Ալբերտ (լիճ)
Ալբերտ (անգլ.՝ Albert), լիճ Արևելյան Աֆրիկայում՝ Ուգանդա և Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության սահմանագլխին՝ Կենտրոնաֆրիկյան իջվածքների գոտում։ Կոնգոյում, 1973-1997 թվականներին, այն կոչվել է ի պատիվ Մոբութու-Սես-Սեկոյի (ֆր.՝ Mobutu Sese Seko) նախագահ-դիկտատոր Մոբուտուի։ Երբեմն անվանում են նաև Ալբերտ Նյանզա լիճ (անգլ.՝ Albert Nyanza)[1]:
| Ալբերտ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | լիճ |
| Երկիր |  Ուգանդա և  ԿԴՀ |
| Երկարություն | 160 կմ |
| Լայնություն | 30 կմ |
| ԲԾՄ | 619 մետր |
| Խորություն | 58 մետր |
| Մակերես | 5270 կմ² |
| Ծավալ | 132 000 խորանարդ հեկտոմետր |
| Ջրահավաքի տարածք | Նեղոսի ավազան |
| Ավազանի երկիր | ԿԴՀ |
| Լիճ հոսող գետ | Semliki River?, Nkusi River? և River Muzizi? |
| Լճից հոսող գետ | Սպիտակ Նեղոս |
| Անվանված է | Ալբերտ Սաքսեն Կոբուրգ Գոթացի |
 | |
 | |
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ալբերտ (այլ կիրառումներ)
Լիճը գտնվում է 619 մ բարձրության վրա։ Մակերեսը 5300[2] կմ² է, իսկ խորությունը մինչև 58 մ։ Պատկանում է Արևելաաֆրիկական Մեծ բեկվածքային գոտու տեկտոնական լճերի շարքին։ Ափերը քիչ են կտրտված, մեծամասամբ զառիթափ են, հատակը՝ հարթ։ Լճի մեջ են թափվում Սեմլիկի (Էդվարդ լճի ավազան), Վիկտորիա -Նեղոս (Վիկտորիա լճի ավազան) և Նկուսի գետերը, իսկ լճից սկիզբ է առնում , Նեղոսի վտակներից մեկը՝ Ալբերտ-Նեղոս գետը։ Լճի ջրային հաշվեկշռում միջին տարեկան մուտքի 4,6 կմ³ տեղումներից է, իսկ ջրի հոսքը այլ ավազաններից։ Արտահոսքի 24.9 կմ³ -ը տեղի է ունենում գոլորշացման միջոցով, իսկ հոսքը դեպի այլ ավազաններ ՝ 22 կմ³, Մակերևութային ջրերի ջերմաստիճանը ՝ մինչև 30 °C է։ Հարուստ է ձկներով (40-ից ավելի տեսակներ ՝ Նեղոսի պերճ, վագր ձուկ և այլն)։ Նավագնացություն։ Հիմնական նավահանգիստներն են Բութիաբան Ուգանդայում և Կասենին՝ Կոնգոյում։
Հայտնաբերվել է 1864-ին անգլիացի ճանապարհորդ Սամուել Բեյքերի[3] կողմից և անվանվել է Վիկտորիա թագուհի ամուսնու (Ալբերտ Սաքս-Կոբուրգ-Գոթա) անունով։ Իսկ թագուհու պատվին անվանվել է հարևանությամբ գտնվող, Աֆրիկայի Մեծ լճերի համակարգին պատկանող՝ Վիկտորիա լիճը։
Աշխատություններ խմբագրել
Ալբերտ լիճը գտնվում է Նեղոսի վերին ավազանի բարդ ջրավազանային համակարգին պատկանող Ալբերտին ռիֆտային հովտում։ Լիճ թափվող հիմնական գետերն են Վիկտորիա-Նեղոսը, որը սկիզբ է առնում հարավ-արևելքում գտնվող Վիկտորիա լճից, որն անցնում է նաև Կյոգա լճի միջով և Սեմլիկի գետը, որը գալիս է հարավ-արևմուտքում գտնվող Էդուարդ լճից։ Վիկտորիա-Նեղոսի ջուրը ավելի քիչ աղ է պարունակում, քան Ալբերտ լճի ջուրը։ Ալբերտ լճի հյուսիսային մասից սկիզբ առնող Ալբերտ-Նեղոսը, հետագայում դեպի հյուսիս հոսելով վերածվում է Սպիտակ Նեղոսի։
Լճի հարավը, որտեղ թափվում է Սեմլիկի գետը, ճահճակալված է։ Դեպի հարավ ձգվում է Ռուվենզորի լեռնաշղթան, իսկ հյուսիսարևմտյան ափով՝ Կապույտ լեռները ( անգ.՝. The Blue Mountains): Լճի ափին գտնվում են մի քանի ավաններ, այդ թվում նաև Բութիաբա և Կասենի նավահանգիստները։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ https://www.britannica.com/place/Lake-Albert
- ↑ https://www.africangreatlakesinform.org/article/lake-albert
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 2-ին.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 148)։ 
|
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալբերտ (լիճ)» հոդվածին։ |