Համաշխարհային ֆինանսական կենտրոններ
Համաշխարհային ֆինանսական կենտրոններ, բանկերի և մասնագիտացված ֆինանսական հաստատությունների կենտրոնացման կենտրոններ, միջազգային արժութային, վարկային և ֆինանսական գործարքների, արժեթղթերի և ոսկու հետ գործարքների իրականացում։ Ըստ Արժույթի միջազգային հիմնադրամի (ԱՄՀ) ֆինանսական կենտրոնները բաժանվում են երեք հիմնական կատեգորիայի․ համաշխարհային ֆինանսական կենտրոններ ( Լոնդոն, Նյու Յորք և Տոկիո ), տարածաշրջանային ֆինանսական կենտրոններ
(Շանհայ, Շենժեն,Մայնի Ֆրանկֆուրտ,Սիդնեյ և Մոսկվա) և օվշորային ֆինանսական կենտրոններ ( Կայմանյան կղզիներ, Դուբլին,Լյուքսեմբուրգ, Ցյուրիխ,Սինգապուր և Հոնկոնգ)։
Առաջին համաշխարհային պատերազմից առաջ գերիշխող ֆինանսական կենտրոնը Լոնդոնն էր։ Դա պայմանավորված էր Մեծ Բրիտանիայում կապիտալիզմի զարգացման բարձր մակարդակով, այլ երկրների հետ նրա ամուր և ընդարձակ առևտրային կապերով, ֆունտ ստերլինգի հարաբերական կայունությամբ և երկրի զարգացած վարկային համակարգով։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո աշխարհի առաջատար ֆինանսական կենտրոնը տեղափոխվեց ԱՄՆ։ 1960–ականներից ԱՄՆ–ի մենաշնորհային դիրքը որպես համաշխարհային ֆինանսական կենտրոն թուլացել է, քանի որ Արևմտյան Եվրոպայում և Ճապոնիայում նոր կենտրոններ են հայտնվել։
ԵՄ երկրները վաղուց էին ձգտում ստեղծել սեփական ֆինանսական կենտրոնը։ 1999 թվականին եվրոյի նկատմամբ ԵՄ շուկան դարձավ երկրորդ ամենամեծ ֆոնդային շուկան
ԱՄՆ–ից հետո։ Քանի որ արժեթղթերը և ածանցյալ գործիքները արտահայտված են նույն արժույթով՝ եվրոյով, արժութային ռիսկը վերանում է։ Վերջին ժամանակաշրջանում Մեծ Բրիտանիան համաշխարհային ֆինանսական կենտրոնը ձգում է դեպի Լոնդոն։ Ցյուրիխը, ինչպես նաև Լյուքսեմբուրգը մարտահրավեր են նետում Լոնդոնի առաջատարին ոսկու գործարքների մեջ։ Տոկիոն համաշխարհային ֆինանսական կենտրոն դարձավ համաշխարհային տնտեսության մեջ Ճապոնիայի դիրքերի ամրապնդման արդյունքում։ Համաշխարհային ֆինանսական կենտրոնները, որտեղ վարկային կազմակերպությունները գործարքներ են իրականացնում հիմնականում ոչ ռեզիդենտների հետ տվյալ երկրի արտարժույթով, կոչվում են « օֆշորային» ֆինանսական կենտրոններ։ Այս տերմինը մոտավորապես համապատասխանում է եվրոշուկայի հայեցակարգին։ Նման ֆինանսական կենտրոնները նաև ծառայում են որպես հարկային ապաստաններ, քանի որ այնտեղ գործարքները չեն ենթարկվում տեղական հարկերի և զերծ են արտարժույթի սահմանափակումներից։ Ներկայումս 13 համաշխարհային ֆինանսական կենտրոններում կենտրոնացված են օտարերկրյա բանկերի ավելի քան 1000 մասնաճյուղեր։
Հիմնական տեղեկություններ խմբագրել
Համաշխարհային ֆինանսական հոսքերը միջազգային առևտրի շրջանառությանը և միջազգային կապիտալի շարժին սպասարկող միջոցների միջպետական տեղաշարժերն են։ Համաշխարհային տնտեսությունում կա կապիտալի շրջանառության գործընթացում ձևավորված դրամական կապիտալի մշտական հոսք։ Համաշխարհային ֆինանսական հոսքերի առանցքը վերարտադրության նյութական գործընթացներն են։ Այդ հոսքերի ծավալի և ուղղության վրա ազդում են մի շարք գործոններ՝ տնտեսության վիճակը, փոխադարձ առևտրի ազատականացումը, տնտեսության կառուցվածքային վերակազմավորումը։ Համաշխարհային ֆինանսական հոսքերը ծառայում են ապրանքների, ծառայությունների շարժին և դրամական կապիտալի միջերկրային վերաբաշխմանը համաշխարհային շուկայի մրցակից սուբյեկտների միջև։ Բացի այդ, դրանք ազդանշաններ են տալիս շրջակա միջավայրի վիճակի մասին, որոնք ղեկավարների համար որոշումներ կայացնելու ուղեցույց են։
