Վիքիպեդիա

Բրունո (արջ դերասան)

Բրունո՝ հայտնի նաև Բեն կամ Նուրբ Բեն անուններով (1962−1981), որձ հյուսիս ամերիկյան սև արջ, որը առավել հայտնի է՝ 1967-1969 թ․ CBS «Նուրբ Բեն[1]» հեռուստասերիալի գլխավոր դերում խաղալով։ Նա նաև խաղացել է մեծահասակ Բենի դերը հեռուստասերիալին նախորդող «Նուրբ հսկա» գեղարվեստական կինոնկարում (1967[2])։ 1968 թվականին Բրունոն «ՊԱՏՍԻ» (անգլ.՝ PATSY) մրցանակաբաշխությանը զբաղեցրեց առաջին տեղը՝ «Նուրբ հսկա» ֆիլմի, և երկրորդ տեղը՝ հեռուստասերիալի աշխատանքի համար[3]։ «Նուրբ Բեն» հեռուստասերիալի ավարտից հետո՝ 1972 թվական, Բրունոն մեկ այլ լավ ընդունված դեր խաղաց ռեժիսոր Ջոն Հյուսթոնի «Դատավոր Ռոյ Բինի կյանքն ու ժամանակները» ֆիլմում՝ Փոլ Նյումանը գլխավոր դերում[4]։

Բրունո
Մարկ Ուեդլոի դերում՝ Կլինտ Հովարդ, Բեն արջի դերում՝ Բրունո, 1967 թ․
Այլ անուններԲեն կամ Նուրբ Բեն
Տեսակկենդանի դերասան
ՑեղատեսակԱմերիկյան սև արջ
Սեռարական
Ծնվել է1962
ԾննդավայրՍպիտակ Լիճի մոտակայքում, Վիսկոնսին, Միացյալ Նահանգներ
Սատկել է1981
ԵրկիրԱՄՆ
ԴերԱրջ դերասան
Ակտիվ տարիներ1965-1970-ականների վերջ
ՏերՌալֆ Հելֆեր
Քաշ600–800(272–363 կգ)
Բարձրութունմոտ 7' 6" (2.29 մ)

Նա առնչություն չունի կամ այլ կերպ կապված չէ արջի ավելի վաղ դերակատարի հետ, որին նույնպես անվանում էին «Բրունո արջ», որը 1910-1920-ական թվականների ընթացքում նկարահանվել է Մաք Սեննեթի մի քանի կատակերգություններում և նման այլ կատակերգական ֆիլմերում՝ ինչպիսին է Գեյլ Հենրիի գլխավորությամբ «Նրա արձակուրդային օրերը» ֆիլմը[5]։

Վաղ կյանք խմբագրել

Բրունոյին ձեռք է բերել Ռալֆ Հելֆերի՝ «Աֆրիկա ԱՄՆ» կենդանիների ռանչոն, մոտ 1965 թվականին։ «Աֆրիկա ԱՄՆ»-ն, այդ ժամանակ տեղակայված Կալիֆորնիայի Սաուգուս քաղաքի մոտ գտնվող Սոլեդադ կիրճում, Հոլիվուդին վարժեցրած կենդանիներ էր տրամադրոււմ՝ ֆիլմերի և հեռուստատեսության աշխատանքի համար՝ ներառելով Իվան Տորսի նկարահանած շատ ֆիլմեր[6]։ Ըստ Քեն Բեքի և Ջիմ Քլարկի՝ Բրունոն և իր մի եղբայրը դեռ ձագ էին, երբ որբացան Վիսկոնսինում, իսկ ավելի ուշ՝ մասնավոր երեկույթին, Հելֆերը ձեռք բերեց նրանց[3]։ «Նուրբ Բեն»-ի սերիաների ընթացքում հայտարարեցին, որ Բրունոն (ում շոուի ընթացքում անվանափոխեցին «Բեն»[7]) «հայտնաբերվեց» Վիսկոնսին նահանգի Սպիտակ Լճում, և որ նա 1968 թվականին 6 տարեկան էր՝ 1962 թվականը դարձնելով իր ծննդյան թվականը[8][9]։ Ռալֆ Հելֆեր 1970-ին հաստատեց, որ «Նուրբ Բեն»-ում հայտնված արջերից մեկին ձեռք են բերել Իվան Ուոլթերսի՝ Սպիտակ Լճում գտնվող խաղային ագարակից[10]։

