Վերին Ծաղկավանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Տավուշի մարզ)

Այս հոդվածը ներկայացնում է Տավուշի մարզի Վերին Ծաղկավան գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 48 հուշարձան (17 միավոր)։

Վերին Ծաղկավանի հուշարձաններ էջը Վիքիպահեստում

հուշարձան	կառուցված	վայր, հասցե	կոորդ	համարանիշ	նշան.	հավելյալ նշումներ	պատկեր
Ամրոց «Բախրիխաչ» («Բխըրխաչ»)	Ք.ա. 1 հզ	գյուղից 1 կմ հվ, Հախում գետի աջ ափին, գյուղի գոմերի դիմաց, բլրի վրա	—	10.38/1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Ամրոց «Բերդաքար»	Ք.ա. 6-5 դդ.	գյուղից 5 կմ հվ-ամ	—	10.38/2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Ամրոց «Կալքար»	Ք.ա. 6-4 դդ.	գյուղից 4 կմ հվ-ամ, Հախում գետի ձախ ափին, Շխմուրադի վանքի մոտ, բարձր բլրի վրա	—	10.38/3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Ամրոց «Սև-սև քարերի բլուր»	Ք.ա. 6-5 դդ.	գյուղից 2.5 կմ հվ-ամ, «Կալքար» ամրոցից 2 կմ հս, Հախում գետի ձախ ափին, անտառի մեջ	—	10.38/4	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Ամրոց «Սև-սև քարերի թախտ»	Ք.ա. 6-4 դդ.	գյուղից 2 կմ հվ-ամ, Հախում գետի ձախ ափին, «Սև-սև քարերի բլուր» ամրոցից 0.5 կմ աե, անտառի մեջ	—	10.38/5	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Բնակատեղի «Սղնախ»	Ք.ա. 2-1 հզ	գյուղից 2 կմ հվ	—	10.38/6	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	միջնադար	գյուղից 0.5 կմ ամ, անտառի եզրին, «Խազազկուտ» վայրում	—	10.38/7	Տ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	միջնադար	գյուղից 2.5 կմ հվ-ամ, «Սև-սև քարերի բլուր» ամրոցի տարածքում, անտառի մեջ	—	10.38/8	Տ	ավերված, պահպանվել են 12-13 դդ. խաչքարերի բեկորներ	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	19-20 դդ.	գյուղի հս-ամ մասում	—	10.38/9	Տ	գործող	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	19-20 դդ.	գյուղից 1.5 կմ աե, ավտոճանապարհի եզրին, «Ճաքած գյուղ» վայրում	—	10.38/10	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի	միջնադար	գյուղից 2 կմ հվ-ամ, Հախում գետի ձախ ափին, Շխմուրադի վանք տանող ճանապարհին	—	10.38/11	Տ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի «Բախրիխաչ» («Բխըրխաչ»)	13-17 դդ.	գյուղից 1 կմ հվ	—	10.38/12	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	13-17 դդ.		—	10.38/12.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	13 դ.		—	10.38/12.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գավիթ	13 դ.		—	10.38/12.2.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.	եկեղեցու խորանում	—	10.38/12.2.2	Հ	ստորին մասը և աջ եզրը կոտրված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	17 դ.	եկեղեցու խորանում	—	10.38/12.2.3	Հ	արձանագիր, երկատված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	17 դ.	եկեղեցու խորանում, նախորդին կից	—	10.38/12.2.4	Հ	ստորին մասը կոտրված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.	գյուղից 1.5 կմ հվ-ամ, աղբյուրի մոտ, Շխմուրադի վանք տանող ճանապարհին	—	10.38/13	Հ	գեղաքանդակ, երկատված և վերականգնված	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին	1979-80 թթ.	գյուղի հվ-ամ մասում	—	10.38/14	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Մատուռ Սբ. Գևորգ	13-15 դդ.	գյուղից 0.5 կմ հս-ամ	—	10.38/15	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.	մատուռի մեջ, աե պատի մոտ	—	10.38/15.1	Տ	կանգնեցված է գլխիվայր	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	14-15 դդ.	