Համաշխարհային ֆինանսական հոսքերի տեղաշարժն իրականացվում է հետևյալ հիմնական ուղիներով. 1) ապրանքների և ծառայությունների առքուվաճառքի դրամավարկային, վարկային և հաշվարկային ծառայություններ, 2) օտարերկրյա ներդրումները հիմնական և շրջանառու միջոցներում, 3) արժեթղթերով և տարբեր ֆինանսական գործիքներով գործարքներ, 4) արժութային գործարքներ, 5) բյուջեի միջոցով ազգային եկամտի մի մասի վերաբաշխում՝ զարգացող երկրներին աջակցության և միջազգային կազմակերպություններին պետական ներդրումների և այլնի տեսքով։
Համաշխարհային ֆինանսական կենտրոնների ցուցանիշները խմբագրել
Վարկանիշը հինգ հիմնական ոլորտների ցուցանիշների համակցություն է «գործարար միջավայր», «ֆինանսական հատվածի զարգացում», «ենթակառուցվածքային գործոններ», «մարդկային կապիտալ», «հեղինակություն և ընդհանուր գործոններ»։ 2021 թվականի սեպտեմբերի 24-ի դրությամբ աշխարհում առաջատար կենտրոններն են[1]
| փոփոխ․ | քաղաք | միավոր | փոփոխ․ | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
 Նու Յորք
|
762 |  2
|
| 2 |
|
Լոնդոն | 740 | 3
|
| 3 |  1
|
 Հոնկոնգ (Չինաստան)
|
716 | 25
|
| 4 | 1
|
Սինգապուր | 715 | 25
|
| 5 | 7
|
Սան Ֆրանցիսկո
|
714 | 4
|
| 6 | 3
|
Շանհայ | 713 | 29
|
| 7 | 6
|
Լոս Անջելես
|
712 | 4
|
| 8 | 2
|
Պեկին | 711 | 26
|
| 9 | 2
|
Տոկիո | 706 | 30
|
| 10 | 15
|
Փարիզ | 705 | 6
|
| 11 | 4
|
Չիկագո
|
704 | 10
|
| 12 | 12
|
Բոստոն
|
703 |
|
| 13 | 3
|
Սեուլ | 702 | 11
|
| 14 | 5
|
Մայնի Ֆրանկֆուրտ | 701 | 26
|
| 15 | 1
|
Վաշինգտոն
|
700 | 15
|
| 16 | 8
|
Շենժեն | 699 | 32
|
| 17 | 11
|
Ամստերդամ | 698 | 3
|
| 18 | 1
|
Դուբայ | 694 | 16
|
| 19 | 10
|
 Տորոնտո
|
693 | 1
|
| 20 |
|
Ժնև | 692 | 17
|
| 21 | 11
|
Ցյուրիխ | 690 | 30
|
| 22 | 1
|
Էդինբուրգ | 689 | 19
|
| 23 | 6
|
 Լյուքսեմբուրգ
|
688 | 24
|
| 24 | 9
|
Մադրիդ | 687 | 4
|
| 25 | 7
|
Սինդեյ | 686 | 25
|
| 26 | 5
|
 Ստոկհոլմ
|
685 | 3
|
| 27 |
|
Մոնրեալ
|
682 | 14
|
| 28 | 17
|
Վանկուվեր
|
681 | 38
|
| 29 | 6
|
Մելբուռն | 680 | 25
|
| 30 | 13
|
Համբուրգ | 679 | 15
|
| 31 | 18
|
Մյունխեն | 678 | 31
|
| 32 | 10
|
Գուանչժոու | 677 | 29
|
| 33 | 3
|
Բուսան | 675 | 2
|
| 34 |
|
Կոպենհագեն | 674 | 6
|
| 35 | 11
|
Վելինգտոն | 673 | 13
|
| 36 | 2
|
Աբու Դաբի | 672 | 3
|
| 37 | 2
|
Չենդու | 670 | 8
|
| 38 | 4
|
Ցինդաո | 668 | 3
|
| 39 | 9
|
Շտուտգարտ | 667 | 22
|
| 40 | 3
|
Բրյուսել | 666 | 10
|
| 41 | 7
|
Դուբլին | 665 | 15
|
| 42 | 28
|
Օսլո | 663 | 69
|
| 43 | 13
|
 Հելսինկի
|
662 | 42
|
| 44 | 10
|
Վիեննա | 659 | 30
|
| 45 | 19
|
 Միլան
|
656 | 42
|
| 46 | 14
|
Օսակա | 655 | 29
|
| 47 | 5
|
Հռոմ
|
654 | 18
|
| 48 | 1
|
Կուալա Լումպուր | 649 | 3
|
