Վիքիպեդիա

Satyam scandal

Satyam Computer Services սկանդալը Հնդկաստանի խոշորագույն կորպորատիվ խարդախությունն էր մինչև 2010 թվականը։ Հնդկաստանում գործող «Satyam Computer Services» ընկերության հիմնադիրն ու տնօրենները կեղծել են հաշիվները, ուռճացրել բաժնետոմսերի գինը և խոշոր գումարներ գողացել ընկերությունից։ Դրա մեծ մասը ներդրվել է գույքի մեջ։ Խարդախությունը հայտնաբերվեց 2008 թվականի վերջին, երբ Հայդարաբադի անշարժ գույքի շուկան փլուզվեց՝ թողնելով հետք դեպի Սատյամ[1]։ Սկանդալը բացահայտվեց 2009 թվականին, երբ նախագահ Բայրաջու Ռամալինգա Ռաջուն խոստովանեց, որ ընկերության հաշիվները կեղծվել են։

Satyam scandal

Պատմություն

խմբագրել

Երկար տարիներ Satyam հաշիվները ցույց էին տալիս շահույթ, որը երբեք չի եղել, կանխիկ գումար բանկում, որը գոյություն չուներ, ինչը ուռճացրեց բաժնետոմսի գինը։ Այնուհետև Ռաջուն և ընկերները վաճառեցին բաժնետոմսերը։ Հաշիվները նաև ցույց են տվել 3 միլիոն դոլարի «աշխատավարձի վճարումներ» այն մարդկանց, ովքեր գոյություն չունեին։ Դրանք փաստորեն գնացին խորհրդի անդամներին։ Կեղծված հաշիվներն օգտագործվել են ԱՄՆ-ում էժան վարկեր ստանալու համար, որոնք գողացել են Ռաջուն և այդպես էլ չեն մուտքագրել հաշիվները։ Գումարի զգալի մասը մսխվել է Հայդարաբադում անշարժ գույքի գործարքների ժամանակ։ Երբ 2008 թվականին անշարժ գույքի շուկան փլուզվեց, փողը անհետացավ, և սուլիչները սկսեցին լսել։ Ռաջուի անհաջող փորձը՝ օգտագործելու Սատյամին անշարժ գույքի ընկերություն գնելու համար, հանգեցրեց սկանդալի բացահայտմանը[2]։

Նախնական խոստովանություն և հետաքննություն

խմբագրել

2009 թվականի հունվարի 7-ին Satyam-ի նախագահ Բայրաջու Ռամալինգա Ռաջուն խոստովանեց, որ ինքը մի քանի ձևով մանիպուլյացիա է արել 7000 ռուփի կրոր հաշիվները։ Ասում էին, որ համաշխարհային կորպորատիվ հանրությունը ցնցված և սկանդալային է[2]։ 2009 թվականի փետրվարին Քննչական Կենտրոնական բյուրոն ստանձնեց գործը և տարվա ընթացքում ներկայացրեց երեք մասնակի մեղադրանք (2009 թվականի ապրիլի 7-ին, 2009 թվականի նոյեմբերի 24-ին և 2010 թվականի հունվարի 7)։ Հետաքննության փուլից առաջացած բոլոր մեղադրանքները հետագայում միավորվեցին մեկ լիցքավորման թերթիկի մեջ։

2015 թվականի ապրիլի 10-ին Բայրաջու Ռամալինգա Ռաջուն դատապարտվեց էր ևս 10 անդամների հետ[3]։

Աուդիտորների դեր

խմբագրել

PricewaterhouseCoopers-ի դուստր ձեռնարկությունները ծառայում էին որպես «Satyam Computer Services»-ի անկախ աուդիտորներ, երբ հայտնի դարձավ «Satyam Computer Services»-ի հաշվապահական հաշվառման սկանդալի մասին զեկույցը։ PwC-ի հնդկական ստորաբաժանումը ԱՄՆ SEC-ի (ԱՄՆ Արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողով) կողմից տուգանվել է 6 միլիոն դոլարով՝ Satyam Computer Services-ի հաշիվների աուդիտի հետ կապված իր պարտականությունները կատարելիս վարքագծի կանոններին և աուդիտի ստանդարտներին չպահպանելու համար[4]։ 2018 թվականին SEBI-ն (Հնդկաստանի արժեթղթերի և բորսաների խորհուրդը) 2 տարով արգելեց Price Waterhouse-ին աուդիտ իրականացնել Հնդկաստանում ցուցակված որևէ ընկերության՝ ասելով, որ ընկերությունը մեղսակից է Satyam խարդախության հիմնական հեղինակներին և չի համապատասխանում աուդիտի չափանիշներին։ SEBI-ն նաև հրամայել է չեղարկել ընկերության և 2 գործընկերների կողմից ավելի քան 13 մլն ռուբլի անօրինական շահույթը։ PwC-ն հայտարարել է մնալու հրաման ստանալու իրենց մտադրության մասին[5]։