Վիսկոնսին նահանգի՝ Լեյքվուդ քաղաքի մոտ գտնվող «Շղթայական Լիճ» խաղային ֆերմայի սեփականատեր Էնթոնի «Թոնի» Պելկին և նրա որդին Պելկիի կենդանության օրոք և իր 1986 թվականին թողած մահախոսականում պնդում էին, որ Պելկին «այն մարդն էր, ով մեծացրել է Նուրբ Բենին», երբ նա դեռ ձագ էր։ Ըստ Թոնի Պելկիի՝ «Նուրբ Բեն»-ը իր երկու եղբայրների հետ ծնվել է 1962 թվականին Լեյքուդի մոտակայքում։ Նրանց ծնվելուց անմիջապես հետո որսորդը սպանել է նրանց մորը, իսկ ձագերին որսորդի որդին որդեգրել և սկսել է շշով կերակրել։ Տեղի անտառապահը ձագերին վերցրել է պետության խնամակալության տակ, իսկ նրանցից մեկին առաջարկել Պելկիին։ (Ըստ «անգլ.՝ Milwaukee» ամսագրի՝ մյուս երկու ձագերին հանձնեցին Վիսկոնսիի Լենգլեդ քաղաքի մերձակայքում գտնվող խաղային ֆերմային և, ի վերջո, նրանք հայտնվեց Իվան Տորսի նկարաահանած «Բժիշկ» (անգլ.՝ Daktar) հեռուստասերիալում, որը նկարահանվեց հիմնականում «Աֆրիկա ԱՄՆ»-ում՝ այնտեղի կենդանիների մասնակցությամբ)։ Պելկին ասում էր, որ այն ձագը՝ ում նա «Սմոքի» էր անվանում, «իր երբևէ հանդիպած ամենահնազանդ արջն էր»՝ չնայած որ արջը վարժեցրած չէր։ Սմոքին, ով, ի վերջո, 650 ֆունտ չափի չափահաս դարձավ, թույլ էր տալիս մարդուն ձեռքը դնել իր բերանը՝ առանց կծելու, և շնից ավելի շուտ հետ կկանգներ, քան կկռվեր հետը[11]։

Ըստ Պելկիների՝ «Աֆրիկա ԱՄՆ»-ի մարզիչները, լսելով արջի մասին, տպավորվել էին նրա հլու խառնվածքով և մեծ չափերով և գնել էին նրան Պելկիից 500 կամ 600 դոլարով[12]։ Պելկիները ասացին, որ հետագայում նրանք ճանաչեցին արջին «Նուրբ Բեն»-ի բացման տեսարանում, որը Բրունոն էր, որպես այն արջի, որին նրանք վաճառել էին[10][13]։ Այնուամենայնիվ, Պելկին նաև ասաց, որ վաճառքը տեղի է ունեցել 1968 թվականին, մինչդեռ Բրունոյին, ինչպես հայտնի է, «Աֆրիկա ԱՄՆ»-ն ձեռք է բերել 1962 թվականին, և արջը ապրել է «Աֆրիկա ԱՄՆ»-ի ֆերմայում մինչև 1965 թվականը[11][13]։ 1967 թվականին «Նուրբ Բեն»-ի դերակատար՝ Դեննիս Ուեվրի հետ հարցազրույցում հիշատակում են Սմոքի անունով արջին, որը սերիալում «փոխարինում էր Բրունոյին «Նուրբ Բեն»-ի դերում[14]»։

«Աֆրիկա ԱՄՆ» ժամանելուց հետո Բրունոյի ճանկերն ու ատամները հեռացրեցին[15][16], և նրան վարժեցրեցին դերասանական աշխատանքին՝ Հելֆերի «սիրային ուսուցում» մեթոդով․ մեթոդի նպատակն է կապ հաստատել կենդանու և մարզչի միջև։ Մարզիչը նախընտրում է սիրել և ուշադրություն դարձնել կենդանուն, այլ ոչ թե հույսը դնել պատժիչ միջոցների կամ կերով պարգևատրելու վրա[9][17][18]։ Իր ամբողջ կարիերայի ընթացքում արջի քաշը (որը, հնարավոր է՝ տատանվում էր) տարբեր մակարդակներում հաղորդվում էր 600-ից 800 ֆունտի սահմաններում, իսկ հասակը տարբեր կերպով նշվում էր 7, 7 1/2 կամ ընդամենը 8 ոտնաչափ բարձրության[2][6][7][8][16][19][20][21]։