| 49 | 8
|
Թել Ավիվ | 645 | 21
|
| 50 | 7
|
 Մոսկվա
|
638 | 23
|
| հորիզ․ | փոփոխո․ | քաղաք | միավոր | փոփոխ․ |
|---|---|---|---|---|
| 51 | 20
|
Կալգարի
|
637 | 44
|
| 52 | 2
|
Լիսաբոն | 636 | 5
|
| 53 |
|
Կասաբլանկա | 628 | 4
|
| 54 | 11
|
Մումբայ | 627 | 28
|
| 55 | 25
|
Նյու Դելի | 625 | 41
|
| 56 | 5
|
 Վարշավա
|
624 | 17
|
| 57 | 18
|
 Ջերսի (Մեծ Բրիտանիա)
|
622 | 51
|
| 58 | 1
|
Բանգկոկ | 621 | 11
|
| 59 | 10
|
Մեխիկո | 617 | 22
|
| 60 | 15
|
Բեռլին | 616 | 46
|
| 61 | 13
|
Ստամբուլ | 615 | 25
|
| 62 | 20
|
 Քեյփթաուն
|
614 | 32
|
| 63 | 13
|
Պրահա | 611 | 23
|
| 64 | 26
|
Յոհանեսբուրգ
|
609 | 37
|
| 65 | 16
|
Գլազգո | 608 | 25
|
| 66 | 27
|
Ջակարտա | 607 | 40
|
| 67 | 27
|
Թայպեյ | 604 | 64
|
| 68 | 13
|
Դոհա | 600 | 28
|
| 69 | 8
|
Ռիո դե Ժանեյրո | 595 | 8
|
| 70 | 26
|
Սան Դիեգո
|
588 | 75
|
| 71 | 3
|
 Բահրեյն
|
578 | 18
|
| 72 | 21
|
 Լիխտենշտայն
|
577 | 61
|
| 73 | 16
|
Մավրիկիոս | 575 | 2
|
| 74 | 13
|
Տալլին | 570 | 5
|
| 75 | 3
|
Աստանա | 569 | 17
|
| 76 | 16
|
Գանդինագար | 568 |
|
| 77 | 21
|
 Կիպրոս
|
566 | 5
|
| 78 | 18
|
 Մոնակո
|
565 | 44
|
| 79 | 13
|
Բրատիսլավա | 564 | 34
|
| 80 | 8
|
Կայման կղզիներ (Մեծ Բրիտանիա) | 563 | 29
|
| 81 | 14
|
Սանտյագո | 561 | 36
|
| 82 | 7
|
 Գերնսի (Մեծ Բրիտանիա)
|
560 | 29
|
| 83 | 18
|
Ալմաթի | 559 | 6
|
| 84 | 11
|
Սոֆիա | 558 | 7
|
| 85 | 22
|
 Մալթա
|
557 | 46
|
| 86 | 18
|
Սան Պաուլո | 556 | 14
|
| 87 | 29
|
Վերջինյակ կղզիներ (Մեծ Բրիտանիա) | 555 | 59
|
| 88 | 15
|
Աթենք | 554 | 9
|
| 89 | 4
|
Բուդապեշտ | 553 | 24
|
| 90 | 26
|
 Բարբադոս
|
552 | 48
|
| 91 | 29
|
Վիլնյուս | 551 | 55
|
| 92 | 8
|
 Բերմուդա (Մեծ Բրիտանիա)
|
550 | 30
|
| 93 | 7
|
 Մեն կղզի (Մեծ Բրիտանիա)
|
549 | 27
|
| 94 | NR | Կիգալի | 548 | NR |
| 95 | 16
|
Մանիլա | 547 | 38
|
| 96 | 13
|
Ռիգա | 546 | 53
|
| 97 | 6
|
Բուենոս Այրես | 545 | 26
|
| 98 | 8
|
Նայրոբի | 541 | 21
|
| 99 | 26
|
 Բահամներ
|
540 | 51
|
| 100 | 3
|
 Տրինիդադ և Տոբագո
|
539 | 24
|
Խոշորագույն միջազգային ֆինանսական կենտրոններ խմբագրել
Լոնդոն խմբագրել
Արդեն այսօր Լոնդոնում գրեթե վեց աշխատատեղերից մեկը ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն կապված է ֆինանսական հատվածի հետ։ 2002 թվականին քաղաքում աշխատել է մոտ 280 հազար մարդ։ Տնտեսական և բիզնես հետազոտությունների կենտրոնի (CEBR) տվյալների համաձայն՝ 2007 թվականին Լոնդոնի ֆինանսական հատվածում արդեն զբաղված է եղել մոտ 450 հազար մարդ։ Ըստ կանխատեսումների՝ արդեն 2010 թվականին ոլորտում կաշխատի 600 հազար մարդ։ Սա նշանակում է, որ Լոնդոնը կհավակնի ավելի ու ավելի մեծ դերակատարում ունենալ համաշխարհային ֆինանսական համակարգում՝ ավելի ու ավելի շատ գործարքներ տեղափոխելով դեպի իրեն՝ ինչպես Եվրոպայում, այնպես էլ ամբողջ աշխարհում։
Համաշխարհային ֆինանսական կենտրոնի կոչման համար պայքարում Լոնդոնն աստիճանաբար զբաղեցնում է առաջին հորիզոնականը՝ առաջին հերթին ավելի ազատական օրենսդրության շնորհիվ։ Առաջնորդություն ցուցանիշների ավելի քան 80%-ում.