Հետևանք

խմբագրել

«Մենք ակնհայտորեն ցնցված ենք նամակի բովանդակությունից։ Satyam-ի բարձրաստիճան ղեկավարները միավորված են հաճախորդների, գործընկերների, մատակարարների և բոլոր բաժնետերերի հանդեպ իրենց հավատարմության մեջ[6]։

2009 թվականի հունվարի 10-ին Ընկերությունների իրավունքի խորհուրդը որոշեց արգելել Satyam-ի ներկայիս խորհրդի գործունեությունը և նշանակել 10 անվանական տնօրեն։ «Ներկայիս խորհուրդը չկարողացավ անել այն, ինչ պետք է աներ։ Չի կարելի թույլ տալ, որ ՏՏ ոլորտի վստահությունը տուժի» ասել է կորպորատիվ գործերի նախարար Պրեմ Չանդ Գուպտան։ Լիցենզավորված հաշվապահների կարգավորող ICAI-ն ցուցմունք է տվել Satyam-ի աուդիտորին՝ PricewaterhouseCoopers (PwC)-ին հաշիվների խեղաթյուրման վերաբերյալ։ ICAI-ի նախագահ Վեդ Ջայնն ասել է. «Մենք խնդրել ենք PwC-ին պատասխանել 21 օրվա ընթացքում»։

Նաև 2009 թվականի հունվարի 10-ին, նույն օրը, հանցագործությունների հետաքննության վարչությունը (CID) հարցաքննության համար վերցրեց Վադլամանի Սրինիվասին՝ Սատյամի այն ժամանակվա ֆինանսական տնօրենին։ Ավելի ուշ նրան ձերբակալել են և պահել դատական ​​կալանքի տակ[7]։

2009 թվականի հունվարի 11-ին կառավարությունը Սատյամի խորհրդի կազմում առաջադրեց հայտնի բանկիր Դիպակ Պարեխին, NASSCOM-ի նախկին ղեկավար Կիրան Կարնիկին և SEBI-ի նախկին անդամ Ք Աչութանին[8]։

Հնդկաստանի վերլուծաբանները Սատյամի սկանդալն անվանել են Հնդկաստանի սեփական Էնրոնի սկանդալ[9]։ Որոշ սոցիալական մեկնաբաններ դա ավելի շատ տեսնում են որպես Հնդկաստանի ընտանիքին պատկանող կորպորատիվ միջավայրի հետ կապված ավելի լայն խնդրի մի մաս։

Այս լուրերից անմիջապես հետո Merrill Lynch-ը (այժմ՝ Bank of America-ի մի մասն է) և State Farm Insurance-ը դադարեցրել են իրենց համագործակցությունը ընկերության հետ։ Նաև Credit Suisse-ը կասեցրել է Satyam-ի իր լուսաբանումը։ Նաև հաղորդվել է, որ Satyam-ի PricewaterhouseCoopers աուդիտորական ընկերությունը կհետազոտվի այս սկանդալին մեղսակցության համար։ SEBI-ն՝ ֆոնդային շուկայի կարգավորիչը, նաև ասաց, որ եթե մեղավոր ճանաչվի, ապա Հնդկաստանում աշխատելու նրա լիցենզիան կարող է չեղարկվել[10][11][12][13][14]։ Սաթյամը 2008 թվականին Ռիսկերի կառավարման և համապատասխանության հարցերով կորպորատիվ կառավարման համար բաղձալի Golden Peacock մրցանակի դափնեկիրն էր[15], որը զրկվեց նրանցից սկանդալի հետևանքով[16]։ Նյու Յորքի ֆոնդային բորսան դադարեցրել է Satyam բաժնետոմսերի առևտուրը 2009 թվականի հունվարի 7-ից[: Հնդկաստանի Ազգային ֆոնդային բորսան հայտարարել է, որ հունվարի 12-ին կհեռացնի Satyam-ն իր S&P CNX Nifty 50 բաժնետոմսերի ինդեքսից։ Satyam-ի հիմնադիրը ձերբակալվել է այն բանից երկու օր անց, երբ նա խոստովանել է, որ կեղծել է ֆիրմայի հաշիվները։ Ռամալինգա Ռաջուին մեղադրանք է առաջադրվել մի քանի հանցագործությունների համար, այդ թվում՝ հանցավոր դավադրության, վստահության խախտման և կեղծիքի համար։

