Մայրենի լեզու (կոչվում է նաև առաջին լեզու, հայր/մայր լեզու, սնող լեզու կամ L1), լեզու, որն անհատը կիրառում է ծննդյան օրից[1] կամ ճգնաժամային շրջանում։ Հանրալեզվաբանության և ազգագրության կարևորագույն հասկացություններից մեկն է, որը ներկայումս ունի միջգիտական կարգավիճակ[2]։ Ինչպես և շատ այլ «բնական» հասկացություններ՝ «մայրենի լեզվի» գաղափարը գիտության մեջ ձևակերպվում է տարբեր կերպ՝ կապված այն բանի հետ, թե նախատիպային «մայրենի լեզվի» որ հատկանիշն է առաջին պլանում։ Լեզուն «մայրենի» սահմանող չափանիշերի ցանկում հիմնականում թվարկում են.

  • յուրացման կարգը և տեսակը (մայրենի լեզուն հիմնականում լինում է առաջինը և յուրացվում է բնական ճանապարհով, առանց հատուկ ուսուցման, լեզուն ծնող-կրողներից),
  • յուրացման որակը (մայրենի լեզուն հիմնականում անհատի լավագույն լեզուն է),
  • կիառման հաճախականություն (մայրենի լեզուն ամենակիրառելին է),
  • լեզվի հետ ներքին զգացմունքային կապի առկայությունը կամ բացակայությունը (մայրենի լեզուն համարվում է ներքուստ ամենամոտը, նրանով ավելի լավ են ընկալում, պոեզիան և մնացածը),
  • արտաքին նույնականացում (ինչպես են մյուսները ընկալում, ընդունում անհատի մայրենի լեզուն)[3][4][5]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. Bloomfield, Leonard. Language ISBN 81-208-1196-8
  2. Беларуская мова. Прафесійная лексіка: дапам. / аўт.-склад. В. В. Маршэўская, І. В. Піваварчык, А. С. Садоўская. — Гродна: ГрДУ, 2006. С. 7
  3. Skutnabb-Kangas T., Phillipson R. «Mother tongue»: The theoretical and sociopolitical construction of a concept. In: Ammon U. (ed.) Status and function of languages and language varietes. Berlin; New York, 1989.
  4. Дьячков М. В. Социальная роль языков в многоэтнических обществах. Пособие для университетов и педагогических институтов. — М.: ИЯНР и ИНПО, 2002. — С. 15.
  5. Снитко Е. С., Маймакова А. Понятие родного языка и его интерпретация в современной лингвистике
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մայրենի լեզու» հոդվածին։