Առավելոիթյունները՝
աշխատակիցներ, մուտք դեպի շուկաներ (ԵՄ, Արևելյան Եվրոպա, Ռուսաստան, Մերձավոր Արևելք), ֆինանսական կարգավորում։
Բացասական կողմորը՝
եկամտահարկի դրույքաչափեր, տրանսպորտային ենթակառուցվածք, գործառնական ծախսեր։
Այսպիսով, 2007 թվականին եվրոպական ֆոնդային շուկաների շուկայական կապիտալիզացիան (ներառյալ զարգացող Ռուսաստանը և Թուրքիան) հասել է 15,8 տրլն դոլարի և 40-ականներից ի վեր առաջին անգամ գերազանցել է ԱՄՆ շուկայական կապիտալիզացիան (15,7 տրլն դոլար):Եվրոպայում ներդրումային բանկերի եկամուտը նախնական հրապարակային առաջարկներից (IPOs) երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո առաջին անգամ հավասարվել է Միացյալ Նահանգների բանկերի եկամուտներին։ 2007 թվականի առաջին հինգ ամիսների ընթացքում եվրոպական IPO-ները կազմել են 37,8 միլիարդ դոլար, ինչը զգալիորեն ավելի է ԱՄՆ-ից (21,2 միլիարդ դոլար)։ Եվ չնայած ամերիկյան բանկերը երկու անգամ ավելի շատ են գանձում եվրոպական բանկերից, եվրոպացիների եկամուտն ավելի բարձր է՝ 1,4 միլիարդ դոլար՝ ԱՄՆ բանկերի 1,2 միլիարդ դոլարի դիմաց։
Ներդրումային բանկային գործարքների շուրջ 80%-ը ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն անցնում է Լոնդոնով, բրիտանական մայրաքաղաքն իրավամբ իրեն համարում է աշխարհի առաջատար ֆինանսական կենտրոն։ Այդ մասին արդեն հայտարարել են ինչպես քաղաքի քաղաքապետ Քեն Լիվինգսթոնը, այնպես էլ Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Թոնի Բլերը։ Լոնդոնի ներդրումային բանկերի աշխատակիցներին գրեթե 17 միլիարդ դոլարի բոնուսների վճարումը միայն հաստատեց այս փաստը։ Բոնուսները Նյու Յորքում նախորդ տարվա արդյունքներով մեկ երրորդով պակաս են եղել։
Պաշտոնական վիճակագրությունը նաև ցույց է տալիս, որ Լոնդոնը, ըստ երևույթին, առաջատար է համաշխարհային ֆինանսական համակարգում։ Այն կազմում է պարտատոմսերի երկրորդային շուկայի 70%-ը և ածանցյալ գործիքների շուկայի մոտ 50%-ը։ Լոնդոնը արտարժույթի առևտրի ամենամեծ կենտրոնն է, և շուկան այստեղ աճում է տարեկան 39%-ով, ինչը շատ ավելի արագ է, քան Նյու Յորքի 8% աճը։
Եվրոպական հեջ-ֆոնդերի գրեթե 80%-ը կառավարվում է Լոնդոնից։ Անցյալ տարի միջին եկամտաբերությունը կազմել է 16%, ինչը գրեթե կրկնակի է, քան ԱՄՆ-ում հեջ-ֆոնդերը:Անցյալ տարի Լոնդոնի ֆոնդային բորսայում գրանցվել է 419 նոր ցուցակ (ներառյալ Այլընտրանքային ներդրումային շուկան, AIM)՝ երկու անգամ ավելի, քան Նյու Յորքում (36 Նյու Յորքի ֆոնդային բորսայում և 138՝ տեխնոլոգիական NASDAQ բորսայում):Միաձուլումների և ձեռքբերումների ծավալը Եվրոպայում (իսկ եվրոպական շուկան հիմնականում վերահսկվում է լոնդոնյան բանկերի կողմից) արդեն գերազանցել է ամերիկյան ցուցանիշը։ 2006 թվականին եվրոպական M&A շուկան արժեր 1,15 տրիլիոն դոլար, իսկ ամերիկյան շուկան՝ 1,14 տրիլիոն դոլար։ Վերջին տարվա ընթացքում Մեծ Բրիտանիայի մասնավոր բաժնետիրական ընկերությունները ներգրավել են 246 միլիարդ դոլար նոր կապիտալ և ներդրել 974 միլիարդ դոլար։
Եթե դրան գումարենք Լոնդոնի Սիթիի իրավաբանական ընկերությունների 22 միլիարդ դոլարի շրջանառությունը, որոնք զբաղվում են ֆինանսական հատվածի գործարքներով (Լոնդոնում են գտնվում աշխարհի չորս խոշորագույն իրավաբանական ընկերություններից երեքը), հեշտ է հասկանալ, թե ինչու է բրիտանական մայրաքաղաքը դարձել կապիտալի համաշխարհային շուկայի առաջատար։
