Արտավազիկ եկեղեցի

Արտավազիկ եկեղեցի;
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	եկեղեցի
Երկիր	Հայաստան
Տեղագրություն	Բյուրական
Դավանանք	Հայ Առաքելական Եկեղեցի
Թեմ	Արագածոտնի թեմ
Հիմնական ամսաթվերը	7-րդ դար
Կազմված է	Կոթող
Ժառանգության կարգավիճակ	մշակութային հուշարձան Հայաստանում
Ճարտարապետական ոճ	հայկական ճարտարապետություն
Հիմնադրված	7-րդ դար
	Artavazik Վիքիպահեստում

Արտավազիկ եկեղեցի, Հայաստանի Արագածոտնի մարզում, Բյուրական գյուղից 1 կմ արևելք գտնցող 7-րդ դարի հայկական եկեղեցի։ Այն հայտնի է նաև Սուրբ Հովհանու, Սուրբ Աստվածածին անուններով։ Պատմական սկզբնաղբյուրներում եկեղեցին չի հիշատակվում, իսկ տեղում չեն պահպանվել վիմագիր արձանագրություններ։ Համաձայն վարկածներից մեկի, եկեղեցին անվանվել է Արտավազիկ նրա կառուցողի` Արտավազդի պատվին^[3]։

Արևելքում խաչթևը կիսաշրջանաձև է, մյուսները՝ ուղղանկյուն։ Հյուսիս–արլևելքում անկյունում ունի ոչ մեծ ավանդատուն։ Գմբեթատակ քառակուսին տրոմպների միջոցով փոխանցվել է արտաքուստ ութնիստ թմբուկին։ Արևմուտքում խաչթևի տանիքին 8-րդ դարում ավելացվել է սլացիկ համաչափություններով զանգակատուն։ Մնացած թևերի թաղածածկերը և գմբեթը փլված են։ Եկեղեցին զգալիորեն տուժել է 1840 թվականի ջրհեղեղի ժամանակ^[4]։

Հուշարձանի արևելյան կողմում կանգուն է XIII-րդ դարի կոթող–խաչքարը։

Պատկերասրահ խմբագրել

Արտավազիկ եկեղեցի (Բյուրական)
Արտավազիկ եկեղեցի (Բյուրական)
Արտավազիկ եկեղեցի (Բյուրական)
Արտավազիկ եկեղեցի (Բյուրական)
Արտավազիկ եկեղեցի (Բյուրական)
Արտավազիկ եկեղեցի (Բյուրական)
Արտավազիկ եկեղեցի (Բյուրական)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^2,0 ^2,1 Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.
↑ «Արտավազիկ Եկեղեցի, Բյուրական, Հայաստան». 2021.
↑ Haroutiunian, R. A. (2005). «Катастрофическое извержение вулкана Арарат 2 июля 1840 года» [Catastrophic eruption of volcano Ararat on 2 july, 1840]]. Proceedings of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia: Earth Sciences (ռուսերեն). 58 (1): 27–35. ISSN 0515-961X.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

«Բյուրականի Արտավազիկ եկեղեցին՝ «Բաց երկնքի տակ»» (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 14-ին.

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Արտավազիկ եկեղեցի կատեգորիայում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 145)։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_c4f8164759724dfd-2] 2,0 ^2,1 Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.

[3] «Արտավազիկ Եկեղեցի, Բյուրական, Հայաստան». 2021.

[АрутюнянOthers2005a-4] Haroutiunian, R. A. (2005). «Катастрофическое извержение вулкана Арарат 2 июля 1840 года» [Catastrophic eruption of volcano Ararat on 2 july, 1840]]. Proceedings of the National Academy of Sciences of the Republic of Armenia: Earth Sciences (ռուսերեն). 58 (1): 27–35. ISSN 0515-961X.

[3]

[2]

[1]

[4]