Ալեքսեյ Ռեմիզով
Ալեքսեյ Միխայլովիչ Ռեմիզով (հունիսի 24 (հուլիսի 6), 1877[1][2][3] կամ հուլիսի 6, 1877[4][3], Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն[5] - նոյեմբերի 26, 1957[1][5][2][…], Փարիզ, Ֆրանսիա[5]), ռուս մոդեռնիստ գրող, ում ստեղծագործական երևակայությունն անցնում էր ֆանտաստիկ ու տարօրինակ։ Բացի գրական գործերից, Ռեմիզովը փորձառու գեղագիր էր, ով ձգտում էր վերակենդանացնել միջնադարյան այս արվեստը Ռուսաստանում։
Ալեքսեյ Ռեմիզով | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունիսի 24 (հուլիսի 6), 1877[1][2][3] կամ հուլիսի 6, 1877[4][3] |
| Ծննդավայր | Մոսկվա, Ռուսական կայսրություն[5] |
| Վախճանվել է | նոյեմբերի 26, 1957[1][5][2][…] (80 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Փարիզ, Ֆրանսիա[5] |
| Գերեզման | Սենտ-Ժենևիև-դե-Բուա |
| Մասնագիտություն | գրող և գծանկարիչ |
| Լեզու | ռուսերեն |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Մոսկվայի պետական համալսարան |
 Aleksey Remizov Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն խմբագրել
Ռեմիզովը դաստիարակվել է Մոսկվայի վաճառական ընտանիքում։ Որպես Մոսկվայի համալսարանի ուսանող, նա զբաղվում էր արմատական քաղաքականությամբ և ութ տարի անց է կացրելբանտում և Սիբիրյան աքսորում։ Այդ ժամանակ նա մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել ռուսական բանահյուսության նկատմամբ և ամուսնացել է հին ռուսական արվեստի ուսանողուհւ հետ, որը նրան կապի է դուրս բերել Ռերիխ -ի հետ։ 1905 թվականին նա հաստատվում է Սանկտ Պետերբուրգում և սկսում ընդօրինակել միջնադարյան ժողովրդական հեքիաթները։ Նրա ինքնահավան հավակնությունն էր ՝ բռնել «բանահյուսական երեւակայության դառնությունն ու անհեթեթությունը»։ Սրբերի կյանքի ռեմիզովի քմահաճ ստիլիզացիաները սկզբում անտեսվեցին, մասամբ նրանց ծաղկուն և կոշտ լեզվի պատճառով, բայց Ռուսաստանի քաղաքների անդրաշխարհում տեղ գտած նրա ավելի ավանդական արձակ ստեղծագործությունների շնորհիվ նա մեծ անուն ձեռք բերեց։ Իր «Անսանձելի Քիմբալը» (1910 թվական) երգիծական վեպում Ռեմիզովը պատկերում էր գյուղական աղանդավորների էքսցենտրիկությունն ու սնահավատությունը։ Այս շրջանի մեկ այլ ցնցող գործ է «Զոհաբերությունը», գոթական սարսափ պատմություն, որում «հոր ուրվական երկվորյակը գալիս է սպանելու իր անմեղ դստերը սխալ համոզմամբ, որ նա հավ է»[6]
Ռուսական հեղափոխության ժամանակ Ռեմիզովը կենտրոնացել էր միջնադարյան ռուսական գրականության քիչ թե շատ անհասկանալի ստեղծագործությունների իմիտացիայի վրա։ Նա արձագանքեց հեղափոխությանը ՝ «Ռուսական երկրի ավերակների պառակտմամբ», որը 13-րդ դարի գործի վերապատկերն էր ՝ մոնղոլների Ռուսաստան ներխուժումը սատարող։ 1921 թվականին տեղափոխվեց Բեռլին, ապա 1923 թվականին ՝ Փարիզ, որտեղ հեղափոխության նկատմամբ իր վերաբերմունքի մասին պատմեց «Հորձանուտ Ռուսաստան» (1927 թվական) խորագրի ներքո:Իր տարագրության տարիներին Ռեմիզովը բերեց մի շարք տարօրինակ աշխատանքների, որոնցում նկարագրվում էին դևեր և մղձավանջային արարածներ։ Գրողը նաև մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել