Ազգային թատրոն (Բուդապեշտ)
Ազգային թատրոն, Բուդապեշտի գլխավոր դրամատիկական թատրոնը։ Հիմնադրվել է 1837 թվականին։ Թատրոնի գոյության ժամանակահատվածում այն փոխել է մի քանի շինություններ։ Թատրոնի նոր շենքը բացվել է Ֆերենցվարոշ թաղամասում 2002 թվականին։ Նրա հասցեն է Գիզա Բայորի այգի, 1։
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | թատրոն |
| Երկիր | .svg){kind=small} Հունգարիա |
| Գտնվելու վայրը | Budapest District IX? |
| Հիմնադրման ամսաթիվ | օգոստոսի 1, 2000[1] |
| Կայք | nemzetiszinhaz.hu |
 National Theatre (Budapest) (2000-) Վիքիպահեստում | |
Պատմություն խմբագրել
Ազգային թատրոնի ստեղծման գլխավոր նախաձեռնողը եղել է կոմս Իշտվան Սեչենյին։ Թատրոն հիմնադրելու որոշումը Հունգարիայի խորհրդարանը կայացրել է 1836 թվականին։ 1837 թվականի օգոստոսի 22-ին թատրոնը բացվել է Կերեպեշի փողոցում հատուկ այդ նպատակով կառուցված շենքում։
Սկզբում թատրոնը կոչվել է «Պեշտի հունգարական թատրոն» (Pesti Magyar Színház), իսկ 1840 թվականին ստացել է «Ազգային թատրոն» անվանումը[2]։ Թատրոնի առաջին տնօրենը եղել է հայտնի գրող և քննադատ Յոզեֆ Բայզան, ավելի ուշ թատրոնը գլխավորել են Էդե Սիգլինետին և Էդե Պաուլաին։ Թատրոնի խաղացանկում սկզբնական շրջանում ընդգրկվել են ինչպես հունգարացի, այնպես էլ համաշխարհային դրամատուրգների գործերը, ինչպես նաև օպերային ներկայացումներ։ 1884 թվականին, երբ բացվել է Բուդապեշտի օպերան, Ազգային թատրոնը կենտրոնացել է դրամատիկական ստեղծագործությունների վրա։
1908 թվականին սկսվել է թատրոնի շենքի ձևափոխումը, քանի որ Առաջին համաշխարհային պատերազմի պատճառով շենքի շինարարությունը վերաջնականապես չէր էլ ավարտվել։ Թատերախումբը տեղափոխվել է Լուիզա Բլախայի հրապարակում գտնվող «Ժողովրդական թատրոնի» շենք, որտեղ ելույթ է ունեցել մինչև 20-րդ դարի 60-ական թվականները։ 1965 թվականին թատրոնի կիսախարխուլ շենքը քանդվել է, քանի որ խանգարել է Բուդապեշտի մետրոպոլիտենի գծերին[2]։ Ազգային թատրոնի թատերախումբը երկու տարի ելույթ է ունեցել «Պետեֆիի թատրոնում», այնուհետև նրան տրվել է նախկին «Հունգարական թատրոնի»՝ Շանդոր Հեվեշի հրապարակում գտնվող շենքը։
Այս ժամանակներից ի վեր՝ պարբերեբար առաջ է քաշվել նոր շինության խնդիրը։ Նախագիծ ստեղծելու ու թատրոնի տեղանքը որոշելու մի քանի փորձեր են կատարվել, սակայն գործընթացը ձգձգվել է ոչ բավարար ֆինանսական միջոցների և կառավարության շրջանում հարցի շուրջ եղած հակասությունների պատճառով։ Միայն 2000 թվականին է հաստատվել նոր շենքի նախագիծը և դրա համար տարածք հատկացվել Ֆերենցվարոշ թաղամասում։ Թատրոնի նոր շենքը հանդիսավոր ձևով բացվել է 2002 թվականի մարտին[2]։
Շինություն խմբագրել
Նոր շենքի շինարարությունը սկսվել է 2000 թվականի սեպտեմբերի 14-ին և տևել մոտ 15 ամիս։ Նախագծի հեղինակը Մարիա Շիկլոշն է։ Նոր շենքում դերասանների փորձերը սկսվել են 2002 թվականի հունվարի 2-ից, իսկ նույն թվականի մարտի 15-ին տեղի է ունեցել թատրոնի շենքի հանդիսավոր բացումը։ Ինքնատիպ է թատրոնի գլխավոր ճակատամասը․ թատրոնի գլխավոր մուտքի առաջ գտնվող հրապարակն ունի նավի քթամասի տեսք, որը շրջապատված է արհեստական ջրավազանով։
Թատրոնի մակերեսը՝ բացօդյա բեմով, 20,844 մ² և կազմված է երեք մասերից՝ գլխավոր բեմով դահլիճից, U-աձև տեխնիկական հատվածից և թատրոնի շրջակա այգուց, որտեղ բացի բաց բեմից՝ կան թատերական թեմայով քանդակներ[3]։ 2005 թվականին թատրոնից ոչ հեռու բացվել է Արվեստների պալատը։
Գլխավոր սրահը նախատեսված է 619 հանդիսատեսի համար։ Ունի 24 մ երկարություն, 17,9 մ լայնություն, 28 մ բարձրություն։ Բեմի՝ հանդիսատեսին տեսանելի հատվածը 12х7 մ է[3]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Az intézmény alapító okirata - Nemzeti Erőforrás Minisztériuma
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «National Theater site. Historical overview». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
- ↑ 3,0 3,1 «National Theater site. The building». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ազգային թատրոն (Բուդապեշտ)» հոդվածին։ |