Բարդի դափնետերև
| Բարդի դափնետերև | |
 Բարդի դափնետերև | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Մալպիգիածաղկավորներ (Malpighiales) |
| Ընտանիք | Ուռազգիներ (Salicaceae) |
| Ցեղ | Բարդի (Populus) |
| Տեսակ | Բարդի դափնետերև (P. laurifolia) |
| Միջազգային անվանում | |
| Populus laurifolia | |
Բարդի դափնետերև (լատին․՝ Populus laurifolia Ldb), ուռազգիներ ընտանիքի, բարդի ցեղի բույս։
Նկարագրություն խմբագրել
Տերևաթափ ծառ է՝ մինչև 20-25 մ բարձրությամբ և 1-1,5 մ բնի տրամագծով։ Բունը և առաջին կարգի ճյուղերը հաստ են, ծածկված մոխրավուն կեղևով։ Սաղարթը վրանաձև է։ Բնի ներքին մասի կեղևը մուգ մոխրագույն է, խոր ճաքճքված։ Երիտասարդ ընձյուղները բաց դեղնավուն են կամ դեղնագորշավուն, սովորաբար 3 երկայնական, թևանման, խցանային ելուստներով, որոնց միջև կեղևը ցրված մազմզուկապատ է։ Բազմամյա ճյուղերի կեղևը գորշականաչավուն է, հարթ։ Բողբոջները երկարավուն-ձվաձև են, սրածայր, 1-2 սմ երկարությամբ, կպչուն, ծածկված դեղնագույն խեժով։ Տերևները ձվաձև են, երկարավուն-ձվաձև, նշտարաձվաձև, հիմքում կլորավուն կամ լայն-սեպաձև, գագաթում աստիճանաբար սրվող, մանր-սղոցաեզր, ատամիկների եզրերին կլոր գեղձիկներով։ Նոր բացված տերևները ծածկված են թեթև աղվամազով կամ մերկ են, հետագայում լրիվ մերկ կամ թարթիչաեզր, վերևի կողմից մուգ կանաչ, փայլուն, ներքևի կողմից սպիտակավուն, 13-15 սմ երկարությամբ և 2-7 սմ լայնությամբ։ Տերևակոթունները 2,5-9 անգամ ավելի կարճ են, քան տերևաթիթեղները, համարյա գլանաձև են, վերևից ամբողջ երկարությամբ ակոսիկավոր, չռված-մազմզուկապատ։ Ծաղկակից թեփուկները մանր են, 3-5 մմ երկարությամբ, ձվաձև կամ կլոր։ Առէջների թիվը հասնում է 60-ի։ Փոշանոթները ծիրանագույն են։ Ծաղկում է ապրիլին, պտուղները հասունանում են հունիս-հուլիսին։
Տարածվածություն խմբագրել
Բնական պայմաններում տարածված է Սիբիրում, Արևելյան Ղազախստանում, Մոնղոլիայի հյուսիսում և հյուսիս-արևմուտքում։ Աճում է գետահովիտներում, խոնավ վայրերում։ Շատ է տարածված Շիրակի դաշտում, որտեղ ամենահեռանկարային ծառատեսակներից մեկն է համարվում։ ճանդիպում է նաև Սևանի ավազանում, Ջանգեզուրում, Աշոցքում, Կալինինոյում և այլ վայրերում։ Ամենուրեք միանգամայն ցրտադիմացկուն է և լավ է դիմանում բարձրլեռնային շրջանների էկոլոգիական աննպաստ պայմաններին։
Կիրառություն խմբագրել
Աչքի է ընկնում արտակարգ ցրտադիմացկունությամբ։ խոնավասեր է և լուսասեր, պահանջկոտ է հողի նկատմամբ։ Չորադիմացկուն չէ. վատ է աճում Արարատյան դաշտի կանաչ տնկարկներում։ Նույնիսկ առատ ոռոգման դեպքում ամեն տարի նկատվում է վաղաժամկետ, հարկադրական տերևաթափ։ ճամեմատաբար լավ է աճում հանրապետության բարձրլեռնային շրջաններում։ Էկոլոգիական խումբը՝ XII ա։ Մշակության հավանական շրջանները՝ 1-17, 19-21, 29-31[1]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Հարությունյան Լ․ Վ․, Հարությունյան Ս․ Լ․, Հայաստանի դենդրոֆլորան, հ. 1, Երևան, «Լույս հրատարակչություն», 1985, էջ (գրքի էջը)։
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բարդի դափնետերև» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բարդի դափնետերև» հոդվածին։ |