Անդրեյ Լեկարենկո
Անդրեյ Պրոկոֆևիչ Լեկարենկո (նոյեմբերի 2, 1895, Բլագովեշչենսկ, Q4377632?, Ռուսական կայսրություն - հունվարի 8, 1978, Կրասնոյարսկ, ԽՍՀՄ), ռուս խորհրդային նկարիչ, ՌՍՖՍՀ վաստակավոր նկարիչ։
| Անդրեյ Լեկարենկո | |
|---|---|
| Ծնվել է | նոյեմբերի 2, 1895 |
| Ծննդավայր | Բլագովեշչենսկ, Q4377632?, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | հունվարի 8, 1978 (82 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Կրասնոյարսկ, ԽՍՀՄ |
| Գերեզման | Badalyk Cemetery |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | նկարիչ |
Կենսագրություն խմբագրել
Սովորել է 1910–12 թվականներին Կրասնոյարսկի գեղարվեստի դպրոցում՝ Դմիտրի Կարատանովի դասարանում, 1912–16 թվականներին՝ Պետերբուրգի արվեստի խթանման դպրոցում Ն. Ռերիխի, Ա. Ռիլովի և Ի. Բիլիբինի դասարանում։ 1922 թվականին ուսումը շարունակել է Վլադիմիր Ֆավորսկու և Պյոտր Կոնչալովսկու մոտ։ Ցուցահանդեսների մասնակից է 1916 թվականից։ Կրթությունն ստանալուց հետո 1925 թվականին Անդրեյ Լեկարենկոն վերադարձել է Կրասնոյարսկ։
Աշխատանք, ստեղծագործական գործունեություն խմբագրել
Անդրեյ Լեկարենկոն անմիջապես ակտիվորեն ներգրավվել է ստեղծագործական գործունեության մեջ, շատ է ճանապարհորդել շրջանում և Սիբիրի շրջակայքում։ 1926 թվականին նա մեկնել է Ենիսեյի հյուսիս՝ մասնակցելու մարդահամարի կազմակերպման աշխատանքներին։ Ուղևորությունը երկարատև էր, միայն 1928 թվականին է նկարիչը վերադարձել Կրասնոյարսկ։ Լեկարենկոն Հեռավոր Հյուսիսում մնալու տարիների ընթացքում ստեղծած երկու հարյուր գործի ընդարձակ ցուցադրություն է կազմակերպել Թայմիրից վերադառնալուց անմիջապես հետո (1928) Ենիսեյսկում, որն անվանել էր «Туруханский край»։ Լեկարենկոյի գործերը, որպես հիանալի ազգագրական նյութեր, նշվել են ԽՍՀՄ ԳԱ հեռավոր հյուսիսային ժողովուրդների ինստիտուտում։ Հյուսիսային վերաբերվող թեմաները երկար տարիներ ընդգրկվել են նկարչի աշխատանքի մեջ։
Հիմնվելով բազմաթիվ էսքիզների վրա՝ սկսած 1930 թվականների կեսերից, Անդրեյ Լեկարենկոն սկսել է ստեղծել նկարներ՝ նվիրված Հյուսիսային ժողովրդին և բնությանը, այդ թվում՝ «Охотники-эвенки», «На Таймыре. Нганасан», «Девушка с Таймыра», «На Таймыре» կտավները։ 1946 թվականին հանրապետական, այնուհետև «Հաղթանակ» համամիութենական արվեստի ցուցահանդեսում ներկայացվել են նրա «Утро на Енисее», «В низовьях Енисея» և «На Таймыре. Нганасан» կտավները։
Լեկարենկոն սիբիրյան առաջին նկարիչն էր, ով ցույց է տվել Սայանի գեղեցկությունը։ Անդրեյ Լեկարենկոն շատ է աշխատել դիմանկարային ժանրում։ Նրա ստեղծագործությունների շարքում կարելի է առանձնացնել ինքնանկարների մի շարք։ Հատկապես հետաքրքրություն են ներկայացնում հյուսիսային դաշտային էսքիզները՝ «Нганасан Мунто», «Нганасан Сундампте», «Силкин ненец», «Нганасан Ептудуси», «Нганасан в сакуе», «Мальчик-ненец Семён»։ Հյուսիսային ցիկլի ամենանշանակալի գործերից մեկը «Пастухи-оленеводы с Таймыра» (1957) կտավն է։
Նրա ստեղծագործությունների ամենաազդեցիկ հատվածը բնապատկերներն են։ 1940-1960-ական թվականներին մի շարք փայլուն մոնումենտալ կտավներ, որոնք պատմում են սիբիրյան բնության վայրի գեղեցկության մասին, ստեղծվել են 1946 թվականին Լեկարենկոյի Սայանյան կատարած երկարատև ուղևորությունից հետո, երբ երեք ամսից ավելի նկարիչը միայնակ ճանապարհորդում էր այս լեռնային երկրում։ Հոյակապ բնությունը պատկերված է «Кедры и дали», «Анжинское Белогорье. Восточные Саяны», «Буйбинский перевал. Усинский тракт», «Хвойная тайга», «Весна в Белогорье. Восточные Саяны» կտավների վրա։ Հայտնվելով