ագուցված է մատուռի հս պատին, խորշի մեջ	—	10.38/15.2	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Վանական համալիր Շխմուրադ	12-13 դդ.	գյուղից 6-7 կմ ամ	40°54′39″ հս․. լ. 45°18′01″ ավ. ե.	10.38/16	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գավիթ	12-13 դդ.	կից է Սբ. Աստվածածին եկեղեցուն ամ-ից	—	10.38/16.1	Հ	մեծ գավիթն է	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12 դ.	գավթի հվ պատի լուսամուտի մեջ	—	10.38/16.1.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12 դ.	հենած է գավթի աե պատին, ներքուստ	—	10.38/16.1.2	Հ	երկատված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	կանգնեցված է գավիթի աե պատի մոտ	—	10.38/16.1.3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	ագուցված է գավիթի հվ պատին, ներքուստ	—	10.38/16.1.4	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	կանգնեցված է գավթի հվ-աե անկյունում	—	10.38/16.1.5	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	1251 թ.	կանգնեցված է գավիթի աե պատի մոտ	—	10.38/16.1.6	Հ	երկատված	Լուսանկար վերբեռնել
Գավիթ	13 դ.	կից է Սբ. Աստվածածին եկեղեցուն հվ-ից	—	10.38/16.2	Հ	փոքր գավիթն է, կիսավեր	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	ագուցված է գավթի հս պատին, ներքուստ	—	10.38/16.2.1	Հ	հողմահարված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	կանգնեցված է գավթի մուտքից ձախ, արտաքուստ	—	10.38/16.2.2	Հ	հողմահարված	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	12-15 դդ.	համալիրից աե	—	10.38/16.3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին	1181 թ.		—	10.38/16.4	Հ	գմբեթավոր դահլիճ	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12 դ.	ագուցված է եկեղեցու հվ-աե ավանդատան մուտքից վեր	—	10.38/16.4.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12 դ.	ագուցված է եկեղեցու հվ ճակատին, արտաքուստ	—	10.38/16.4.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	կանգնեցված է բեմի վրա	—	10.38/16.4.3	Հ	ստորին ձախ անկյունը կոտրված է	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	կանգնեցված է բեմի վրա	—	10.38/16.4.4	Հ	վերնամասը կոտրված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	ագուցված է եկեղեցու հվ պատին, ներքուստ	—	10.38/16.4.5	Հ	արձանագիր	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	ագուցված է եկեղեցու հվ որմնասյան ամ ճակատին	—	10.38/16.4.6	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	հենած է եկեղեցու հս պատին, արտաքուստ	—	10.38/16.4.7	Հ	գեղաքանդակ է, պահպանվել է վերին կեսը	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	15-16 դդ.	կանգնեցված է բեմի վրա	—	10.38/16.4.8	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	1611 թ.	հենած է եկեղեցու հվ պատին՝ մուտքի մոտ	—	10.38/16.4.9	Հ	կազմող՝ Քիրամ, պահպանվել է վերնամասը	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Սարգսի	1619 թ.	կանգնեցված է եկեղեցու ամ մուտքի մոտ՝ արտաքուստ	—	10.38/16.4.10	Հ	մելիք Սարգիս Աթաբեկյանի	Լուսանկար վերբեռնել
Մատուռ «Խորանիկ»	12 դ.	Սբ. Աստվածածին եկեղեցու հվ-աե կողմում	—	10.38/16.5	Հ	կիսավեր	Լուսանկար վերբեռնել
Քարայր-կացարան	13 դ.	գյուղից 5 կմ հվ, Հախում գետի աջափնյա ժայռին	—	10.38/17	Հ	կարծիք կա, որ Վանական Վարդապետ Տավուշեցու քարայրն է	Լուսանկար վերբեռնել

Տես նաև

• Հայաստանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