Satyam-ի բաժնետոմսերը 2009 թվականի հունվարի 10-ին ընկան մինչև 11,50 ռուփի, ինչը նրանց ամենացածր մակարդակն է 1998 թվականի մարտից ի վեր՝ համեմատած 2008 թվականի 544 ռուփիի բարձր մակարդակի հետ[17]։ Նյու Յորքի ֆոնդային բորսայում Satyam-ի բաժնետոմսերը հասել են առավելագույնին 2008 թվականին՝ 29,10 ԱՄՆ դոլար։ 2009 թվականի մարտ ամսին նրանք վաճառվում էին շուրջ 1,80 ԱՄՆ դոլարի շուրջ։

Հնդկաստանի կառավարությունը հայտարարել է, որ կարող է ընկերությանը տրամադրել իրացվելիության ժամանակավոր ուղղակի կամ անուղղակի աջակցություն։ Այնուամենայնիվ, արդյոք զբաղվածությունը կշարունակվի նախաճգնաժամային մակարդակներում, հատկապես նորակոչիկների համար, կասկածելի է[18]։

2009 թվականի հունվարի 14-ին Փրայս Ուոթերհաուսը՝ PricewaterhouseCoopers-ի հնդկական ստորաբաժանումը, հայտարարեց, որ իր ապավինումը Satyam-ի ղեկավարության կողմից տրամադրված պոտենցիալ կեղծ տեղեկատվությանը կարող է դարձրել իր աուդիտի հաշվետվությունները «ոչ ճշգրիտ և անարժանահավատ»[19][20][21]։

2009 թվականի հունվարի 22-ին CID-ը դատարանում ասաց, որ աշխատողների իրական թիվը կազմում է ընդամենը 40,000, այլ ոչ թե 53,000, ինչպես ավելի վաղ հաղորդվել էր, և որ պրն. Ռաջուն, իբր, ամեն ամիս հանում էր 200 միլիոն ₹ (3 միլիոն ԱՄՆ դոլար)՝ այս 13,000 գոյություն չունեցող աշխատակիցներին վճարելու համար։

Հնդկաստանի կառավարությունը նշանակեց A. S. Murthy-ին որպես Satyam-ի նոր գործադիր տնօրեն, որն ուժի մեջ կմտնի 2009 թվականի փետրվարի 5-ից։ Նշանակվեցին նաև հատուկ խորհրդատուներ՝ Հոմի Խուսրոխան Tata Chemicals-ից և լիազորված հաշվապահ Տ. Ն. Մանոհարան[22]։

2011 թվականի նոյեմբերի 4-ին Գերագույն դատարանը գրավ է տվել Ռամալինգա Ռաջուին, ինչպես նաև սկանդալի մեջ մեղադրվող ևս երկուսին, քանի որ CBI-ի հետաքննչական գործակալությունը չէր ներկայացրել մեղադրանքի թերթիկ՝ չնայած Ռաջուի ձերբակալության պահից 33 ամիս ժամանակ ուներ դա անելու համար։

2014 թվականի սեպտեմբերի 15-ին գործը քննող ԿԲ հատուկ դատարանը շահագրգիռ կողմերին խնդրեց ներկայանալ դատարան 2014 թվականի հոկտեմբերի 27-ին։ Վճռի ամսաթիվը պետք է նշվեր այդ օրը ավելի ուշ։

2015 թվականի ապրիլի 9-ին Ռաջուն և ևս ինը հոգի մեղավոր են ճանաչվել ընկերության եկամուտները ուռճացնելու նպատակով համագործակցելու, հաշիվները և եկամտահարկի հայտարարագրերը կեղծելու և հաշիվ-ապրանքագրեր ստեղծելու մեջ, ի թիվս այլ բացահայտումների, և Հայդարաբադի դատարանը դատապարտել է յոթ տարվա ազատազրկման։ Կունջումանին և նրա եղբայրը նույնպես դատարանի կողմից տուգանվել են 55 միլիոն ռուփիով (883,960 ԱՄՆ դոլար) յուրաքանչյուրը[23]։

Satyam-ի ձեռքբերում Mahindra Group-ի կողմից

խմբագրել

2009 թվականի ապրիլի 13-ին պաշտոնական հրապարակային աճուրդի գործընթացի միջոցով Satyam-ի 31% բաժնեմասը գնվեց Mahindra & Mahindra-ին պատկանող Tech Mahindra ընկերության կողմից՝ որպես իր դիվերսիֆիկացման ռազմավարության մաս։ 2009 թվականի հուլիսից Satyam-ը վերաբրենդավորեց իր ծառայությունները Mahindra-ի նոր ղեկավարության ներքո որպես «Mahindra Satyam»: Հարկային խնդիրների պատճառով ուշացումից հետո[24][25]։ «Tech Mahindra»-ն հայտարարեց իր միաձուլման մասին «Mahindra Satyam»-ի հետ 2012 թվականի մարտի 21-ին, այն բանից հետո, երբ երկու ընկերությունների խորհուրդը հաստատեց[26][27]։ Ընկերությունները օրինական կերպով միավորվել են 2013 թվականի հունիսի 25-ին[28][29]։

