Աջ և ձախ կողմերը իսլամում

Աջ և ձախ կողմերը իսլամում, Իսլամում հատուկ ուշադրություն է դարձվում մարդու մարմնի աջ և ձախ կողմերին։ Հագուստը ցանկալի է հագնել աջ կողմից և հանել ձախից։ «Մաքուր» գործերի կատարման ժամանակ (սնունդ, խմիչք, հագնվել) նախապատվությունը տրվում է աջ ձեռքին (կողմին), իսկ «կեղտոտ» գործերի կատարման դեպքում (լվացվել, հանվել)՝ ձախ ձեռքին (կողմին)։

Ցանկալի է հագուստը հագնել աջ կողմից, հանել՝ ձախից

Աջ կողմ

Ցանկալի է ուտել աջ ձեռքով

Ցանկալի է սնունդ ընդունել աջ ձեռքով։ Արաբական «Յամին» բառը բառացի նշանակում է «աջ ձեռք», բայց հաճախ օգտագործվում է փոխաբերական իմաստով՝ «երդում», «ուխտ» և «համաձայնություն»։ «Յամին» բառն օգտագործվում է երդման համար, քանի որ արաբական հասարակության մեջ պայմանագիր կնքելիս ընդունված էր բռնել աջ ձեռքը։

Մարդու կենսագործունեության մեջ աջ ձեռքը հաճախ խորհրդանշում է իշխանություն և գործողություններ նախաձեռնելու ունակություն։ «Յամին» բառը կարող է նշանակել «երջանկություն» և «բարգավաճում»։ Այս եզրույթը ձեռքի վերաբերյալ («աջ ձեռք») ընդգրկում է լայն իմաստային շրջանակ՝ իշխանություն, օգնություն, ուժ, բավարարություն, գործելու ունակություն և այլն։ Աջ կողմը կարող է ունենալ նաև պաշտամունքային նշանակություն։

Ցանկալի գործողություններ

Ըստ ավանդության՝ Մուհամմադ մարգարեն աջ ձեռքն օգտագործել է ուտելիս, խմելիս, լվացում կատարելիս (վուդու), հագնվելիս և այլն, իսկ ձախ ձեռքը՝ «անհարմարություն պատճառող գործերի» ժամանակ։ Մուսուլմանների շրջանում ցանկալի է աջ կողմից սկսել այնպիսի գործողություններ, ինչպիսիք են հագնվելը, մզկիթ մուտք գործելը, եղունգներու բեղերը կտրելը, մազերը սանրելը, թևատակերը սափրելը, աղոթքից հետո ողջունելը, զուգարանից դուրս գալը, ձեռքսեղմումը, Սև քարին հպվելը և այլն։ Իսկ մի շարք գործողություններ, ինչպես զուգարան մտնելը, մզկիթից դուրս գալը, լվացվելը (իստինջա), հագուստը և կոշիկը հանելը, ցանկալի է իրականացնել ձախ ձեռքով կամ ձախ կողմից (ոտքերով)։

Ցանկալի է նաև իրերը վերցնել և տալ աջ ձեռքով, իսկ քնելիս պառկել աջ կողմի վրա։ Զուգարան, սանհանգույց, այնպիսի վայրեր, որտեղ տոկոսային գործարքներ են կնքվում, կա ալկոհոլ, կամ երաժշտություն է հնչում, ցանկալի է մտնել ձախ ոտքով և դուրս գալ աջով։

Մուհամմադ մարգարեի մերձավորներից մեկի՝ Ումար իբն ալ-Խատաբի խոսքով՝ «շայթանը ուտում և խմում է ձախ ձեռքով»։ Իսլամը թույլ է տալիս օգտագործել ձախ ձեռքը, եթե կան խոչընդոտներ աջի համար (օրինակ՝ հիվանդություն կամ վնասվածք)։ Գրելիս ձախլիկներին թույլատրվում է օգտագործել ձախ ձեռքը։

Գործողությունների գիրք

Ըստ իսլամական վախճանաբանության՝ Դատաստանի օրը բոլոր մարդկանց հանձնվելու են գրքեր՝ իրենց արարքներով։ Անմեղները, որոնք հավատացել են Ալլահին, ծառայել նրան և կատարել բարի գործեր, Գործողությունների գիրքը ստանալու են աջ կողմից։ Այդ մարդկանց անվանում են ասհաբ ալ յամին կամ ասհաբ ալ մայմանա։

Մեղավորներին ու անհավատներին Դատաստանի օրը իրենց արարքների գիրքը մատուցվելու է ձախ կողմից։ Այդ մարդկանց անվանում են ասհաբ աշ շիմալ կամ ասհաբ ալ մաշամա։

Ըստ ավանդության՝ յուրաքանչյուր մարդու ուղեկցում է երկու հրեշտակ, որոնցից մեկը գտնվում է մարդու աջ կողմում (Ռակիբ), իսկ մյուսը՝ ձախ կողմում (Աթիդ)։ Աջ կողմում գտնվող հրեշտակը նշում է մարդու բարի գործերը, իսկ ձախ կողմում գտնվող հրեշտակը՝ նրա մեղքերը։

Գրականություն

• Али-заде, А. А. Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007.
• Yamīn // Encyclopaedia of Islam. 2 ed : [англ.]. — Leiden : E. J. Brill, 2002. — Т. 11. — P. 280.
• Isaac Hasson Left Hand and Right Hand // Encyclopaedia of the Qurʾān / General Editor: Jane Dammen McAuliffe. — Georgetown University, Washington DC. Brill Online.

Արտաքին հղումներ

• «Հետևում ենք Սունիներին․ Սկսեք բոլոր գործերը աջ կողմից». Իսլամն այսօր. 2014 թ․ նոյեմբերի 14. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 1-ին.
• «Առօրյա կյանքում աջ ձեռքի կիրառման կարևորությունը». annisa-today.ru. 2014 թ․ դեկտեմբերի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 1-ին.