Ըստ Oxford Economic Forecasting-ի ուսումնասիրության, որը կազմել է միջազգային ֆինանսական կենտրոնների վարկանիշը 2007 թվականի մայիսին, Լոնդոնը հինգ կետով առաջ է անցել Նյու Յորքից։ Ընդամենը մեկ տարի առաջ այն տասը միավորով հետ էր Նյու Յորքից։
Նյու Յորք
խմբագրել
Նյու Յորքը, որպես ֆինանսական կենտրոն, այն քաղաքն է, որն ունի աշխարհի ամենամեծ և ամենահեղինակավոր ֆոնդային շուկաները։ Առաջնորդություն ցուցանիշների ավելի քան 80%-ում.
Առավելությունները՝
աշխատակիցներ և ԱՄՆ շուկա։
Բացասական կողմորը՝
Ֆինանսական կարգավորում, մասնավորապես Սարբանես-Օքսլի։
Համաշխարհային բորսաների ֆեդերացիայի տվյալներով՝ վաճառվող բաժնետոմսերի ընդհանուր ծավալը 2020 թ[2]
- NYSE (Նյու Յորք) – $19,81 տրլն
- NASDAQ (Նյու Յորք) – $13,43 տրլն
- Տոկիոյի ֆոնդային բորսա (Տոկիո) - $3,78 տրլն
- Լոնդոնի ֆոնդային բորսա (Լոնդոն) – $2,74 տրլն
- Շանհայի ֆոնդային բորսա (Շանհայ) – $4,49 տրլն
- Հոնկոնգի ֆոնդային բորսա (Հոնկոնգ) - $1,49 տրլն
2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ի ահաբեկչությունները շատ ծանր հարված հասցրին Նյու Յորքի դիրքերին։ Ահաբեկչություններին հետևած անվտանգության կանոնների խստացումը JFK և Newark թռիչքները վերածեց տհաճ փորձի. երկար հերթեր, ուղեբեռի ստուգում, երկար հարցազրույցներ սահմանին։
Այնուամենայնիվ, չնայած բոլոր խստացումներին, Նյու Յորքը շարունակում է մնալ աշխարհի խոշորագույն ֆինանսական կենտրոններից մեկը։ Դրան նպաստում է ներդրողների բարձր վստահությունը։ Ինչն արտահայտվում է օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների (ՕՈՒՆ) մեծ ծավալներով։ Տնտեսության և վիճակագրության վարչության (ԱՄՆ) տվյալների համաձայն՝ 2000-2010 թվականներին ԱՄՆ-ում օտարերկրյա ներդրումները կազմել են 1,7 տրիլիոն դոլար։ 2010 թվականին դրանք կազմել են 194 միլիարդ դոլար։ Որն համարվում բացարձակ ռեկորդ աշխարհի բոլոր երկրների միջև[3]։
Տոկիո
Զեկույցներից մեկում ասվում է, որ Ճապոնիայի իշխանություններն աշխատում են Տոկիոն վերափոխելու ծրագրերի վրա՝ նշելով, որ «նախնական նախագծերը ցույց են տալիս, որ ճապոնացի տնտեսական փորձագետները դժվարանում են պարզել արևմտյան ֆինանսական կենտրոնների հաջողության գաղտնիքը։
«Տոկիոն հայտնվեց որպես խոշոր ֆինանսական կենտրոն 1980-ականներին, երբ ճապոնական տնտեսությունը դարձավ աշխարհում ամենամեծերից մեկը։ Որպես ֆինանսական կենտրոն՝ Տոկիոն լավ հարաբերություններ ունի Նյու Յորքի և Լոնդոնի հետ։
Խոշոր օֆշորային ֆինանսական կենտրոններ խմբագրել
Հոնկոնգ, Չինաստան խմբագրել
|Հոնկոնգը երրորդ խոշոր համաշխարհային ֆինանսական կենտրոնն է (Նյու Յորքից և Լոնդոնից հետո), իններորդ խոշորագույն տնտեսությունն աշխարհում և զբաղեցնում է 11-րդ տեղը ծառայությունների խոշորագույն արտահանողների ցանկում։ Հաջողակ մարզկենտրոն է։ Ունի գերազանց արդյունքներ ցուցանիշների մեծ մասում, մասնավորապես կարգավորման գործում։ Բարձր ծախսերը չեն նվազեցնում մրցունակությունը։ Համաշխարհային ֆինանսական կենտրոն դառնալու իրական թեկնածու է։ Մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն գերազանցում է Մեծ Բրիտանիայի, Կանադայի և Ավստրալիայի ՀՆԱ-ն։ Բանկային հատվածի արտաքին ակտիվները ծավալով աշխարհում զբաղեցնում են 5-րդ տեղը, արտարժույթի ծավալով Հոնկոնգը 6-րդն է աշխարհում, իսկ ֆոնդային շուկան կապիտալիզացիայի առումով ամենամեծն է Ասիայում՝ Ճապոնիայից հետո։
