Գրադարանավարի մասնագիտական վարքականոններ
| Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։ Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։ |
Գրադարանավարի մասնագիտական վարքականոններ, կանոններ են, որոնք կարգավորում են գրադարանային համակարգի աշխատակիցների վարքը, որոնք ընդունված են աշխարհի բազմաթիվ երկրներում։ Գրադարանային ասոցիացիաների և հաստատությունների միջազգային դաշնության կայքում տեղադրված են 60-ից ավելի երկրների գրադարանավարի մասնագիտական վարքականոնները[1]։
Յուրաքանչյուր երկրի գրադարանային մասնագիտական կազմակերպության մշակած վարքականոն անպայման տալիս է որոշ սկզբունքային հարցերի պատասխանը, այդ թվում՝ տեղեկատվության ազատության և ընթերցողի ազատ ընտրության իրավունքը, գրադարանների պայքարը գրաքննության դրսևորումների դեմ, մասնագիտական համերաշխության պահպանումը, գրադարանավարի մասնագիական գիտելիքների հարստացման պարտականությունը և այլն։
Ինչպիսին պետք է լինի գրադարանավարը խմբագրել
«Հայ գրադարանավարի մասնագիտական վարվեցողության վարքականոնը» 2002 թվականին պատրաստել է Հայկական գրադարանային միության հիմնադիր-նախագահ Ներսես Հայրապետյանը, որում ներկայացվել է գրադարանավարի հարաբերությունները ընթերցողների հետ։ Գրադարանավարն իր հարաբերությունները ընթերցողների հետ կառուցում է փոխադարձ հարգանքի հիման վրա, անկախ սոցիալական կարգավիճակից, ազգությունից, սեռից, տարիքից, կրոնից, քաղաքական համոզմունքներից և այլն։ «Հայակական գրադարան. տարեգրքի» 6-րդ համարում ներկայացված է հայ գրադարանավարի մասնագիտական վարվեցողության վարքականոնը (կոդեքս)[2]։
Հայ գրադարանավարի մասնագիտական վարվեցողության վարքականոն խմբագրել
- Բոլոր օգտվողներին ապահովում է արդյունավետ, մատչելի տեղեկատվական ծառայություններով, տեղեկատվական պաշարները չի օգտագործում օգտվողներին իրենից կախման մեջ գցելու նպատակով.
- Պայքարում է օգտվողների տեղեկատվական ազատության սահմանփակման և գրաքննության դրսևորումների դեմ.
- Պատասխանատվություն չի կրում ընթերցողի կողմից տեղեկատվության օգտագործման հարուցած հետևանքների համար.
- Պահպանում է օգտվողի տեղեկատվական սպասարկման գաղտնիությունը (բացառությամբ օրենքնով սահմանված դեպքերի)
- Հարգում և պահպանում է հեղինակայի և ինտելեկտուալ սեփականության իրավունքը.
- Պահպանում և հարստացնում է հայ ժողովրդի հոգևոր արժեքները, աջակցում է Հայաստանում բնակվող փոքրամասնությունների մշակութային զարգացմանը.
- Հոգ է տանում գրադարանավարի մասնագիտության և գրադարանային գոծի բարձր հասարակական կարգավիճակի և հեղինակության մասին.
- Հարգանքով է վերաբերվում իր գործընկերներին, պատրաստ է աջակցել և սատարել իրենց.
- Մասնագիտական կարողությունները, ուժը և եռանդը նվիրում է իր գրադարանին, ծառայում նրա խնդիրների իրականացմանը
- Մշտապես բարձրացնոմ է մասնագիտական գիտելիքները, մասնակցում է գրադարանային աշխատողների որակավորման բարձրացման դասընթացներին ու միջոցառումներին
- Սույն վարքականոնի նկատմամբ հարգանքը ՀՀ յուրաքանչյուր գրադարանային աշխատողի բարոյական պարտքը և մասնագիտական պարտականությունն է։
Գրադարանների իրավունքների, պարտականությունների, ինչպես նաև գրադարանային ոլորտում հանրապետությունում իրականացվող պետական քաղաքականության մասին առավել մանրամասն ներկայացրել է ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության գրադարանային ոլորտի գլխավոր մասնագետ Նազիկ Հովասափյանը այստեղ[3]։
|
Գրադարանավարի ներկայիս վարքականոնը հիմնվում է բարոյականության համընդհանուր չափանիշների և սկզբունքների վրա։ Վարքականոնում տեղեկատվության ազատության իրավունքը դիտարկվում է որպես գրադարանային սպասարկման անկյունաքարերից մեկը։ | 
|
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «National Codes of Ethics for Librarians by countries». IFLA website (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
- ↑ Ներսես Հայրապետյան. «Հայկական գրադարան. տարեգիրք», Երևան, 2002, #6.
- ↑ «Հարցազրույց ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության գրադարանային ոլորտի գլխավոր մասնագետ Նազիկ Հովասափյանի հետ». syuniacyerkir.am. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 22-ին.