Առաջնագծի մարտիկների ալբանական երգեր

Առաջնագծի մարտիկների ալբանական երգեր (ալբ․՝ Këngë Kreshnikësh or Cikli i Kreshnikëve), ալբանական էպիկական պոեզիայի բաղկացուցիչ մասը կազմող ավանդական երգաշարի մեջ մտնող ալբաներեն երգեր[1], որոնք իրենց հստակ ձևակերպումն ստացել են 17-18-րդ դարերում և բանավոր կերպով սերնդեսերունդ փոխանցվել ժողովրդական երգիչների՝ բարդերի միջոցով։ Դրանք առաջին անգամ գրի են առնվել 20-րդ դարի առաջին տասնամյակներին ֆրանցիսկյան վանականներ Շտեֆան Գեչովիի և Բեռնարդին Պալայի կողմից։ Հենց վերջինս էլ առաջին անգամ հրատարակել է դրանք բնագրի լեզվով՝ ալբաներեն, 1937 թվականին։ Ալբանացի բարդերի՝ հիշելով՝ բերանացի երգելու ավանդույթը միակն է, որ դեռևս պահպանվել է ժամանակակից Եվրոպայում։

Շկրելի լեռնաշխարհի բնակիչներ, 1890-ական թվականներ

Պատմություն խմբագրել

Երգերը ծնունդ են առել հարավային սլավոնների միջավայրում և երկու լեզուներին տիրապետող երգիչների միջոցով փոխանցվել են (իսկ որոշ ուսումնասիրողների կարծիքով՝ վերադարձվել են) ալբանական միջավայրին[2]։ Հետազոտությունները վկայում են, որ այդ երգերը հիրավի ծնունդ են առել 17-18-րդ դարերում[3] և բանավոր կերպով փոխանցվել են ալբանացի բարդերի միջոցով։ Դրանք սերբախորվաթերենից թարգմանություններ կամ փոխադրություններ չեն պարզապես, թեև փոխանցվել են Բոսնիայի հարավ-սլավոնական միջավայրից, այլ միանգամայն անկախ կերպով մշակման են ենթարկվել հյուսիսալբանական լեռներում[4]։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. Gjurmime albanologjike: Folklor dhe etnologji. Instituti Albanologjik i Prishtinës. 1988. էջ 160.
  2. Elsie & Mathie-Heck 2004, էջ. xvi: "From this and from conspicuous Slavic terms in some of the songs, it would seem evident that we are dealing with the body of oral material which, probably after centuries of evolution, crystallized in a southern Slavic milieu and which was then transmitted by bilingual singers to (some would say back to) an Albanian milieu."
  3. Elsie & Mathie-Heck 2004, էջ. v.
  4. Elsie & Mathie-Heck 2004, էջ. xvii: "Despite transmission from a Bosnian Slav milieu, the Songs of Frontier Warriors are by no means simply translations of Serbo-Croatian epic verse. They have undergone continuous and independent evolution since the period of crystallization and are thus neither Bosnian, Montenegrin, Hercegovine, Serb, nor southern Albanian for that matter, but a product of the creative genius of the northern Albanian highlands."

Գրականություն խմբագրել

Արտաքին հղումներ խմբագրել