Անդամանյան լեզուներ
Անդամանյան լեզուներ, Անդամանյան կղզիների բնիկների՝ անդամանցիների լեզուների ամբողջությունը։ Չեն մտնում որևէ լեզվաընտանիքի մեջ[1]։ Տարբերակում են երկու մեզ ենթախումբ՝ մեծ անդամանյան լեզուներ և օնգան։ Սենտինելերենը այսօրվա դրությամբ հետազոտված չէ, դրա համար չի դասակարգվում[2][3]։
Անդամանյան լեզուներ | |
---|---|
Տարածված՝ | Անդամանյան կղզիներ, Հնդկաստան |
Դասակարգում՝ | Երկու անկախ լեզուների ընտանիքներ |
Կազմ՝ |
Մեծ անդամանյան լեզուներ
Օնգան լեզուներ
? Սենտինելերեն (չստուգված)
|
Նախագաղութային Անդամանյան կղզիների ժողովրդալեզվաբանական քարտեզը |
Պատմություն
խմբագրելԱնդամանյան ժողովուրդները Անդամանյան կղզիներում ապրել են հազարավոր տարիներ։ 20-րդ դարի սկզբին՝ Բրիտանիայի կողմից գաղութացումից հետո, անդամանյան ժողովուրդների պոպուլյացիաները մեծապես կրճատվեցին, շատ լեզվական և ցեղային ձևեր դադարեցին գոյություն ունենալ[4]։
Ուշ 20-րդ դարում մեծ անդամանյան լեզուների մեծամասնությունը դադարեց գոյություն ունենալ։ 21-րդ դարի սկզբին հայտնի էին ընդամենը 50 մեծ անդամանյան լեզուներով խոսողներ, լեզուն հիմնված էր մասնավորապես ակա-ջերու լեզվի հիման վրա[2]։ Մեծ անդամաներենի ձևավորված այս տարբերակը որոշ հետազոտողներ անվանվում են «ներկա մեծ անդամաներեն»[5][6]։
Օնգան լեզուները գոյատևել են հիմնականում խոսողների մեկուսացվածության պատճառով։
Դասակարգում
խմբագրելԱնդամանյան լեզուները բաժանվում են երկու ընտանիքների[7]
- Մեծ անդամանյան լեզուներ - խոսում են մեծ անդամանյան ժողովուրդները. ակա-ջերուն ունի 37 կենդանի խոսողներ (1997), որոնք երկլեզու են։
- Օնգան լեզուներ - երկու լեզուներ, որոնցով խոսում են 300 միալեզու մարդիկ
Գոյություն ունի նաև մեկ չփաստագրված լեզու.
- Սենտինելերեն - մոտավորապես 50-250 խոսողներ, սենտինելերի պոպուլյացիան անհայտ է
Մեծ անդամանյան լեզուները և օնգան լեզուները այնքան տարբեր են իրենց ձևաբանությամբ, որ որոշ հետազոտողներ, ինչպիսին Ջոզեֆ Գրինբերգն է, կասկածի տակ է դնում անդամանյան լեզուների՝ առանձին ընտանիք լինելու փաստը[8][9]։
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան (խմբ. Էդ. Բ. Աղայան), Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի հրատարակչություն», 1975, էջ 12։
- ↑ 2,0 2,1 Abbi, Anvita (2008). "Is Great Andamanese genealogically and typologically distinct from Onge and Jarawa?" Language Sciences,
- ↑ Blevins, Juliette (2007), «A Long Lost Sister of Proto-Austronesian? Proto-Ongan, Mother of Jarawa and Onge of the Andaman Islands» (PDF), Oceanic Linguistics, 46 (1): 154–198, doi:10.1353/ol.2007.0015, Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ հունվարի 11-ին, Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին
- ↑ Radcliffe-Brown, A. R. (1922). The Andaman Islanders: A study in social anthropology. Cambridge: Cambridge University Press.
- ↑ Abbi, Anvita (2006). Endangered Languages of the Andaman Islands. Germany: Lincom GmbH.
- ↑ Burenhult, Niclas (1996). "Deep linguistic prehistory with particular reference to Andamanese." Working Papers 45, 5-24. Lund University: Department of Linguistics
- ↑ Manoharan, S. (1983). "Subgrouping Andamanese group of languages." International Journal of Dravidian Linguistics XII(1): 82-95.
- ↑ Greenberg, Joseph (1971). "The Indo-Pacific hypothesis." Current trends in linguistics vol. 8, ed. by Thomas A. Sebeok, 807.71. The Hague: Mouton.
- ↑ Andrew Pawley, 2008. An assessment of Greenberg’s Indo-Pacific hypothesis (draft)