Հոնկոնգի՝ որպես համաշխարհային ֆինանսական կենտրոնի ճակատագիրն ու զարգացումը անքակտելիորեն կապված են Մեծ Բրիտանիայի հետ։ Այսօր այն արևելքի շատ հզոր բիզնես կենտրոն է՝ Ասիայի հիմնական բիզնես և ֆինանսական կենտրոնը։
1997 թվականի հունիսի 30-ին Մեծ Բրիտանիան հարյուրամյա տիրապետությունից հետո Հոնկոնգը վերադարձրեց Չինաստանին։ Այդ ժամանակից ի վեր Հոնկոնգն ունի հատուկ վարչական շրջանի կարգավիճակ, որը կպահպանի ևս 50 տարի՝ պահպանելով «մեկ երկիր, երկու համակարգ» սկզբունքը։ Հոնկոնգի կորպորատիվ օրենքները հիմնված են անգլիական ընդհանուր իրավունքի վրա, սակայն Հոնկոնգն ունի իր սեփական վարչակազմը, օրենսդրությունը, անկախ դատական իշխանությունը և գերագույն դատարանը։ Հոնկոնգը մնաց ազատ նավահանգիստ (աշխարհում չորրորդը երթևեկության ծավալներով), անկախ մաքսային գոտի, առևտրի, ֆինանսների, տեղեկատվության, բեռնափոխադրումների միջազգային կենտրոն և պահպանեց ֆինանսական անկախությունը։ Այս կարգավիճակը Հոնկոնգին թույլ է տալիս պահպանել այն արտոնությունները և առանձնահատկությունները, որոնք ուներ մինչև 1997 թվականը։ Հոնկոնգը գրավիչ է ոչ միայն օտարերկրյա ներդրումների վերաբերյալ իր պաշտոնական դիրքորոշմամբ, այլ նաև հարկային համակարգի հետ կապված բավականին օբյեկտիվ գործոններով և կորպորատիվ օրենսդրության պահանջների հարաբերական պարզությամբ։
Սինգապուր խմբագրել
Ունի զարգացած շուկայական համակարգ. Սինգապուրի տնտեսությունը կախված է արտադրանքի արտահանումից, հատկապես այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են սպառողական էլեկտրոնիկան, տեղեկատվական տեխնոլոգիաները, դեղագործությունը և ֆինանսական ծառայությունները։ Անդրազգային կորպորացիաները կարևոր դեր են խաղում երկրի տնտեսության մեջ։ Սինգապուրի տնտեսությունը ամենաբաց և կոռուպցիայից զերծ տնտեսություններից մեկն է։ Երկիրը պահպանում է կայուն գներ, և մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն ամենաբարձրերից մեկն է աշխարհում։[2] Ուժեղ կենտրոնացումը ցուցանիշների մեծ մասի վրա, մասնավորապես՝ բանկային հատվածի կարգավորման վրա։ Բացասական կողմերը՝ ընդհանուր մրցունակություն, երկրորդ ամենամեծ ֆինանսական կենտրոնն է Ասիայում։
Իրական ՀՆԱ-ի աճը 2004-2008 թվականներին կազմել է միջինը 6,8%, սակայն 2009 թվականին համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամի պատճառով նվազել է մինչև 2,1%։ Երկրի տնտեսությունը սկսել է վերականգնվել 2010թ.-ին, և կառավարությունը տարվա համար կանխատեսում է 3-5% աճ։ Սինգապուրը խոշոր ներդրումներ է ներգրավում դեղագործական և բժշկական արտադրության ոլորտում և կշարունակի ջանքերը զարգացնելու Սինգապուրը որպես ֆինանսական և բարձր տեխնոլոգիաների կենտրոն Հարավարևելյան Ասիայում։[2]
Սինգապուրը համարվում է «Արևելյան Ասիայի վագրերից» մեկը զարգացած երկրների մակարդակով իր արագ տնտեսական աճով։ Երկիրը զարգացրել է էլեկտրոնիկայի արտադրությունը, նավաշինությունը և ֆինանսական ծառայությունների ոլորտը։ Singapore Airlines-ը լայն ճանաչում ունի աշխարհում, իսկ Fairmont Raffles Hotels International սինգապուրյան հոլդինգը պատկանում է Swissotel հյուրանոցների միջազգային ցանցին։
