ე
Էն (վրաց.՝ ენი, գրելաձևեր՝ ասոմթավրուլի Ⴄ, նուսխուրի ⴄ, մխեդրուլի ე, մթավրուլի Ე) վրացերենի այբուբենի հինգերորդ տառ։ Համապատասխանում է հայերենի այբուբենի «Է է» հնչյունին կամ բառամիջի «Ե ե» տառին (վրացերենում երկնչյուններ չկան)։ Թվային արժեքն է 5[1]։
Էն | |
---|---|
Տեսակ | վրացերենի այբուբենի տառ |
Մեծատառ | ე |
Փոքրատառ | ე |
Մասն է | Վրացական գիր |
Այբուբեն(ներ) | Վրացերենի այբուբեն |
Տեղը այբուբենում | 5-րդ |
Հնչույթ | է |
Օգտագործվում է նաև Վրաստանում կիրառվող լազերենի այբուբենի վրացական տարբերակում։ Թուրքիայում օգտագործվող լատինական այբուբենում այն համապատասխանում է «e»-ին[2]։ Նախկինում օգտագործվել է աբխազերենի (1937-1954)[3] և օսերենի (1938-1954)[4] այբուբեններում վրացական գրի հիման վրա, կյուրեղյան տառադարձումից հետո երկու դեպքում էլ այն փոխարինվել է «э»: Ռոմանիզացիայի բոլոր համակարգերում տառադարձվում է որպես «e»[5]։
Տառ
խմբագրելԱսոմթավրուլի | Նուսխուրի | Մխեդրուլի |
---|---|---|
asomtavruli | nuskhuri | mkhedruli |
---|---|---|
U+10A4[6] | U+2D04[7] | U+10D4[6] |
Հերթականություն
խմբագրելԲրայլ
խմբագրելՎրացերենի այբուբեն | ||
---|---|---|
ა՝ Ան | მ՝ Ման | ღ՝ Ղան |
ბ՝ Բան | ნ՝ Նար | ყ՝ Ղար |
გ՝ Գան | ო՝ Օն | შ՝ Շին |
დ՝ Դոն | პ՝ Պար | ჩ՝ Չոն |
ე՝ Էն | ჟ՝ Ժան | ც՝ Ցան |
ვ՝ Վին | რ՝ Ռաե | ძ՝ Ձիլ |
ზ՝ Զեն | ს՝ Սան | წ՝ Ծիլ |
თ՝ Թան | ტ՝ Տար | ჭ՝ Ճար |
ი՝ Ին | უ՝ Ուն | ხ՝ Խան |
კ՝ Կան | ფ՝ Փար | ჯ՝ Ջան |
ლ՝ Լաս | ქ՝ Քան | ჰ՝ Հաե |
Հնամենի տառեր | ||
ჱ՝ ეჲ | ჲ՝ ჲე | ჳ՝ ჳე |
ჴ՝ ჴარ | ჵ՝ ჰოე | |
Լրացուցիչ տառեր | ||
ჶ՝ ჶი | ჷ՝ ჷნ | ჸ՝ ჸინ |
ჹ՝ - | ჺ՝ - |
մխեդուլի[11] |
---|
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Mchedlidze, II, p. 100
- ↑ René Lacroix Description du dialecte laze d'Arhavi (caucasique du sud, Turquie): Grammaire et textes. — Lyon: Université Lumière-Lyon-II, 2009. — P. 15. — 923 p.
- ↑ Бгажба Х. С. Из истории письменности в Абхазии. — Тбилиси: «Мецниереба», 1967. — С. 65—70. — 72 с. — 1000 экз.
- ↑ Бигулаев Б. Б. История осетинского письма. — Диссертация на соискание учёной степени кандидата наук. — Дзауджикау: Северо-Осетинский НИИ, 1945. — С. 77—80.
- ↑ «Transliteration of Non-Roman Scripts. Transliteration of Georgian» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021-06-14-ին. Վերցված է 2021-05-26-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ 6,0 6,1 Unicode (1)
- ↑ Unicode (2)
- ↑ Mchedlidze, I, p. 105
- ↑ Mchedlidze, I, p. 107
- ↑ Mchedlidze, I, p. 110
- ↑ UNESCO, World Braille Usage, Third Edition, Washington, D.C. p. 45
Գրականություն
խմբագրել- Mchedlidze, T. (1) The restored Georgian alphabet, Fulda, Germany, 2013
- Mchedlidze, T. (2) The Georgian script; Dictionary and guide, Fulda, Germany, 2013
- Machavariani, E. Georgian manuscripts, Tbilisi, 2011
- The Unicode Standard, Version 6.3, (1) Georgian, 1991-2013
- The Unicode Standard, Version 6.3, (2) Georgian Supplement, 1991-2013