Կարիերա խմբագրել

Վաղ կարիերա խմբագրել

Բրունոյի առաջին դեբյուտը եղել է 1965 թվականին Իվան Տորս /«Մետրո-Գոլդուին-Մայեր» «Զեբրան խոհանոցում» ֆիլմում՝ կենդանաբանական այգուց ազատված կենդանիների մասին[17][22]։ Նա նաև հանդես եկավ Տորսի հայտնի «Բժիշկ» հեռուստասերիալում՝ որպես հյուր դերասան՝ խաղալով կրկեսի հիվանդ արջի դերը, որը փախչում է աֆրիկյան թփուտներ[17][23]։ 1966 թվականի ապրիլին Կլիվլենդ Էմորի հոդվածը «Հեռուստատեսային ուղեցույց»-ում նկարագրում է Բրունոյին՝ որպես «7 ոտնաչափ, 700 ֆունտանոց սև արջ, թերևս ամենամեծ «աշխատող» արջը աշխարհում, բայց այնքան նուրբ, որ երեխաները կարող են նրան հեծնել»[6]։

Մինչ նրա ՝ որպես «Նուրբ Բեն»-ի հայտնի աստղ դառնալը, Բրունոն առնվազն երկու անգամ մահից կամ լուրջ վնասվածքից է փրկվել։ 1965 թ դեկտեմբերի 29-ին ռեկորդային անձրևները Սոլեդադ կիրճում գտնվող «Աֆրիկայի ԱՄՆ»-ի համալիրում 8 ոտնաչափ խորությամբ հանկարծակի ջրհեղեղի պատճառ դարձան։ Կենդանիների ճնշող մեծամասնությունը փրկվեց, բայց Բրունոյին ջուևը քշեց, և նրան չհաջողվեց գտնել անգամ ջրհեղեղի ջրերի հանդարտվելուց հետո։ Իվան Տորս արտադրական միավորը ռադիոյի և թերթերի միջոցով տարածքի բնակիչներին խնդրեց՝ տեսադաշտում տեսնելիս չկրակել իրեն, և հասարակությանը հավաստիացրեցին, որ նա ատամներ չունի և «անվնաս է և պարզապես սիրում է Կոկա-Կոլա կամ մրգեր»[16]։ Մի քանի օր անց Բրունոն ինքնուրույն վերադարձավ ֆերմա և իր վանդակը քերծեց, որ իրեն ներս թողնեն։ Նա մի քանի փունտ ավելի թեթև էր և ցեխոտված, բայց առողջ էր[6][18][24][25]։

1966 թվականի հուլիսի 12-ին փախած Հարավային Խաղաղօվկիանոսյան լոկոմոտիվը (կամ ըստ որոշ տվյալների՝ շոգեխաշիչ կռունկ տեղափոխող հարթաքարը) հանկարծ դուրս եկավ ռելսերից և ջախջախեց մի քանի վանդակներ «Աֆրիկայի ԱՄՆ»-ի տարածքում՝ սպանելով երկաթուղու աշխատակցին։ Բրունոյի վանդակը քանդված էր, բայց նա անվնաս էր, քանի որ մարզիչները նրան վանդակից դուրս էին բերել զբոսանքի՝ վթարի դեպքից անմիջապես առաջ[18][26]։

Նուրբ Բեն խմբագրել

Բրունոն համբավ ձեռք բերեց, երբ հայտնվեց մեծահասակ Բեն արջի գլխավոր դերում Տորսի 1967 թվականի «Նուրբ հսկա» գեղարվեստական ֆիլմում և «Նուրբ Բեն» ֆիլմի հիման վրա նկարահանված՝ 1967-1969 թվականների CBS հեռուստասերիալում։ Ֆիլմը և սերիալը Բեն անունով մեծ արու արջի և իր մարդ զուգընկերոջ՝ Մարկ Ուեդլոյի՝ մի փոքր տղայի, ում հայրը վայրի անտառապահ է Ֆլորիդա նահանգի՝ Էվերգլեյդս քաղաքում, արկածների մասին է։ Բրունոն գնում է Ֆլորիդա՝ սերիալի նկարահանումների համար, և չհարմարվելով տեղի շոգ եղանակին՝ բավականին քաշ է կորցնում և անհրաժեշտություն է առաջանում վերադառնալ «Աֆրիկա ԱՄՆ»՝ նրա հին մարզավիճակը վերականգնելու համար[21]։ 1969 թվականի հունվարի ջրհեղեղից հետո, որը լուրջ վնաս հասցրեց «Աֆրիկա ԱՄՆ»-ին, նա մշտապես տեղափոխվում է Ֆլորիդա[27]։

