Տանձենի Բրովիչի
Տանձենի Բրովիչի | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Գիտական դասակարգում | ||||||||||
|
||||||||||
Լատիներեն անվանում | ||||||||||
P. browiczi
|
Տանձենի Բրովիչի (լատին․՝ Pyrus browiczi), վարդազգիների ընտանիքի, տանձենի ցեղի ծածկասերմ բույս։ Տերևաթափ ծառ է՝ 10 - 12 մ բարձրությամբ և 40-60 սմ բնի տրամագծով։ Տարածված է միայն Հայաստանում՝ Վայքում, խիստ սահմանափակ տարածություններում, հատ ու կենտ, փոքր խմբերով՝ գյուղերի շրջակայքում, անտառների եզրերին, ծովի մակերևույթից 1600-1800 մ բարձրություններում։ Որպես տիպիկ հայկական էնդեմ, պետք է պահպանել և տարածել[1]։
Նկարագրություն խմբագրել
Մինչև 15 մ բարձրությամբ, լայն բրգաձև սաղարթով, հաստ փշերով ծառ է։ 6-8 սմ երկարությամբ, 3-5 սմ լայնությամբ շատ բարակ, մերկ, մանր անհավասար աղեղնաատամնավոր եզրերով։ Պտուղը վաղ թափվող բաժակի մասերով է, տանձաձև, հարթ, 3–4 սմ երկարությամբ, բարակ երկար պտղակոթերով, մինչև 6 սմ երկարությամբ[2]։
Տարածվածություն խմբագրել
Բույսը աճում է միայն Դարեղեգիսի ֆլորիստիկական շրջանում (Եղեգիս գետի կիրճ, Հերմոն և Վարդահովիտ գյուղերի շրջակայք)[2]։
էկոլոգիա խմբագրել
Աճում է վերին լեռնային գոտում, ծովի մակարդակից 1700-2100 մ բարձրությունների վրա, լայնատերև անտառներում, անտառների և դաշտերի եզրին, մարգագետիններում։ Ծաղկում է ապրիլ-մայիս ամիսներին, պտղաբերում հունիս-սեպտեմբերին[2]։
Պահպանություն խմբագրել
Կրիտիկական վիճակում գտնվող տեսակ է։ Հայաստանի էնդեմիկ է։ Հայտնի է ընդամենը մեկ պոպուլյացիա 10 կմ²-ից պակաս տարածման և բնակության շրջանների մակերեսով։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված չէր։ Ընդգրկված չէ նաև CITES-ի Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[2]։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ Հարությունյան Լ․ Վ․, Հարությունյան Ս․ Լ․, Հայաստանի դենդրոֆլորան, հ. 1, Երևան, «Լույս հրատարակչություն», 1985, էջ 349։
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.