Ցյուրիխ
խմբագրել
Ուժեղ մասնագիտացված կենտրոն է։ Առավելությունները՝ հարուստ հաճախորդների սպասարկում (private banking) և ակտիվների կառավարում։ Թերությունները՝ մասնագետների փոքր խումբ և ընդհանուր ցածր մրցունակություն։
Տարածաշրջանային խոշոր ֆինանսական կենտրոններ խմբագրել
Մայնի Ֆրանկֆուրտ խմբագրել
Մայնի Ֆրանկֆուրտում գիշերային երկնաքերերի ուրվագիծ Ֆրանկֆուրտը Եվրոպայի ամենամեծ տրանսպորտային և ֆինանսական կենտրոններից մեկն է:Ֆրանկֆուրտ քաղաքի երկու մականունները՝ «Bankfurt» և «Mainhatten» (այսինքն՝ «Mainhattan on Main») կապված են։ այստեղ բանկի աշխատակիցների բարձր կենտրոնացվածությամբ։ Ֆրանկֆուրտում են գտնվում այնպիսի բանկերի գլխավոր գրասենյակները, ինչպիսիք են Deutsche բանկը, Dresdner բանկը, Commerz բանկը, ինչպես նաև այլ բանկերի զգալի թվով խոշոր մասնաճյուղեր։ Քաղաքում բացվել է ՎՏԲ ներկայացուցչություն։ Ուժեղ կենտրոնացումը ցուցանիշների մեծ մասի վրա, մասնավորապես՝ բանկային հատվածի կարգավորման վրա։ Այն վայրը, որտեղ գտնվում է Եվրոպական կենտրոնական բանկի կենտրոնական գրասենյակը։
Ֆրանկֆուրտի ֆոնդային բորսան (գերմ.՝ Frankfurter Wertpapierbörse, հապավում. FWB) գերմանական ամենամեծ բորսաներից մեկն է։ Կայքի օպերատորը Deutsche Boerse Group AG-ն է, որը ներկայացուցչություն ունի Մոսկվայում։ Հենց Ֆրանկֆուրտի ֆոնդային բորսայում է որոշվում համագերմանական ֆոնդային բորսայի DAX տվյալները։ Բանկային թաղամասը (գերմ.՝ Bankenviertel), որը նաև բրիտանական ձևով կոչվում է «Քաղաք», ավելի շատ երկնաքերեր ունի, քան Գերմանիայի այլ հատվածներ։Commerz բանկի գլխամասային գրասենյակը մինչև 2003 թվականը կրում էր Եվրոպայի ամենաբարձր շենքի տիտղոսը։
Մոսկվա
խմբագրել
Միգուցե ներքին ֆոնդային շուկայի գործառական պայմանների օպտիմալացմանն ուղղված օրինագծերը, որոնք ներկայումս պատրաստվում են, օգնեն բարելավել Մոսկվայի մրցունակությունը։ Մասնավորապես, ընդունվել են մի շարք օրինագծեր, որոնք կոչված են պարզեցնելու ներդրողների և թողարկողների աշխատանքը և ռուսկան պրակտիկան համապատասխանեցնել միջազգային փորձառությանը[4]։
Բացի այդ, ընդունվել են մի շարք օրինագծեր, որոնք կարգավորում են ռուսական շուկայի գործունեությունը։ Մասնավորապես, ինսայդերների տեղեկատվության մասին օրինագիծը, որը մեխանիզմ է ստեղծում անբարեխիղճ մասնակիցների կողմից շուկայի մանիպուլյացիաներին դիմակայելու և ներքին տեղեկատվության օգտագործման հետ կապված չարաշահումները կանխելու համար։ Նման փաստաթղթի ընդունումը Ռուսաստանին թույլ կտա փոխըմբռնման հուշագիր ստորագրել Ֆինանսական շուկայի կարգավորողների միջազգային ասոցիացիայի հետ։
Forbes-ը 2010 թվականին կասկածներ էր հայտնել նման նպատակի իրագործելիության վերաբերյալ[5]։ 2021 թվականին համաշխարհային ֆինանսական կենտրոնների ցուցակում Մոսկվան զբաղեցրել է 50-րդ տեղը[1]։
Շանհայ խմբագրել
Շանհայի երկնաքերեր Շանհայը Չինաստանի ֆինանսական և առևտրային կենտրոնն է։ Շուկայական բարեփոխումները Շանհայում սկսվել են 1992 թվականին՝ մեկ տասնամյակ ուշ, քան հարավային նահանգներում։ Մինչ այս քաղաքի եկամուտների մեծ մասն անդառնալիորեն գնում էր Պեկին։ Նույնիսկ այն բանից հետո, երբ 1992 թվականին հարկային բեռը նվազեցվեց, Շանհայից եկած հարկային եկամուտները կազմում էին ամբողջ Չինաստանի եկամուտների 20-25%-ը (մինչև 1990-ական թվականները այս ցուցանիշը կազմում էր մոտ 70%)։ Այսօր Շանհայը մայրցամաքային Չինաստանի ամենամեծ և ամենազարգացած քաղաքն է։
