Էլիզաբեթ Գորդոն Ֆոքս (անգլ.՝ Elizabeth Gordon Fox, 1884[1], Միլուոքի, Վիսկոնսին, ԱՄՆ - 1958, Newington), Ամերիկյան Կարմիր խաչի բուժքույր, Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում և դրանից հետո ղեկավարել է հանրային առողջության խնամքի ծառայությունը։ 1931 թվականին Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեի կողմից պարգևատրվել է Ֆլորենս Նայթինգեյլի անվան մեդալով (12-րդ ամերիկացի դափնեկիր)։

Էլիզաբեթ Գորդոն Ֆոքս
Դիմանկար
Ծնվել է1884[1]
ԾննդավայրՄիլուոքի, Վիսկոնսին, ԱՄՆ
Մահացել է1958
Մահվան վայրNewington
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունՎիսկոնսինի համալսարան Մեդիսոնում[1], Ջոնս Հոփքինսի համալսարան և Johns Hopkins School of Nursing?
Մասնագիտությունգրող և բուժքույր
Պարգևներ և
մրցանակներ
 Elizabeth Gordon Fox Վիքիպահեստում

Վաղ կյանք խմբագրել

Էլիզաբեթ Գորդոն Ֆոքսը ծնվել է Միլուոքիում[2], Էդվին Մ. Ֆոքսի և Ֆրանսիս Կ. Գորդոնի ընտանիքում[3]։ Եղբայրը՝ Ե. Գորդոն Ֆոքսը, Չիկագոյում եղել է ինժեներ[4]։ 1907 թվականին Էլիզաբեթն ավարտել է Վիսկոնսինի համալսարան Մեդիսոնում[5], որպես բուժքույր վերապատրաստվել է Ջոնս Հոփքինսի քույրական դպրոցում՝ ավարտելով 1910 թվականի դասընթացը[6]։

Գործունեություն խմբագրել

Ֆոքսը կարիերան սկսել է 1912 թվականին Չիկագոյի այցելու բուժքույրերի ասոցիացիայի հետ[6]։ 1918-1930 թվականներին եղել է Ամերիկյան Կարմիր խաչի հանրային առողջության պահպանման բյուրոյի ղեկավարը[7][8]։ Նախքան ղեկավար պաշտոն զբաղեցնելը Ֆաննի Կլեմենտի հետ ղեկավարել է բյուրոն[9]։ 1922 թվականին Լավինա Դոքի, Սարա Էլիզաբեթ Փիքեթի, ԿԼարա Նոյեսի, Ֆաննի Ֆ. Կլեմենտի և Աննա Ռ. ՎանՄետերի հետ եղել է The History of American Red Cross Nursing գրքի համահեղինակ։

 
Ամերիկյան Կարմիր խաչի բուժքույրերի բաժնի գործադիր ղեկավարները (1918), Էլիզաբեթ Գ. Ֆոքս (աջից երկրորդը)

1921 թվականին Ֆոքսը, փոխարինելով Էդնա Լոի Ֆոլեին, դարձավ Հանրային առողջապահության խնամքի միջազգային կազմակերպության նախագահ[10]։ Նա հաճախ գրառումներ է արել The Public Health Nurse և այլ մասնագիտական ամսագրերում, դասախոսություններ է կարդացել հանրային առողջության պահպանման վերաբերյալ[11][12]։ Քննարկումներ է ունեցել հանրային առողջապահության բուժքույրերի որպես մանկաբարձներ մասնագիտացման վերաբերյալ[13][14]։ 1927 թվականին Սինսինատիում կայացած Կանանց միջազգային խորհրդում Ֆոքսը խոսել է հանրային առողջության բուժքույրերի մասին[15]։

1930 թվականին Ֆոքսն ընտրվել է Կամիր խաչի միությունների լիգայի ամերիկյան խորհրդատու[16]։ 1931 թվականին դարձել է 12-րդ ամերիկացին, որ արժանացել է Ֆլորենս Նայթինգեյլի անվան մեդալի և առաջին ամերիկացի որ պարգևատրվել է որպես քաղաքացիական բուժքույր[17][18]։

