Աբդլա
արական անձնանուն
| ||||||||||||
Աբդլա, արաբական ծագումով հայկական արական անձնանուն։ Ծագում է արաբերեն عبد الله (Abd-ullah) անունից, որը նշանակում է «ծառա Աստծո» և համապատասխանում է պարսկերեն خدابنده (Xudābanda), հունարեն Θεόδουλος և լատիներեն Theodulus անուններին։ Շատ սովորական անուն է արաբների մոտ։ Հայերի մեջ այս անունը գործածվել է 15-րդ դարից սկսած մինչև 17-րդ դարի վերջը։ 20-րդ դարում բոլորովին կասեցված անուն է, բայց Կոստանդնուպոլսում կար Ապտուլլահեան ազգանունը։ Սովորական ձևն է Աբդլա, արևմտյան տառադարձությամբ՝ Ապտլա, կրճատ ձևով՝ Աբդուլ (կամ Ապտուլ), Ապտօ, Ապտէ, փաղաքշական՝ Ապսլիկ, քրդական ձևով՝ Աւդլա[1]։
Հայտնի անվանակիրներ խմբագրել
- Աբդուլլահ, Մուհամմեդ մարգարեի հայրը.
- Աբդլա, առաջին արաբ ոստիկանը Հայաստանում։ 694 թվականին բանակով գալով Հայաստան, բնակություն է հաստատում Դվինում։ Ավելի ուշ դառնում է ամիրապետ.
- Աբդլա (Աբդլայ), դեսպան, Գուրգեն Ա Արծրունին ուղարկել էր Բուղայի զորավարների մոտ (9-րդ դար).
- Աբդլա (Ապտլայ), Ղրիմխաթունի ամուսինը (1438).
- Ապտե (Ապտէ), Խասսայի հայրը (1441).
- Աբդուլ Ոստանցի, վարպետ, Ոստան քաղաքի տանուտեր խոջա Աբդլազիզի եղբայրը (1459).
- Աբդլա (Ապտլա), Ֆարհաճի որդին (1478).
- Ապտալա (երեք անձ), (1517).
- Ապտլիկ, Հովհաննես սարկավագի եղբայրը (1581).
- Ապտուլ (1609).
- Ապտըլայ (1615).
- Ապտուլ (1621).
- Ապտուլա (1627).
- Ապտուլ (1634).
- Ապտլա (1650).
- Ապտլայ (1688).
- Ապտըլայ քահանա (1688).
- Ապտօ (1696).
- Ապտուլայ տաղասաց (հավանաբար՝ 17-18-րդ դարեր).
Ազգանուններ խմբագրել
- Ապտուլլահեան
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Աղբյուրներ խմբագրել
- «Հայոց անձնանունների բառարան», Հրաչյա Աճառյան, Երևան, 1944, Հատոր 1, Ցուցակ 1, Էջ 11