Չնայած մեծահասակ Բենի դերը մի քանի արջեր են խաղացել՝ կախված տեսարանի ցանկալի գործողությունից (օրինակ՝ տարբեր արջեր են օգտագործվել վազելու, կռվելու և լողալու համար), Բրունոն ամենասիրվածն էր իր՝ մեծ չափերի, համեմատաբար հնազանդ խառնվածքի, վարքագծի լայն շրջանակի և երեխաների հետ լավ աշխատելու կարողության շնորհիվ[18][19]։ Հելֆերն ասում էր, որ «Բրունոն իր գործերի մեծ մասը ինքնուրույն է արել»՝ ներառյալ գլիսեր վարելը, որը ցուցադրված է սերիալում, իր սեփական «հարձակումներ» գործելը և «չար տղային բռնելը»[3]։ Ըստ Քլինթ Հոուարդի՝ ով ֆիլմում և սերիալում խաղում էր Մարկի դերը, Բրունոն, Բաք անունով արջի հետ միասին, ում օգտագործել էին վազելու տեսարանների համար, որովհետև Բրունոն վազել չէր սիրում[17], կատարել են աշխատանքի 75 տոկոսը։ Հոուարդը, ով Բրունոի հետ աշխատելու ժամանակ մոտ 6-10 տարեկան երեխա էր[28], ասում էր, որ երբեք որևէ դժվարություն չի ունեցել իր հետ աշխատելիս, բացառությամբ մի դեպքի, երբ Բրունոն իր վրա էր նստել, և վարժեցնողները ստիպված են եղել հանել նրան[3]։

Բրունոն հայտնի էր իր՝ Կոկա-Կոլայի, մրգերի և անգլ.՝ Tootsie Rolls կոնֆետների[16][29][30] հանդեպ ունեցած մեծ սիրով։ Երբ ըստ սցենարի նա պետք է հրաժարվեր ուտելիքներց, նա շարունակում էր ուտել, չնայած որ նախքան դա նրան լավ կերակրել էին, և անձնակազմը սցենարի համար նախատեսված ուտելիքը պատում էր սառը կրեմով և Chanel No. 5-ով։ Նա նաև հաճախ դերասաններից և անձնակազմից ծխախոտ էր գողանում և ուտում դրանք։ Հելֆերն ասում էր․ «Մենք մի խաղ ունեինք, որը լանչի ժամանակ խաղում էինք։ Մենք վազում էինք Բրունոյի շուրջբոլորը, և նա պետք է բռներ մեզ իր ձեռքերում, և մենք պետք է ըմբշամարտեինք, որը զվարճալի էր։ Երբ նա հոգներ, կնստեր քեզ վրա»[3]։

1967-1969 թվականներին՝ սերիալի հեռարձակման ընթացքում, Բրունոյի անունը հոդվածներում և գովազդային այլ նյութերում կտրուկ փոխվեց «Բեն»-ի և երբեմն «Նուրբ Բեն»[7]։ Սերիալի ավարտվելուց հետո իր անունը նորից ետ փոխվեց Բրունո[31]։ (Բրունոյից բացի, 1960-ականների վերջին և 1970-ականներին «Նուրբ Բեն» անունով հրապարակավ ցուցադրվում էին նաև այլ արջեր, ովքեր նկարահանվել էին սերիալում կամ ներգրավված էին դրանում[3]։)

Որոշ վարժեցնողներ ներգրավված էին «Նուրբ հսկա»-ի և/կամ «Նուրբ Բեն» հեռուստատեսային շոուի նկարահանումներում, բայց յուրաքանչյուր օր ամենաշատ աշխատանքները Բրունոի հետ տարել են Մոնտի Քոքսը և Վերն Դեբորդը[1][3][17]։ Գլխավոր վարժեցնողը՝ Քոքսը, ապրում էր Բրունոյի հետ Մայամիի բնակարանում՝ նրան անհրաժեշտ քնքշություն և ուշադրություն ցուցաբերելու համար։ Ըստ Քոքսի՝ Բրունոն երբեմն նրա հետ գնում էր ցնցուղ ընդունելու և քնում իր անկողնում[32]։