1930 թվականից մինչև 1949 թվականին թոշակի անցնելը Ֆոքսն աշխատել է Եյլի բուժքույրական դպրոցում[19]։ Ֆոքսը եղել է նաև Նյու Հևենի Այցելու բուժքույրերի ասոցիացիայի ղեկավար, եղել է նաև Կոնեկտիկուտի պետական բուժքույրական ասոցիացիայի նախագահ[6]։

Մահ խմբագրել

Ֆոքսը մահացել է Կոնեկտիկուտի հանրային առողջության ասոցիացիայի՝ իր պատվին կազմակերպած արարողության ժամանակ 1951 թվականին Նյուվինգտոնի հիվանդանոցում, 74 տարեկանում[6][20]։ Էլիզաբեթ Գորդոն Ֆոքսին առնչվող փաստաթղթեր կան Եյլի Չարլզ Էդվարդ Ամորի Վինսլոուի փաստաթղթերում[21]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 https://library.icrc.org/library/docs/DOC/CIRC_1920_1930.pdf
  2. History of American Red Cross Nursing (Macmillan 1922): 1275-1976.
  3. "Misses Fox, Havey, Given High Positions" Wisconsin State Journal (April 13, 1930): 11. via Newspapers.com
  4. "Gordon Foxes Arrive Soon After Russian Stay" Wisconsin State Journal (January 27, 1933): 8. via Newspapers.com
  5. Elizabeth Gordon Fox, "Possibilities in the Nursing Field" The Alpha Phi Quarterly (September 1913): 271-275.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 "Miss Elizabeth Fox, 74, Dies at Ceremony Honoring Public Health Nursing Career" New York Times (November 15, 1958): 23. via ProQuest
  7. "Chief Executives of the American Red Cross Department of Nursing" The Red Cross Bulletin (November 25, 1918): 1.
  8. Elizabeth G. Fox, "The Goal of County Nursing" Michigan's Health (January-February 1922): 469.
  9. Sandra B. Lewenson, "Town and Country Nursing: Community Participation and Nurse Recruitment" in John C. Kirchgessner and Arlene W. Keeling, eds., Nursing Rural America: Perspectives from the Early 20th Century (Springer Publishing 2014): 11-12. 9780826196156
  10. "Resignation of Edna L. Foley" The Public Health Nurse (July 1921): 328.
  11. Elizabeth G. Fox, "How Can We Finance Our Organization for Public Health Nursing" The Public Health Nurse (October 1921): 547.
  12. "Director of Red Cross Addresses Minnesota Nurses" Star Tribune (October 16, 1926): 27. via Newspapers.com
  13. Laura Elizabeth Ettinger, Nurse-midwifery: The Birth of a New American Profession (Ohio State University Press 2006): 81-83. 9780814210239
  14. Jennie MacMaster, "The Public Health Nurse in Tornado Relief" Public Health Nursing 16(1)(February 1999): 72-75.
  15. "Delegates to be Named by Clubs" Cincinnati Enquirer (December 4, 1927): 81. via Newspapers.com
  16. "Report to National Committee on Meeting of Advisory Committee of the League of Red Cross Societies" American Journal of Nursing 30(2)(February 1930): 209.
  17. "Nurse Gets Medal for Disaster Work" Los Angeles Times (June 13, 1931): 3. via Newspapers.com
  18. "The Florence Nightingale Medal" American Journal of Nursing 49(9)(September 1949): 579-580.
  19. S. E. Abrams, "The Retirement of a Public Health Nurse Leader" Public Health Nursing 26(3)(May-June 2009): 290-292.
  20. "Death Climaxes Honor to Nurse" Bridgeport Post (November 14, 1958): 52. via Newspapers.com
  21. Charles-Edward Amory Winslow papers, Manuscripts and Archives, Yale University.