երազների նկատմամբ և գրել այդ թեմայով մի քանի գործեր, որոնք ներգրավվել են ռուսական գրականության ականավոր գործիչների (Գոգոլ, Դոստոևսկի և այլք)։ Չնայած նա այդքան բեղմնավոր էր, նրա աշխատանքներից շատերին չկարողացան հրատարակիչ գտնել (1931թվականից 1952 թվականներին ոչ մի գիրք չէր տպագրվել), Ռեմիզովը նաև առաջին ռուս մոդեռնիստ հեղինակն էր, ով գրավել է փարիզյան գրական աշխարհի լուսատուների, օրինակ ՝ Ջեյմս Ջոյս-ի ուշադրությունը։ Նրա հեղինակությունը անկում ապրեց, երբ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո նա հայտարարեց իր հետաքրքրությունը Խորհրդային Միություն վերադառնալու մասին և նույնիսկ ձեռք բերեց սովետական անձնագիր (որը նա սակայն հնարավորություն չուներ օգտագործել)։ Դրանից հետո Ռեմիզովը զզվում էր ներգաղթյալ գրականագետներից, որոնցից ամենահայտնին ՝ Վլադիմիր Նաբոկովը, ասում էր, որ Ռեմիզովի հետ կապված միակ հաճելի բանն այն է, որ նա իսկապես ապրում է գրականության աշխարհում[7] : 1952 թվականից 1957 թվականներին լույս տեսան Ռեմիզովի մի շարք գրքեր, չնայած տպագրվել էին միայն շատ սահմանափակ քանակով։
Անգլերեն թարգմանություններ խմբագրել
Հինգերորդ համբերությունը, ցնցող ցիմբալի և ձայնային փողի պատմության հետ միասին, և Իվան Սեմյոնովիչ Ստրատիլատով, Վիշարթ, Լոնդոն 1927 թվական, հրատարակվել է նաև Փեյսոն և Կլարկ, Նյու Յորք, 1928 թվական, և վերահրատարակված Հայփ Պրեսս-ի կողմից։ Ժամացույցը, Չատտո և Վինդուս, Լոնդոն, 1924 թվական , հրատարակվել է նաև Ալֆրեդ Ա. Նոպֆի կողմից, Նյու Յորք, 1924 թվական և վերահրատարակվել է «Հիպերիոն պրես» -ի կողմից, 1977 թվական։ Էսպրիտը, Քրիստոսի սանիկը, Հավատը դեպի Նիկոլայը և Ջեյքոբ դավաճանվածը, Ռուսական մշակույթի վերախնունդից, Թենեսիի համալսարանի համալսարանից, Նոքսվիլ, 1981 թվական։ Ընտրված արձակ, Արդի հրատարակիչներ, Միչիգան, 1984 թվական։ Փոքր սատանան, 50 գրողներից. 20-րդ դարի ռուսական պատմվածքների անթոլոգիա, Գիտական ուսումնասիրությունների մամուլ, 2011 թվական։ Խաչի քույրերը, Կոլումբիայի համալսարանի մամուլ, 2017 թվական (Ռուսական գրադարան)։ Թարգմանել են Ռոջեր Քիզը և Բրայան Մերֆին։ Փոքր սատանան և այլ պատմություններ, Կոլումբիայի համալսարանի հրատարակչություն, 2017 թվական (Ռուսական գրադարան)։ Թարգմանեց Անտոնինա Բ. Բուիսը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Ремизов // Краткая литературная энциклопедия (ռուս.) — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 6.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век (ռուս.) / под ред. О. В. Богданова
- ↑ 4,0 4,1 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги (ռուս.) / под ред. Н. Н. Скатов — 2005. — С. 181—185. — ISBN 5-94848-307-X
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Ремизов Алексей Михайлович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Charles Moser. The Cambridge History of Russian Literature. Cambridge University Press, 1992. 0-521-42567-0. Page 442.
- ↑ Andrew Field. The Life and Art of Vladimir Nabokov. New York, 1986. Page 188.