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ «Satyam scam: All you need to know about India's biggest accounting fraud». 2015 թ․ ապրիլի 9.
  2. ↑ 2,0 2,1 Desk, Internet (2015 թ․ ապրիլի 9). «Satyam Scandal: Who, what and when». The Hindu – via www.thehindu.com.
  3. ↑ «Satyam Founder Ramalinga Raju, 9 Others Convicted of Multi-Crore Accounting Fraud». NDTV.com.
  4. ↑ «SEC Charges India-Based Affiliates of PWC for Role in Satyam Accounting Fraud». Securities and Exchange Commission. 2011 թ․ ապրիլի 5. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 27-ին.
  5. ↑ «Sebi bars Price Waterhouse: What is the firm's role in the Satyam scam?». Securities and Exchange Commission. 2018 թ․ հունվարի 11. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 18-ին.
  6. ↑ «Shareholders interest top priority: Satyam Board». The livemint.
  7. ↑ «Satyam ex-CFO Vadlamani Srinivas sent to judicial custody till Jan 23». The Economic Times. 2009 թ․ հունվարի 11. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
  8. ↑ «Govt puts Parekh, Karnik and ex-Sebi member on Satyam Board». The livemint. 2009 թ․ հունվարի 11.
  9. ↑ The Caste of a Scam: A Thousand Satyams in the Making. Kafila.
  10. ↑ Satyam scandal rattles confidence in accounting Big Four Արխիվացված 2011-01-04 Wayback Machine. In.reuters.com.
  11. ↑ ICAI to seek explanation from Satyam’s auditor PwC. Livemint.com (7 January 2009).
  12. ↑ Satyam auditor says examining chairman's statement. Reuters.com (7 January 2009).
  13. ↑ What happens to PWC, The Auditor For Satyam?(չաշխատող հղում)
  14. ↑ Satyam: Auditors' body to pull up PwC ICAI to seek explanation from Satyam’s auditor PwC. Rediff.com.
  15. ↑ http://www.goldenpeacockawards.com/GPA_RESULTS_ANNOUNCEMENT_2008.pdf
  16. ↑ Satyam stripped off Golden Peacock Global Awards – Software-Infotech-The Economic Times (8 Jan 2009, 0118 hrs IST, PTI)
  17. ↑ Indian IT scandal boss arrested – 9 January 2009 – Business – BBC NEWS
  18. ↑ Kinetz, Erika (2009 թ․ հունվարի 14). «Price Waterhouse says its Satyam audits relied on company information, could be wrong». Associated Press Newswires. MUMBAI, India. APRS000020090114e51e0013x – via Dow Jones Factiva.
  19. ↑ «Share/Stock Market Investment, Financial & Share Market News, Mutual Funds & BSE/NSE Live Index Updates – IndiaInfoline». www.indiainfoline.com.
  20. ↑ Satyam Names Murty as CEO to Replace Arrested Founder – (5 February 2009, 1813 hrs IST) Satyam Names Murty as CEO to Replace Arrested Founder
  21. ↑ A S Murty appointed as Satyam CEO – (5 Feb 2009, 1816 hrs IST) A S Murty appointed as Satyam CEO Kiran
  22. ↑ Retrieved from http://www.financialexpress.com/article/industry/companies/satyam-computer-case-b-ramalinga-raju-9-others-found-guilty/62062/.
  23. ↑ Retrieved from http://www.financialexpress.com/article/industry/companies/satyam-computer-case-b-ramalinga-raju-9-others-found-guilty/62062/.
  24. ↑ moneycontrol.com. moneycontrol.com (15 February 2011).
  25. ↑ Mah Satyam-Tech Mah to appoint bankers to fasten merger. Moneycontrol.com (30 August 2011).
  26. ↑ /Tech Mahindra, Satyam get nod to merge. Livemint.com (21 March 2012).
  27. ↑ High Court orders shareholders' meeting on MSat-Tech Mahindra merger. Profit.ndtv.com (11 May 2012).
  28. ↑ Tech Mahindra completes Satyam merger, becomes 5th biggest IT firm – Economic Times. The Economic Times. (26 June 2013).
  29. ↑ Satyam is history, merger with Tech Mahindra complete | Business Line. Business Line. (25 June 2013).
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Satyam_scandal&oldid=10018345» էջից