Շանհայը Չինաստանի բանկերի, ապահովագրական և ֆինանսական ընկերությունների խոշորագույն կենտրոնն է[6]։ 2021 թվականի վերջին Շանհայի մոտ 1700 լիցենզավորված ֆինանսական ընկերությունների ավելի քան մեկ երրորդն ուներ օտարերկրյա ներդրումներ։ 21-րդ դարի սկզբին Շանհայի և Հոնկոնգի միջև կատաղի պայքար ծավալվեց Չինաստանի տնտեսական կենտրոն կոչվելու իրավունքի համար։ 2003 թվականին Շանհայի մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն կազմում էր 46,586 յուան (մոտ 5,620 ԱՄՆ դոլար), ինչը նրան Չինաստանի 659 քաղաքներից բաղկացած ցուցակում զբաղեցնում է 13-րդ տեղը։
Հոնկոնգի առավելությունները ներառում են ավելի ուժեղ իրավական համակարգ և շատ ավելի մեծ փորձ բանկային և ծառայությունների ոլորտում:Շանհայը ամուր կապեր ունի կենտրոնական կառավարության և մայրցամաքային Չինաստանի այլ տարածքների հետ, ինչպես նաև ավելի ուժեղ արտադրական և տեխնոլոգիական բազա:1997 թվականին Հոնկոնգը Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությանը հանձնելուց հետո Շանհայի դերը ֆինանսների, բանկային և որպես կորպորատիվ կենտրոնակայանի մեջ մեծացավ՝ խթանելով կրթված և ժամանակակից աշխատուժի պահանջարկը։ 1992 թվականից ի վեր Շանհայի տնտեսությունը տարեկան աճել է ավելի քան 10%-ով։ 2005թ.-ին Շանհայի անվանական ՀՆԱ-ն աճել է 11,1%-ով և կազմել 912,5 մլրդ RMB (114 մլրդ ԱՄՆ դոլար)[7]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 «The Global Financial Centres Index 30» (անգլերեն). Long Finance. 2021-09. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
- ↑ «Самые большие фондовые биржи мира» (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
- ↑ «Администрация Экономики и Статистики США - Прямые иностранные инвестиции» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ «Москва — международный финансовый центр / Moscow — international financial centre». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 15-ին. Վերցված է 2015 թ․ ապրիլի 24-ին.
{{cite web}}: no-break space character in|title=at position 7 (օգնություն) - ↑ «Forbes | 4 причины не стать мировым финансовым центром». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2015 թ․ ապրիլի 24-ին.
- ↑ «Экономический обзор: Сектор услуг Китая - новый магнит для иностранных инвестиций». Жэньминь Жибао. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 4-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 14-ին.
- ↑ «People's Daily Online — Shanghai records double-digit GDP growth for 14th year in a row». Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հունվարի 16-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 14-ին.
{{cite web}}: no-break space character in|title=at position 22 (օգնություն)
Հղումներ խմբագրել
(placemark|http://googis.info/load/0-0-0-730-20%7CРейтинг համաշխարհային ֆինանսական կենտրոնների}} (նշանագրությունների ֆայլ Google Earth համար)