Այն սև օրերուն

Այն սև օրերուն, Արամ Անտոնյանի 1919 թվականին Բոստոնում հրատարակած գիրքն է հայերի ցեղասպանության մասին։

Այն սև օրերուն Այն սեւ օրերուն...
Հեղինակ	Արամ Անտոնյան
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Ժանր	ինքնակենսագրություն
Թեմա	Հայոց ցեղասպանություն
Բնօրինակ լեզու	արևմտահայերեն
Էջեր	204
Հրատարակման վայր	Բոստոն
Հրատարակիչ	«Հայրենիք»
Հրատարակման տարեթիվ	1919
OCLC	48137278
Թվային տարբերակ	babel.hathitrust.org կայքում

Հեղինակ

Հիմնական հոդված՝ Արամ Անտոնյան

Անտոնյան Արամ Անտոնի (1887-1952), պատմաբան, հրապարակախոս։ 1914 թվականի օգոստոսից նշանակվել է հայկական նամակների կայսերական գրաքննիչ, սակայն Կոստանդնուպոլսի հայկական պատրիարքարանին որոշ տեղեկություններ հաղորդելու համար 1915 թվականին աքսորվել է հայ մտավորակնների հետ միասին։ Հալեպում եղած ժամանակ թուրք քարտուղար Նայիմ բեյից ձեռք է բերել հայերի ցեղասպանության մասին մի շարք պաշտոնական վավերագրեր, որոնք հրապարակել է Այն սև օրերուն… (1919, Բոստոն) և Նայիմ բեյի հուշերը (1920)` հայերեն հրատարակությունը Մեծ ոճիր գրքերում։ Այդ վավերագրերը օգտագործվել են ինչպես երիտթուրքերի (1919), այնպես էլ Սողոմոն Թեհլերյանի դատավարության ժամանակ։

Բովանդակությունը

Արամ Անտոնյանը «Այն սև օրերուն» գրքի առաջին մասում մանրամասն նկարագրել է փախուստի նպատակով թաքնված մի հայ պատանու հետապնդումը թուրք ժանդարմաների կողմից, հայ մայրերի ողբը Եփրատում խեղդված իրենց զավակների համար։ Այնուհետև անդրադարձել է Հալեպից եկող հայ գաղթականների նոր քարավանին, որը բաղկացած էր 30-50 տարեկան կանանցից։ Հեղինակը մանրամասն նկարագրել է այդ կանանց դրությունը, նրանց արտաքին տեսքը և խորհել նրանց նախկին կենսունակության մասին։ Այնուհետև հեղինակն անդրադարձել է Մունպուճ գյուղի կառավարիչ Հուսեին էֆենդու Մեսքենե ժամանմանը։ Հայ գաղթականները վկայում են այն մասին, որ Հուսեին էֆենդին բազմաթիվ հայ դեռատի աղջիկների է առևանգել Մունպուճ և Հալեպ, գիշերային խրախճանքներ կազմակերպել իր վրանում։ Համաձայն ժանդարմաների վկայության՝ Հալեպից հայ գաղթականների նոր քարավաններ էին բերվել Գարլըք՝ Մեսքենե տարագրվելու նպատակով։ Աշխատության մեջ հեղինակը հիմնականում տեղեկություններ է հայտնել Մեսքենե տարհանվող հայ գաղթականներից կազմված մի քարավանի մասին՝ անդրադառնալով նրանց կենցաղին, ապրումներին։

Քաղվածքներ

Եվ բոլորն էլ նրանց նման էին, բոլորն էլ գտնվում էին ճիշտ այն կետի վրա, որտեղ վերջանում էր կյանքը և սկսվում մահը։ Կյանքը այնտեղ այլևս այլ բան չէր, քան միայն մահվան վարժություն, իսկ այդ վարժությունից հետո առավել սոսկալի բան` մահվան սպասումը։