Կարիերա «Նուրբ Բեն»-ից հետո խմբագրել

«Նուրբ Բեն» հեռուստասերիալի ավարտից հետո՝ 1969 թ․, Բրունոն իր վարժեցնող Ռոն Օքսլեյի հետ միասին, ով աշխատում էր որպես վարժեցնող «Նուրբ Բեն»-ում, իսկ հիմա իր սեփական բիզնեսն է սկսում՝ «Գործող կենդանիներ»՝ ֆիլմերի և հեռուստատեսության աշխատանքի համար ապահովելու վարժեցրած կենդանիներ, ետ է վերադառնում Կալիֆորնիայի քաղաքներ Սաուգուսի և Ակտոնի մոտ գտնվող Սոլեդադ կիրճ[33][34]։ (Այդ ժամանակ, «Աֆրիկա ԱՄՆ»-ն հարկադրված էին փակել և անել երկար տեղափոխություն երկու խոշոր ջրհեղեղից և 1969 թ․ սկզբին բռնկված հրդեհից մեծ վնասներ կրելուց հետո[35])։ Բրունոն ապրում էր Օքսլիի և Նեյլ անունով վարժեցված առյուծի հետ (որը հետագայում որոշ ժամանակ ապրել է մի տան մեջ դերասանուհի Թիփի Հեդրենի և նրա ընտանիքի հետ[36][37][38])։ Բրունոն և Նեյլը ընկերներ էին դարձել, և Օքսլին երբեմն երկուսին էլ վերցնում էր նկարահանման հրապարակ, անգամ եթե նրանցից միայն մեկը դեր ուներ[39]։ Օքսլիի մահից հետո, իր մահախոսականի մեջ այդ երկուսը հիշատակվեցին՝ որպես իր վարժեցրած շատ կենդանիներից ամենագնահատվածները[40]։

1972 թ․ նոյեմբերին Բրունոն հայտնիություն ձեռք բերեց՝ «Գանսմոք»- ի «Տատում» սերիայի (18-րդ սեզոնի, 10-րդ սերիա) դրվագում նկարահանվելու շնորհիվ։ Անապատի գտնվելու վայրի պատճառով՝ Բրունոյի տեսարանները պետք է նկարահանվեին վաղ առավոտյան, նախքան ավազը նրա թաթերի համար չափազանց տաք կդառնար։ Այս պահի դրությամբ Բրունոյին են վերագրվում ավելի քան 400 հեռուստատեսային ելույթներ[31]։

Բրունոն կրկին հայտնվեց լրատվամիջոցներում՝ «Պահակ արջ»-ի (անգլ.՝ "Watch Bear") (նույն ինքը ՝ Զեքերի Թեյլոր) դերում նկարահանվելու շնորհիվ, դատավոր Ռոյ Բինի արջ զուգընկերը, ում դերը խաղում է Փոլ Նյումանը 1972-ին ռեժիսոր Ջոն Հյուսթոնի «Դատավոր Ռոյ Բինի կյանքն ու ժամանակը» նկարահանած ֆիլմում։ Արջի դերակատարը իրական ընտանի սև արջի հորինված տարբերակն էր, ում անունը պատահականորեն նույնպես «Բրունո» էր, որին իրական կյանքում դատավոր Ռոյ Բինը պահում էր, երբ նա ծառայում էր խաղաղության արդարադատ 1800-ականներին Տեխասի Լենգթրի նահանգում[41][42]։ Նկարահանման ընթացքում Օքսլին Նեյլ առյուծին Բրունոյի հետ միասին բերում է նկարահանման հրապարակ, որտեղ, ըստ լուրերի, Նեյլը միզել է այցելու լրագրողի վրա և քաոս ստեղծել՝ մտնելով դերասանուհի Ժաքլին Բիսեթի թրեյլերը[39]։ Հյուսթոնը «բարկացավ» երկու կենդանիների վրա էլ և խրախուսեց Նյումանին մորուք պահել՝ Բրունոի հետ սազելու համար[43]։ Չնայած ֆիլմը ստացավ տարբեր արձագանքներ՝ Բրունոն իր դերի համար լավ գնահատականներ ստացավ։ Որոշ քննադատներ՝ ինչպես նաև հենց Նյումանը, կարծիք հայտնեցին, որ Բրունոն Նյումանի հետ խաղացած յուրաքանչյուր դրվագ գողացել էր բոլորի ուշադրությունը[29][39][44][45]։

