Գնարբուկ սրտատերև
| Գնարբուկ սրտատերև | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Հավամրգածաղկավորներ (Ericales) |
| Ընտանիք | Գնարբուկազգիներ (Primulaceae) |
| Ցեղ | Գնարբուկ (Primula) |
| Տեսակ | Գնարբուկ սրտատերև (P. rotundifolia) |
| Միջազգային անվանում | |
| Primula rotundifolia | |
Գնարբուկ սրտատերև (լատին․՝ Primula cordifolia), գնարբուկազգիների ընտանքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն խմբագրել
Բազմամյա բույս է, որն ունի 10-20 (40) սմ բարձրություն։ Տերևաթիթեղը սրտաձև հիմքով է, հանկարծակի լայն թևավոր կոթունի անցնող, համարյա մերկ։ Պսակը լիմոնի դեղին է[1]։
Տարածվածություն խմբագրել
Հայաստանում հանդիպում է միայն Լոռու (Պուշկինի լեռնանցք) ֆլորիստիկական շրջանում։ Աճում է նաև Մեծ Կովկասում և Անդրկովկասում[1]։
Էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է ենթալպյան գոտում՝ ծովի մակարդակից 2000-2400 մ բարձրությունների վրա, մարգագետիններում։ Ծաղկում է մայիս ամսին, պտղաբերում՝ մայիս-հունիսին[1]։
Պահպանություն խմբագրել
Կրիտիկական վիճակում գտնվող տեսակ է, Կովկասի էնդեմիկ, որի տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 10 կմ²-ից պակաս է։ Բույսին սպառնացող վտանգներն են՝ որպես գեղազարդային բույս ինտենսիվ հավաքը և ինտենսիվ արածեցման, կլիմայի գլոբալ փոփոխության հետևանքով աճելավայրերի կորուստը կամ դեգրադացիան։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես հազվագյուտ տեսակ։ Ընդգրված չէ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Պահպանության գործողություններ չեն իրականացվում[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գնարբուկ սրտատերև» հոդվածին։ |