Վարազդուխտ Սյունի
Վարազդուխտ Սյունի (ծննդյան և մահվան թվականներն անհայտ, 6-րդ դար), իշխանուհի Սյունիքի իշխանությունում, Սյունիքի գահերեց-իշխան՝ Հովհան Սյունու (536-554[1]) կինը, գահերեց-իշխաններ Վասդուղ Սյունու և Գրիգոր Սյունու մայրը։
| Վարազդուխտ Սյունի | ||
| ||
|---|---|---|
| 6-րդ դար | ||
| Ազգություն | Հայ | |
| Դավանանք | Քրիստոնեություն | |
| Դինաստիա | Սյունիներ | |
| Ամուսին | Հովհան Սյունի | |
| Զավակներ | Վասդուղ Սյունի, Գրիգոր Սյունի | |
Սյունի վանքի կառուցում խմբագրել
Ըստ պատմիչ Ստեփանոս Օրբելյանի, հայոց թվականությունից առաջ («յառաջ քան զհայ թուականն», 551 թ.) Վարազդուխտ իշխանուհին է հիմնադրել Սյունյաց վանքը կամ Սուրբ Գրիգոր եկեղեցին (հետագայում վերանվանվել է Սուրբ Հովհաննես)։ Վանքի առջև Սյունյաց իշխանները կառուցում են արքունական տուն և իշխանանիստ ապարանք։ Վարազդուխտ իշխանուհու և նրա ամուսնու Սյունյաց գահերեց իշխան Հովհան Սյունու դիմաքանդակները տեղադրված են Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցու արևմտյան ճակատի եռանկյունաձև խորշերի վերևում։ Նույն ճակատի հարավային լուսամուտի մոտ տեղադրված բարձրաքադակում ամբողջ հասակով և վեղարը գլխին պատկերված է տաճարի ճարտարապետ Հովհաննեսը։
Ստեփանոս Օրբելյանը գրում է՝.
«Սիւնի վանք որոյ եկեղեցին չքնաղ և նորակերտ ձևով կանգնեալ գնբեթայարկ խորան երկնանման ի մեծ բարեպաշտուհւոյն Վարազդխտոյ` Սիւնեաց տիկնոջէ յառաջ քան զհայ թուականն, յանուն սրբոյ Լուսավորչին։ Եվ առաջև վանացն ի մէջ քաղցրահայեաց մէյդանին դնեն իշխանքն տուն արքունի և ապարանք իշխանանիստ, և յամենայն աւուր ասեն գային ի ժամ պատարագին...»:
Պատկերասրահ խմբագրել
-
Վարազդուխտ Սյունյաց տիկնոջ կողմից հիմնադրված Սյունի վանքը
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Սյունյաց իշխանական տունը 6-7-րդ դարում», Ժիրայր Միրումյան, Գորիս, 2017
Աղբյուրներ խմբագրել
- Հայոց անձնանունների բառարան, Հրաչյա Աճառյան, 1942 թ. Հատոր 5, Ցուցակ 1, Էջ 64
- «Ստեփաննոսի Սիւնեաց եպիսկոպոսի պատմութիւն տանն Սիսական», Մկրտիչ Էմին, 1861 թ. Մոսկվա, Գլուխ Կա (էջ 248)
- «Սիւնիքի պատմութիւն», Ստեփանոս Օրբելյան, Գլուխ Կբ
- «Պատմութիւն նահանգին Սիսական արարեալ Ստեփաննոսի Օրբէլեան արքեպիսկոպոսի Սիւնեաց», Կարապետ Շահնազարյան, 1859, Փարիզ, Գլուխ Կբ (էջ 82)
- «Ստորագրութիւն հին Հայաստանեայց», Ղուկաս Ինճինճյան, 1822, Վենետիկ, Սուրբ Ղազար, Նահանգ Թ, էջ 260
- «Սիսական. Տեղագրութիւն Սիւնեաց աշխարհի», Ղևոնդ Ալիշան, Վենետիկ, 1893, էջ 13, 113, 212
- «Սյունյաց իշխանական տունը 6-7-րդ դարում», Ժիրայր Միրումյան, Գորիս, 2017
- «Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, գլխ. խմբ. Հովհ. Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատ., Երևան 2002, էջ 912 (Սյունի վանք)