Այլ գեղարվեստական ֆիլմեր՝ որոնցում Բրունոն խաղացել է, ներառել են՝ ընտանեկան արկածային ֆիլմ «Վայրի ընտանիքի արկածներ»-ը (1975), «Բազեի ստվեր» (1976) սարսափ ֆիլմը՝ Ժան Մայքլ Վինսնթի դերակատարմամբ[46], և «Անապատի պահապան» հեռուստաֆիլմը (1976)՝ Յոսեմիթե ազգային պարկի պահակ՝ Գելն Քլարկի կենսագրական ֆիլմը[47]։

Բրունոն նաև շարունակում էր հեռուստատեսային ելույթներ ունենալ, այդ թվում ՝ 1973 թ․ «Մամա» Կասս Էլլիոթի հեռուստատեսայի հատուկ՝ «Մի կոչիր ինձ այլևս մամա[48]»-ում, և «Մերվ Գրիֆֆին շոու»-ում[49]։ Նա նաև ժամանակ առ ժամանակ անձնական ելույթներ էր ունենում Օքսլիի հետ կրկեսներում և միջոցառումների ժամանակ[30][50]։

Պարգևներ և մրցանակներ խմբագրել

1968 թ․ Բրունոն ստացավ մրցանակ կինոնկարի անվանակարգում իր «Նուրբ հսկա»-ի աշխատանքի համար։ Նա նաև առաջադրված էր կինոնկարի անվանակարգում «Նուրբ Բեն» սերիալի համար, բայց զբաղեցրեց երկրորդ տեղը՝ զիջելով Առնոլդ խոզին «Կանաչ տարածքներ»-ից[3]։

Նա առաջադրվել է մեկ այլ «ՊԱՍՏԻ» (անգլ.՝ PATSY) մրցանակի 1973 թվականին «Դատավոր Ռոյ Բինի կյանքն ու ժամանակները» ֆիլմի համար[51], ինչպես նաև՝ 1977 թվականին «Անապատի պահապանը» ֆիլմի համար[47][52], սակայն չի հաղթել[3]։

Մահ խմբագրել

1985 թվականին՝ Ռոն Օքսլիի հանկարծակի մահիս հետո[34], նրա ընկերը՝ Քերոլ Ռիգինսը, իր մահախոսականներից մեկում հայտարարեց, որ արջ Բրունոն մահացել է «չորս-հինգ տարի առաջ», ըստ որի՝ Բրունոն մահացել է 1980 կամ 1981 թվականին՝ 18 կամ 19 տարեկան հասակում[40]։

Ֆիլմագրություն խմբագրել

Ֆիլմեր խմբագրել

  • Zebra in the Kitchen (1965)
  • Gentle Giant (1967)
  • The Life and Times of Judge Roy Bean (1972)
  • The Adventures of the Wilderness Family (1975)
  • Shadow of the Hawk (1976)
  • Guardian of the Wilderness (TV movie) (1976)

Հեռուստատեսություն խմբագրել

  • Daktari, Season 2, Episode 11, «Shoot to Kill» (1966)
  • Gentle Ben, main cast (1967−1969)
  • Gunsmoke, Season 18, Episode 10, «Tatum» (1972)
  • «Mama» Cass Elliot TV Special, Don't Call Me Mama Anymore (1973)
  • The Merv Griffin Show, Season 13, Episode 139 (April 2, 1976)

