«Մորավեկի պարադոքս»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չNo edit summary |
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589); ծանոթագրությունը տեղափոխում եմ կետադրական նշանից առաջ |
||
Տող 4.
Դիտարկումը 1980-ականներին ձևակերպել են Հանս Մորավեկը, Ռոդնի Բրուքսը, Մարվին Մինսկին և այլք։ Հանս Մորավեկը՝ ավստրիացի ֆուտուրիստ ռոբոտատեխնիկայի և համակարգչային գիտության մասնագետ, ներկայումս՝ Robotics Institute of Carnegie Mellon University–ում պրոֆեսոր–դասախոս, 1988 թվականին գրել է. «Համեմատաբար հեշտ է համակարգիչներին հրահանգել ցուցադրել լավ արդյունքներ չափահասին հատուկ ինտելեկտուալ կամ շաշկու խաղում, դժվար կամ անհնար է նրանց տալ մեկամյա երեխայի հմտություններ, ինչպիսին են նրանց ընկալումն ու շարժունակությունը»<ref name=":0">{{Cite book|title=Mind Children, Harvard University Press|url=https://archive.org/details/mindchildren00hans|last=Moravec|first=Hans|year=1988|pages=[https://archive.org/details/mindchildren00hans/page/15 15]-16}}</ref>։
Լինգվիստ և կոգնիտիվիստ Սթիվեն Փինքերը այս պարադոքսի հայտնաբերումը համարում է արհեստական բանականության մեջ ամենակարևորներից։ Նա գրում է «Արհեստական բանականության 35 տարվա հետազոտությունների հիմնական պատճառն այն է, որ բարդ խնդիրները հեշտ են, հեշտերը՝ բարդ։ Չորս տարեկան երեխայի ինքնաբերաբար կատարվող համարվող մտավոր ունակությունները (դեմքը ճանաչելը, մատիտ վերցնելը, սենյակում քայլելը, հարցին պատասխանելը) իրականում ալգորիթմացման համար երբևէ մտածված ամենաբարդ խնդիրներից են»
== Բացատրություն ==
Մորավեկը պարադոքսի հնարավոր բացատրություն է համարում [[Էվոլյուցիա|էվոլուցիան]] և [[Բնական ընտրություն|բնական ընտրությունը]]։ Որպես դրանց հետևանք՝ մարդիկ հարմարվում են միջավայրի պայմաններին ու նրա փոփոխություններին։ Բնական ընտրությունը հին հմտությունների հարմարվողականության համար երկար ժամանակ է հատկացրել։ Իսկ ալգորիթմիզացման համար մատչելի մտավոր գործառույթները ֆիլոգենետիկորեն նոր գործառույթներ են, որոնք էվոլյուցիայի գործընթացում զարգացել են համեմատաբար ուշ և առանձնահատուկ են միայն մարդկանց համար։ Նրանք ժամանակ չեն ունեցել ուղեղի մեջ հիմք ձեռք բերելու համար, և հետևաբար, կարծես, չեն գործում ինքնաբերաբար։
Ըստ Մորավեկի՝<blockquote>Մարդկային ուղեղի խիստ զարգացած զգայական-շարժիչ մասերում ծրագրավորված է միլիարդավոր տարիների փորձը բնության մեջ և թե ինչպես գոյատևել այնտեղ։ Կարծում եմ, պատճառաբանություն կոչվող կանխամտածված գործընթացը մարդկային մտքի ամենաբարակ երեսպատումն է, որն արդյունավետ է, միայն քանի որ դրան աջակցում են շատ ավելի հին և շատ ավելի հզոր, թեև սովորաբար գիտակցաբար չարվող, զգայական-շարժիչ գիտելիքները։ Մենք բոլորս բացարձակ օլիմպիականներ ենք ընկալման և շարժիչ ոլորտներում, այն աստիճան, որ դժվարինը դյուրին ենք դարձնում։ Աբստրակտ միտքը, սակայն, նոր հնարք է, գուցե 100 հազարից էլ քիչ տարեկան։ Մենք դեռ չենք յուրացրել այն։ Ամեն ինչ այդքան էլ դժվար չէ. պարզապես այդպես է թվում, երբ դա անում ենք<ref name=":0" />։</blockquote>Մարվին Մինսկին իր ''The Society of Mind'' գրքում գրում է՝ <blockquote>Ո՞ր կախարդական հնարքն է մեզ ինտելեկտուալ դարձնում։ Հնարքը նրանում է, որ հնարք գոյություն չունի։ Ինտելեկտի ուժը բխում է մեր հսկայական բազմազանությունից և ոչ ինչ–որ միակ իդեալական սկզբունքից։ </blockquote>Ըստ նրա՝ [https://astromachineworks.com/what-is-reverse-engineering/#:~:text=Reverse%20engineering%2C%20sometimes%20called%20back,individual%20components%20of%20larger%20products. ռեվերս-նախագծման] համար ամենաբարդ մարդկային հմտությունները ինքնաբերաբար արվածներն են <blockquote>Ընդհանրապես, մենք ամենաքիչն ենք տեղյակ, թե ինչն է մեր միտքն ամենալավն անում։ Մենք ավելի շատ տեղյակ ենք ոչ լավ աշխատող պարզ գործընթացներից, քան անթերի աշխատող բարդ գործընթացներից
''Միլիոնավոր տարիներ զարգացող հմտությունների օրինակներ․'' դեմքը, ձայնը ճանաչելը, տարածության մեջ կողմնորոշվելը, շփվելը, հուզական վիճակի որոշումը դեմքի արտահատությունների միջոցով, գնդակ բռնելը, համապատասխան նպատակներ սահմանելը, հետաքրքրաշարժ բաներին ուշադրություն դարձնելը, այսինքն՝ ընկալման, ուշադրության, վիզուալիզացիայի, շարժողական և սոցիալական հմտությունների և այլնի հետ կապված ամեն ինչ։
