Գայանե Մախմուրյան

հայ պատմաբան

Գայանե Գեորգիի Մախմուրյան (ապրիլի 11, 1955(1955-04-11), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ պատմաբան։ Պատմական գիտությունների դոկտոր (2006)։

Գայանե Մախմուրյան
Ծնվել էապրիլի 11, 1955(1955-04-11) (68 տարեկան)
ԾննդավայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
ՔաղաքացիությունՀայաստանի Հանրապետություն
Կրթությունպատմական գիտությունների դոկտոր (2006), միջազգային կարգի ավագ հետազոտող (2023)
Գիտական աստիճանպատմական գիտությունների դոկտոր (2006)
Մասնագիտությունպատմաբան
ԱշխատավայրՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ

Կենսագրություն խմբագրել

Գայանե Մախմուրյանը ծնվել է 1955 թվականին Երևանում։ 1978 թվականին ավարտել է Կիևի պետական մանկավարժական ինստիտուտը։ 1979 թվականից ՀԽՍՀ ԳԱ Պատմության ինստիտուտի գիտաշխատող, միաժամանակ, 1983-1995 թվականներին՝ Երևանի ռուսաց և օտար լեզուների մանկավարժական ինստիտուտի դասախոս, 1984-1995 թվականներին՝ ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի միջազգային կապերի գծով գիտքարտուղար[1]։ 2023 թվականից միջազգային կարգի ավագ հետազոտող է (International Senior Researcher):

Աշխատությունները վերաբերում են Հայոց ցեղասպանությանը, ՀՀ (1918-1920) և Անդրկովկասի նկատմամբ ԱՄՆ-ի, Մեծ Բրիտանիայի ու Ֆրանսիայի՝ 1918-1923 թվականներին իրականացրած քաղաքականությանը և արդի հայոց պատմության հիմնահարցերին[1]։

«Հայաստանի նոր պատմությունն արտասահմանյան արդի հեղինակների աշխատություններում» (ռուսերեն, 1993) գրքի համահեղինակ է։ Անգլերենից ռուսերեն է թարգմանել ու հրատարակել Ռ. Գ. Հովհաննիսյանի «Հայաստանի Հանրապետության միջազգային հարաբերությունները » (2007) աշխատությունը[1]։