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. ↑ 1,0 1,1 TV Guide News, "Who Were the Stars of Gentle Ben?", TVGuide.com, November 15, 2005, accessed May 26, 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 UPI, "Gentle Ben," Independent Press-Telegram (Long Beach, Cal.), April 30, 1967, Tele Vues section, p. 9.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Beck, Ken, and Jim Clark. The Encyclopedia of TV Pets: A Complete History of Television's Greatest Animal Stars. Rutledge Hill Press, 2002, p. 90-92 & passim. 1-55853-981-6.
  4. ↑ Mavis, Paul. "The Life and Times of Judge Roy Bean (Warner Archive)" (DVD review), Dvdtalk.com, September 6, 2012, accessed May 26, 2015.
  5. ↑ Balducci, Anthony. The Funny Parts: A History of Film Comedy Routines and Gags. McFarland and Co., 2011, p. 48. 978-0-7864-6513-2.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Amory, Cleveland. "Animal Kingdom, USA: Out in California flourishes a wild animal domain located just this side of Unbelievable." TV Guide, April 23, 1966, p. 4, archived online at daktaritvshow.wordpress.com, accessed May 26, 2015.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 "'Gentle Giant' Star Changes Name For Marquee Lure", Daily Republican (Monongahela, Penn.), February 16, 1968, p. 10.
  8. ↑ 8,0 8,1 Penton, Edgar. "'Gentle Ben' Is Believable Bear: CBS-TV Program Clicks", El Paso Herald-Post, February 24, 1968, Showtime section, p. 11.
  9. ↑ 9,0 9,1 "Pair a Natural: Bear, Boy Pals Work For Series", Daily Courier (Connellsville, Penn.), January 13, 1968, p. 13.
  10. ↑ 10,0 10,1 "Pelky Dies; Had Raised Bear on 'Gentle Ben' Show," Արխիվացված 2016-04-18 Wayback Machine Milwaukee Journal, January 10, 1986, Part 2, p. 4.
  11. ↑ 11,0 11,1 Joslin, Jean T. "Ben Was Gentle Smokey Before He Left Wisconsin," Արխիվացված 2016-04-10 Wayback Machine Milwaukee Journal, January 7, 1970, "Green Sheet" section, p. 1.
  12. ↑ "Rub Elbows With Deer", The Post-Crescent (Appleton, Wisc.), July 12, 1970, p. E-3.
  13. ↑ 13,0 13,1 UPI, "Original Owner of Gentle Ben Dies," January 10, 1986, archived at www.upi.com/Archives, accessed May 25, 2015.
  14. ↑ Stone, Judy. "Umm, That's a Real Bear Hug," The New York Times, September 17, 1967, p. D27.
  15. ↑ Goodavage, Maria. "Zoo Bear Once Was Stand-in For Television's 'Gentle Ben'," Արխիվացված 2015-05-30 Wayback Machine Sun-Sentinel, June 10, 1985, available online at sun-sentinel.com, accessed May 29, 2015.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 UPI, "All You Need Is a Coke and Stout Heart", Redlands Daily Facts, December 31, 1965, p. 2.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 17,4 Woolery, George W. Children's Television: The First Thirty-Five Years, 1946-1981, Part II: Live, Film and Tape Series. Scarecrow Press, 1983, p. 193. 0810816512.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 Helfer, Ralph. The Beauty of the Beasts. Open Road Media, 2014 (originally published by Tarcher, 1990). 978-1-4976-4341-3.
  19. ↑ 19,0 19,1 Boyle, Hal. "'Gentle Ben' Star Promising Actress," Daily Chronicle (Centralia, Wash.), March 15, 1968, Editorial section, p. 4.
  20. ↑ TV Acres staff, "Grizzly & Wild Bears: Gentle Ben"(չաշխատող հղում), TVAcres.com, accessed May 27, 2015.
  21. ↑ 21,0 21,1 Molloy, Paul. "'Melting' Star Is Problem For 'Gentle Ben' Producer", San Antonio Express, October 15, 1967, TV magazine section, p. 13.
  22. ↑ Paietta, Ann C., and Jean L. Kauppila. Animals On Screen and Radio: An Annotated Sourcebook. Scarecrow Press, 1994, p. 290. 0-8108-2939-8.
  23. ↑ Sansano, Patrick. "Daktari - Saison 2 - 11. Tirez à vue (Shoot to Kill)" (episode guide) Արխիվացված 2016-03-16 Wayback Machine, theavengers.fr, accessed May 28, 2015.
  24. ↑ Helfer's account in Beauty and the Beasts appears to conflate the 1965 flood with another separate flood that occurred in 1969 in which Bruno was not involved. Contemporaneous news sources support that the flood that affected Bruno occurred in December 1965.
