | 608-252-6132 | @DeeJHall, DEE J. HALL | Wisconsin State Journal | (2012 թ․ մարտի 15). «Judge OKs petition review extension, June 5 recall election». Wisconsin State Journal (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
↑ correspondent, Kate Proctor Political (2019 թ․ հոկտեմբերի 26). «Voters' disillusionment renders expected election tough to call». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
↑ «What just happened in UK election - and what next?» (բրիտանական անգլերեն). 2019 թ․ դեկտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
↑ Kavaler, Tara (2021 թ․ մարտի 23). «A Quiet Election Day in Israel as Voter Fatigue Dampens Turnout». The Media Line. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 2-ին.
↑ «Choice Fatigue And The 'Decision To Decide'».
↑ ^7,0 ^7,1 Kostelka, Filip; Krejcova, Eva; Sauger, Nicolas; Wuttke, Alexander (2023 թ․ հունիսի 1). «Election Frequency and Voter Turnout» (PDF). Comparative Political Studies. doi:10.1177/00104140231169020.
↑ Kostelka, Filip; Krejcova, Eva; Sauger, Nicolas; Wuttke, Alexander (2023 թ․ հունիսի 1). «Election Frequency and Voter Turnout» (PDF). Comparative Political Studies. doi:10.1177/00104140231169020.

[auto-1] Kostelka, Filip; Krejcova, Eva; Sauger, Nicolas; Wuttke, Alexander (2023 թ․ հունիսի 1). «Election Frequency and Voter Turnout» (PDF). Comparative Political Studies. doi:10.1177/00104140231169020.

[2] @madison.com | 608-252-6132 | @DeeJHall, DEE J. HALL | Wisconsin State Journal | (2012 թ․ մարտի 15). «Judge OKs petition review extension, June 5 recall election». Wisconsin State Journal (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)

[3] rrespondent, Kate Proctor Political (2019 թ․ հոկտեմբերի 26). «Voters' disillusionment renders expected election tough to call». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.

[4] «What just happened in UK election - and what next?» (բրիտանական անգլերեն). 2019 թ․ դեկտեմբերի 13. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.

[5] Kavaler, Tara (2021 թ․ մարտի 23). «A Quiet Election Day in Israel as Voter Fatigue Dampens Turnout». The Media Line. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 2-ին.

[6] «Choice Fatigue And The 'Decision To Decide'».

[auto2-7] 7,0 ^7,1 Kostelka, Filip; Krejcova, Eva; Sauger, Nicolas; Wuttke, Alexander (2023 թ․ հունիսի 1). «Election Frequency and Voter Turnout» (PDF). Comparative Political Studies. doi:10.1177/00104140231169020.

[auto3-8] Kostelka, Filip; Krejcova, Eva; Sauger, Nicolas; Wuttke, Alexander (2023 թ․ հունիսի 1). «Election Frequency and Voter Turnout» (PDF). Comparative Political Studies. doi:10.1177/00104140231169020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]