Մրցանակներ խմբագրել

  • Երիտասարդ պատմաբանների ԽՍՀՄ ԳԱ մրցույթի դափնեկիր (1985, Մոսկվա)[1]։

Երկեր խմբագրել

  • Вопросы новой истории Армении в современной историографии США, Новая история Армении в трудах современных зарубежных авторов, Ереван, НАН Армени, 1993, 287 с., с. 115-158, 264-272. ISBN 5-8080-0038-6
  • Лига Наций, Армянский вопрос и Республика Армения, Ереван, Артагерс,1999, 176 с. ISBN 99930-71-00-6
  • Политика Великобритании в Армении и Закавказье в 1918-1920 гг. Бремя белого человека, Ереван, Лусакн, 2002, 309 с. ISBN 99930-892-7-3[2]:
  • Армения в политике США 1917-1923 гг., Ереван, Институт истории НАН РА, 2018, 608 с. ISBN 978-9939-860-71-8
  • Հայաստանը ԱՄՆ Պետական դեպարտամենտի 1917-1920 թթ. փաստաթղթերում։ Ժողովածուի կազմող ու ռուսերենի թարմանիչ Գ. Գ. Մախմուրյան։ Երևան, Լուսակն, 2012, 560 էջ։ Խմբ. Վ. Ն. Ղազախեցյան, 2-րդ հրատ., լրաց.: ISBN 978-99941-73-63-1:
  • Armenia in Documents of the U.S. Department of State 1917-1920, Comp. by Gayane G. Makhmourian, Yerevan, Institute of History, NAS RA, 2020, 560 p. ISBN 978-9939-860-99-2:
  • Գիտական թարգմանությունն անգլերենից՝ Р. Г. Ованнисян, Международные отношения Республики Армения 1918-1920 гг., перевод с англ. Г. Г. Махмурян, Ереван, Тигран Мец, 2007, 912 с., ISBN 978-99941-0-224-2
  • Մախմուրյան Գ. Գ. Մեծ Բրիտանիայի քաղաքականությունը Հայաստանում եվ Անդրկովկասում 1918-1920 թթ. Ճերմակամորթ մարդու բեռը։ Հայաստանի ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ։ Երևան, հ-Գիրք, 2002 թ., 325 էջ։ Գրախոս Օքսֆորդի համալսարանի դոկտոր Ա. Նասիբյան-Էքմեքճյան։
  • Մախմուրյան Գ. Գ. Ինքնապաշտպանության կազմակերպման հարցերի քննարկումը Հայոց Ազգային խորհրդում (1917 թ. նոյեմբեր - 1918 թ. հունվար)։ Բանբեր Հայաստանի արխիվների։ Գիտական ժողովածու։ Երևան, Հայաստանի Ազգային արխիվի հրատ., 2014 թ., հ.122, էջ 158-111, 77 էջ։ ISBN 0321-0340:
  • Մախմուրյան Գ. Գ. Հոդվածներ «Հայկական հարց։ Հանրագիտարան» հատորի համար։ Երևան, Հայկական հանրագիտարան, 1996 թ., 526 էջ, հեղինակի ներդրում՝ 28 էջ։
  • Մախմուրյան Գ. Գ. 1918-1920 թթ. Հայաստանի Հանրապետությունը Մեծ Բրիտանիայի քաղաքականության մեջ։ Ատենախոսություն։ Հայաստանի ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ, Երևան, հ-Գիրք, 2006 թ., 327 էջ։
  • Մախմուրյան Գ. Գ. 1918-1920 թթ. Հայաստանի Հանրապետությունը Մեծ Բրիտանիայի քաղաքականության մեջ։ Սեղմագիր։ Պատմ. գիտ. դոկտ. ատենախ.: ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ, Երևան, 2007 թ., 54 էջ։
  • Մախմուրյան Գ. Գ. Հայաստանն և Անդրանիկը ԱՄՆ-ի 1917 թ. Արևելյան քաղաքականության մեջ և Հայոց Ազգային խորհուրդը, Լրաբեր հասարակական գիտությունների, Երևան, 2014, հ. 3, էջ 323- 343։
  • Մախմուրյան Գ. Գ. Հայաստանի Հանրապետության անկախությունը Հայոց Ազգային խորհրդի նիստերի արձանագրություններում, Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2014, հ. 1, էջ 214-235։
  • Մախմուրյան Գ. Գ. Հովհ. Թումանյանի ելույթները Հայոց Ազգային խորհրդի և Ալեքսանդրապոլի արտակարգ խորհրդակցության նիստերում (1918 թ. ապրիլ - հուլիս), Պատմաբանասիրական հանդես, Երևան, 2014, հ. 3, էջ 237-250։
  • Մախմուրյան Գ. Գ. Արեւմտեան Հայաստանի Պաշտպանութեան Խնդիրները ԱՄՆի եւ Դաշնակից Տէրութիւների Քաղաքականութեան Ոլորտում, Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս, Պէյրութ, 2015, հատ. 35, էջ 273-292։
  • Մախմուրյան Գ. Գ. Արևմտահայ դիվիզիան և ԱՄՆ-ի քաղաքականութունը 1917-1918 թթ., Անդրանիկ Օզանյան-150 (հոդվածների ժողովածու), Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ, 2015, էջ 49-76։ ISBN 978-9939-860-18-3
  • Մախմուրյան Գ. Գ. Նախիջեւանն ըստ Մ. Նահանգների Պետքարտուղարութեան եւ Հայաստանի Ազգային Արխիւի փաստաթղթերի (1918-1920), Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս, Պէյրութ, 2017, հատ. 37, էջ 207-244։
  • Махмурян Г. Г., Обсуждение вопроса об армянском мандате и его границах на последних слушаниях в Сенате США 1 июня 1920 г., Историко-филологический журнал, Ереван, 2017, No 3, с. 74-90.
  • Makhmourian G. On the Issue of Origination and Location of the Armenian National Home (in 1920-1922), Review of Armenian Studies, Yerevan, 2017, No 3, p. 76-97.
  • Махмурян Г. Г., Проблема Нахиджевана в американской политике (1919-1920 гг.), Историко-филологический журнал, Ереван, 2018, No 1, с. 35-55.
  • Махмурян Г. Г. От Сардарапата до Батума: армянская эпопея и период полураспада Четверного союза (апрель - июль 1918 г.), Историко-филологический журнал, Ереван, 2019, No 3, с. 83-95.
  • Մախմուրյան Գ. Գ. Հովհաննես Թումանյանի մասնակցությունը Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական առաքելությանը Բաթումում (1918 թ. հուլիսի 3-5), Լրաբեր հասարակական գիտությունների, Երևան, 2020, հ. 3, էջ 17-30։
  • Махмурян Г. Г. Нахичеванская область в контексте Московского договора и русско-турецко-азербайджанских отношений 1920-1921 гг., Вестник общественных наук, Ереван, 2021, No 2, с. 9-36.
  • Махмурян Г. Г. Трагедия города Шуши 23-26 марта 1920 г. в отечественной и зарубежной историографии, Историко-филологический журнал, Ереван, 2021, No 2, с. 112-133.
  • Махмурян Г. Г. Об отказе османского правительства от Батумского договора 1918 г., Вестник общественных наук, Ереван, 2022, No 3, с. 9-26.
  • Մախմուրյան Գ. Գ. 1991 թ. սեպտեմբերի 2-ին Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության հռչակման ներքին և արտաքին քաղաքական նախադրյալները, Արցախի Հանրապետության և Հայաստանի (երրորդ) Հանրապետության հռչակման 30-ամյակ, Միջազգային գիտաժողովի նյութեր, խմբ. Մ. Բալայան, Լ. Հովհաննիսյան, Երևան, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտ, 2022, էջ 121-153։ ISBN 978-9939-892-20-7
  • Մախմուրյան Գ. Գ. Կրթությունը Շուշիի և Ալեքսանդրապոլի գավառներում ու նրա սոցիալական արտահայտությունն ըստ 1910-1917 թթ. Կովկասյան տարեգրքի տվյալների, Կրթամշակութային կյանքն Արցախում, Գիտաժողովի զեկույցներ, կազմ. Ռ. Առաքելյան, Ն. Նահապետյան, խմբ. Դ. Սարգսյան, Երևան, Համազգային հայ կրթական և մշակութային միություն, 2022, էջ 130-153։ ISBN 978-9939-9098-8-2
  • Makhmourian G. The French Policy in the Republic of Armenia and Transcaucasia in 1920, Historical and Philological Journal, Yerevan, 2023, No 2, p. 80-99
  • Ծանոթագրություններ
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007
  2. Махмурян, Гаянэ Георгиевна (2002). Политика Великобритании в Армении и Закавказье в 1918-1920 гг: Бремя белого человека (ռուսերեն). Лусакн. ISBN 9789993089278.