''Համեմատաբար ավելի ուշ ի հայտ եկած հմտությունների օրինակներ''․ [[մաթեմատիկա]], [[ճարտարագիտություն]], [[տրամաբանություն]], խաղեր և գիտական պատճառաբանություն։ Այս ամենը մեզ համար դժվար է, քանի որ սա այն չէ, ինչ մեր մարմիններն ու ուղեղը առաջին հերթին անում են։ Սրանք հմտություններ և տեխնիկաներ են, որոնք ձեռք են բերվել վերջերս, պատմական ժամանակներում և մշակութային էվոլյուցիայի շնորհիվ կատարելագործվելու համար ունեցել են առավելագույնը մի քանի հազար
Ներկայիս ԱԲ համակարգերը, անկասկած, լայնածավալ հաշվողական համակարգեր
Եվս մեկ պատճառ է հանդիսանում այն, որ արհեստական բանականությունը «սովորում» է մեր միջոցով։ Մենք գիտակցաբար սովորել ենք մաթեմատիկա, ինչպես հաղթել խաղեր և հետևել տրամաբանությանը։ Այսինքն՝ մենք գիտենք այս առաջադրանքները կատարելու համար անհրաժեշտ հաջորդական քայլերը և սովորեցնում ենք ԱԲ-ին։ Սակայն մենք չգիտենք, թե ինչպես սովորեցնել տեսնել, լսել կամ շարժվել։ Այս հմտությունները բաժանված չեն տրամաբանական քայլերի, հետևաբար ԱԲ-ին սովորեցնելը բարդանում է։
Տող 25.
== Ազդեցությունը արհեստական բանականության վրա ==
Մորավեցի պարադոքսը արհեստական բանականության էֆֆեկտին հանգեցնող և նրա զարգացմանը խանգարող ֆակտորներից մեկն էր։ Ըստ Սթիվեն Փինքերի՝ Մորավեկի պարադոքսը արհեստական բանականության 35 տարվա հետազոտությունների հիմնական պատճառն
Շարունակելով Սթիվեն Փինքերի ''The Language Instinct'' գրքից մեջբերումը՝ «Ինքնաբերաբար կատարվող համարվող մտավոր ունակությունները իրականում ալգորիթմացման համար երբևէ մտածված ամենաբարդ խնդիրներից են։ Քանի որ խելացի սարքերի նոր սերունդ է հայտնվում, բաժնետիրական վերլուծաբանները, նավթաքիմիական ինժեներները և խորհրդի անդամները սարքերով փոխարինվելու վտանգի տակ են։ Այգեգործները, խոհարարները, ընդունարանի աշխատակիցները տասնամյակներ շարունակ ապահով կլինեն»
Ռեդնի Բրուքսը բացատրում է, որ, համաձայն սկզբնական AI հետազոտության, [[Բանականություն|բանականությունը]] "ամենալավը բնութագրվում է, որպես այն բաների համախումբ, որոնք բարձրագույն կրթություն ունեցող գիտնականները համարում են հետաքրքիր", օրինակ՝ շախմատը, մաթեմատիկական թեորեմների ապացուցումը, բարդ հանրահաշվական խնդիրների լուծումը։ "Չորս-հինգ տարեկան երեխաների առանց ջանք թափելու կատարվող գործողությունները, օրինակ վիզուալ տարբերել բաժակն ու աթոռը, կամ երկու ոտքի վրա քայլելը, կամ իրենց ննջասենյակից դեպի հյուրասենյակ ճանապարհ գտնելը, չհամարվեցին բանականությանը վերաբերող"<ref>{{Cite book|title=Flesh and Machines|url=https://archive.org/details/fleshmachines00rodn|last=Brooks|first=Rodney|publisher=Pantheon Books|year=2002}}</ref>։ Այս պատճառով Բրուքսը հիմնադրեց նոր ուղղություն ոլորտի հետազոտության մեջ։ Նա որոշեց ստեղծել բանական մեքենաներ, որոնք "չեն ունենա ճանաչողականություն, միայն կզգան ու կգործեն։ Սա այն ամենն է ինչ կստեղծեմ՝ ի հակադրություն AI մասին ավանդական կարծիքի"։ Այս նոր ուղղությունը, որը նա կոչեց "Nouvelle AI", խիստ ազդեցիկ էր արհեստական բանականության և ռոբոտաշինության ուսումնասիրության մեջ<ref>{{Cite book|title=Intelligence Without Representation|last=Brooks|first=Rodney|publisher=MIT Artificial Intelligence Laboratory|year=1986}}</ref>։ Իսկ Հանս Մորավեկի սահմանածը այսօր կոչում են "Weak AI" (Թույլ արհեստական բանականություն)։ Այն կարող է ճշգրտությամբ և արդյունավետությամբ գերազանցել մարդու կարողությունները միայն սահմանափակ ոլորտներում։ Ի հակադրություն, "Strong AI" (Ուժեղ ԱԲ)–ը կկարողանա հասնել ամենաքիչը մարդկային ուղեղի հասած մակարդակին։ Մորավեկը սա համարեց հասանելի և անգամ ցանկալի, քանի որ մտածում էր, որ այս տեսակի բանականությունը մարկային փոփոխություններ կմտցնի։ Այն նաև գոյատևելու համար բնավորության գծեր կզարգացներ․ օրինակ՝ ուժի և ագրեսիայի պանաջը։ Սա իրենից էվոլուցիոնալ քայլ կարող էր ներկայացնել։ Այսպիսի "Ուժեղ ԱԲ" հնարավոր կլիներ մինչև
== Ծանոթագրություններ ==
|