ցուցահանդեսներում՝ այս կտավներն անմիջապես գրավել են քննադատների և Անդրեյ Պրոկոֆևիչի վառ տաղանդի բազմաթիվ երկրպագուների ուշադրությունը։ Եվ մենք կարող ենք վստահորեն ասել, որ նրա այս հավաքածուի կտավները մեծ ներդրում են ունեցել Սիբիրյան լանդշաֆտի զարգացման գործում։ Անդրեյ Լեկարենկոն շատ նկարներ է նվիրել Կրասնոյարսկին։ Նա լավ գիտեր քաղաքը, սիրում էր այն, ուսումնասիրում էր դրա պատմությունը։ Հին Կրասնոյարսկը արտացոլված է բազմաթիվ կտավներում և գծապատկերներում, որոնք ստեղծվել են ամբողջ կյանքի ընթացքում։ Դրանցում իրական քաղաքն է իր հատուկ փողոցներով, միահյուսված եկեղեցիներով, որոնք նկարիչը պատկերել է ներհայեցողությամբ։
Նկարչի գործերից շատերը պահվում են Սուրիկովի անվան Կրասնոյարսկի արվեստի պետական թանգարանի հավաքածուի մեջ։
Անդրեյ Լեկարենկոն մահացել է Կրասնոյարսկ քաղաքում և հուղարկավորվել Բադալիկյան գերեզմանատանը։
Գրականություն խմբագրել
- Լեկարենկո Անդրեյ Պրոկոֆևիչ. Արվեստ. գործեր, Կրասնոյարսկ, 1965։ կատու։ - Կրասնոյարսկ, 1965 .-- 34 էջ, 3 էջ։ տիղմ
- Լեկարենկո Անդրեյ Պրոկոֆևիչ // նկարչություն։ Քանդակը։ Գրաֆիկա՝ 16-րդ եզրեր։ նկարիչ գովազդ - Կրասնոյարսկ, 1967 .-- S. 38-39:
- Դավիդենկո, I. Անդրեյ Պրոկոպեևիչ Լեկարենկո. Գրքույկ / I. Դավիդենկո։ - Կրասնոյարսկ, 1967. - 1 դեկ. լ
- Ա.Պ. Լեկարենկո. Արվեստ. աշխատում է՝ կատու։ / կազմ., խմբ. Արվեստ I.M. Դավիդենկո։ - Կրասնոյարսկ, 1981.- 52 էջ։
- Դավիդենկո, I. Մ. Ժամանակի պատկերը // Կրասնոյարսկի նկարիչներ / I. Մ. Դավիդենկո։ - Կրասնոյարսկ, 1978.- Ս. 39-46:
- Դավիդենկո, I. Մ Մեծահոգի տաղանդ. Կյանք և գործ, արժանիք։ նկարիչ RSFSR A.P. Lekarenko / I.M. Davydenko. - Կրասնոյարսկ, 1985 .-- 95 ս.՝ տիղմ։
- Սուրիկովի «աստվածահորը» / պատրաստումը։ T. Velichko // Կրասնոյարսկ։ աշխատողը։ - 1989 .-- 23 դեկտեմբերի
- Իվանով, Ա. Կրասնոյարսկ «ձախ». Արվեստ. նկարներ նկարչի 100-ամյակի համար // Երեկո։ Կրասնոյարսկ - 1995. - 8 դեկտեմբերի
- Դավիդենկո, I. Ստեղծագործության ծարավը / I. Դավիդենկո // Կրասնոյարսկի հարյուր հայտնի բնակիչներ։ - Կրասնոյարսկ. Հրատարակչական նախագծեր, Կրասնոյարսկ գրքի հրատարակչություն, 2003. - Ս. 198-202:
- Davydenko, I. M. Մեծահոգի տաղանդ. Նկարիչ Ա. Պ. Լեկարենկոյի կյանքն ու գործը / I. Մ. Դավիդենկո։ - Կրասնոյարսկ. Կրասնոյարսկ գրքի հրատարակչություն, 1985. - 96 էջ։
- Lomanova, T. M. Lekarenko Andrey Prokofievich / T. M. Lomanova // Yenisei հանրագիտարանային բառարան։ - Կրասնոյարսկ. Russian Encyclopedia, 1998 .-- S. 351:
- Չեբոդաևա Մ.Պ. Խակասիան տասնութերորդ և քսաներորդ դարերի ռուս և արտասահմանյան նկարիչների գործերում։ —Սանկտ Պետերբուրգ, 2014. —176 Գ
- Moneyless, S. դարաշրջանի տպագրություններ. A.P. Lekarenko / S. Moneyless // Krasnoyarsk թերթ։ http://krsgz.narod.ru/7/7m1_5_82.htm(չաշխատող հղում)
- Լեկարենկո Անդրեյ Պրոկոֆևիչ // Մայրենի Կրասնոյարսկ. Տեղական պատմության նյութերի էլեկտրոնային գրադարան։ http://library.cross-ipk.ru/RK/t-lekarenko.htm(չաշխատող հղում)
- Լեկարենկո Անդրեյ Պրոկոֆևիչ - նկարիչ // ArtRu.info:- https://web.archive.org/web/20111218220213/http://artru.info/ar/10013/
- Rusakov, E. Առաջիններից մեկը / E. Rusakov // Կրասնոյարսկի աշխատող։ - http://www.stolby.ru/Mat/Yavorsky/GAKK/200/001.asp Արխիվացված 2020-02-24 Wayback Machine
- Նկարիչներ // Կրասնոյարսկ քաղաք։ - http://krskweb.narod.ru/painter.html
- Յավորեսկի, Ա. Կես դար արվեստում / Ա. Յավորսկի // Կրասնոյարսկի «սյուներ»։ - http://www.stolby.ru/Mat/Yavorsky/GAKK/200/001.asp Արխիվացված 2020-02-24 Wayback Machine