  25. ↑ "Wild Animals On Loose: Swept Away By Los Angeles Floods", Eureka Humboldt Standard, January 18, 1966, p. 2.
  26. ↑ UPI, "Trainman Killed, 18 Animals Hurt In Wreck", Redlands Daily Facts, July 13, 1966, p. 1.
  27. ↑ Annino, J.G. Florida's Famous Animals: True Stories of Sunset Sam the Dolphin, Snooty the Manatee, Big Guy the Panther, and Others.(չաշխատող հղում) Morris Book Publishing, 2008, p. 21. 978-0-7627-4136-6.
  28. ↑ Howard, Rance. "Clint Howard Tames a Gentle Giant", in Tales from the Casting Couch (ed. Michael Viner and Terrie Maxine Frankel). Phoenix Books, 1995, p. 215.
  29. ↑ 29,0 29,1 Madsen, Axel. John Huston: A Biography (eBook edition). Open Road Media, 2015 (original publication Doubleday, 1978), p. 248.
  30. ↑ 30,0 30,1 Loper, Mary Lou. "Bachelors Grin and Bear It at Circus Ball," Los Angeles Times, March 26, 1973, p. F1.
  31. ↑ 31,0 31,1 "Bruno Objected to Heat in 'Gunsmoke'", The Robesonian (Lumberton, N.C.), August 5, 1973, TV Showtime section, p. 4.
  32. ↑ Rothel, David. The Great Show Business Animals. Gazelle Book Services Ltd., 1981, p. 193-194. 0498025195.
  33. ↑ "Wild Animals Will Get New Home", Los Angeles Times, February 22, 1972, p. F7.
  34. ↑ 34,0 34,1 UPI, "R. Oxley, Animal Trainer" (obituary) Արխիվացված 2015-05-28 Wayback Machine, Sun-Sentinel, December 30, 1985, available online at sun-sentinel.com, accessed May 28, 2015.
  35. ↑ "What Happened to Africa U.S.A.? Details on the Flooding Which Destroyed the Compound," daktaritvshow.wordpress.com, May 26, 2015, accessed May 28, 2015.
  36. ↑ Arnold, Pam. "So Far, Neil's a Gentle-Mouthed Cat: Trainer—Whose Head Is In Lion's Mouth—Depends On It," The Southern Illinoisan, August 28, 1969, p. 3.
  37. ↑ "Neil the Lion and Ron Oxley: Hollywood Tough Cat Changes His Image," News-Palladium (Benton Harbor, Mich.), June 9, 1973, Family Weekly section, p. 19.
  38. ↑ "A Lion in the Den", The Tuscaloosa News, August 9, 1975, p. 12.
  39. ↑ 39,0 39,1 39,2 Quirk, Lawrence J. Paul Newman: A Life, Updated. Taylor Trade Publishing, 2009, p. 206. 978-1-58979-437-5.
  40. ↑ 40,0 40,1 Rutherford, David. "Trainer of Film Animals Dies at 46", Los Angeles Daily News, December 30, 1985. Reprinted at Bhsinmemoriam.blogspot.com as "Ronald Oxley, BHS 1958", May 23, 2010. Accessed May 26, 2015.
  41. ↑ Cochran, Mike. "Judge Roy Bean: A Crude, Drunk Bigot — And a Folk Hero." Los Angeles Times, July 6, 1986, available online at Latimes.com, accessed May 26, 2015.
  42. ↑ "Roy Bean's Pet Bear, Bruno" (vintage photograph), posted by user JoeFDNY146, johnwayne-thealamo.com, uploaded February 19, 2015, accessed May 26, 2015.
  43. ↑ Hamblett, Charles. Paul Newman. W.H. Allen/ Virgin Books, 1975, p. 190. 0491017618.
  44. ↑ Browning, Norma Lee. "Hollywood Today", Chicago Tribune, December 8, 1972, Section 1A, p. 18, available online at archives.chicagotribune.com, accessed May 26, 2015.
  45. ↑ Billington, Dave. "The Life and Times of Judge Roy Bean: Some Life! Some Times!" (film review), Montreal Gazette, February 17, 1973, p. 28.
  46. ↑ "Trucks, Wild Horses, Mean Marines, and Now Evil Spirits vs. Actor Vincent," Henderson Home News and Boulder City News, May 12, 1977, p. 12, archived online at mypubliclibrary.com, accessed May 26, 2015.
  47. ↑ 47,0 47,1 "Dogs Top Animal Nominees", San Mateo County Times, April 22, 1977, p. 4.
  48. ↑ Browning, Norma Lee. "Hollywood," Valley Morning Star (Harlingen, Texas), September 26, 1973, p. 5.
  49. ↑ "The Merv Griffin Show, Season 13, Episode 139, April 2, 1976" (summary) Արխիվացված Հունվար 16, 2020 Wayback Machine, TV.com, accessed May 26, 2015.
  50. ↑ "Caltech Circus Sets 4 Shows," Circus Report, January 19, 1976, p. 1, 8.
  51. ↑ AP, "Animal Actors Are Nominated", La Crosse Tribune (La Crosse, Wisc.), May 20, 1973, p. 17.
  52. ↑ "Answer to Movies' Oscars: PATSY Awards Await Animals in Show Biz," Valley News (Van Nuys, California), April 26, 1977, Section 1, p. 9.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բրունո_(արջ_դերասան)&oldid=9077333» էջից